យោងតាមការស្ទង់មតិដែលបានចេញផ្សាយកាលពីម្សិលមិញបានឲ្យដឹងថា ការខ្វះអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណគឺជាឧបសគ្គចម្បងធ្វើឲ្យជនជាតិវៀតណាមដែលរស់នៅក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំងមិនអាចប្រើប្រាស់សិទ្ធិដូចពលរដ្ឋខ្មែរបាន។
នៅក្នុងរបាយការណ៍ថ្មីនេះ អង្គការសិទ្ធិជនជាតិភាគតិចបានរកឃើញថា ជារឿយៗ ជនជាតិភាគតិចវៀតណាមត្រូវបានបដិសេធមិនធ្វើអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណឲ្យសូម្បីក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេបានរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាច្រើនជំនាន់មកហើយក៏ដោយ។ការអនុវត្តបែបនេះបានធ្វើឲ្យពួកគេគ្មានសិទ្ធិទទួលបានការអប់រំ និងមិនអាចចូលរួមក្នុងសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងនយោបាយឡើយ។
របាយការណ៍ដែលផ្តោតលើសហគមន៍មួយរស់នៅក្នុងឃុំផ្សារឆ្នាំងទីរួមខេត្តលើកឡើងថា សារៈសំខាន់នៃការទទួលបានសញ្ជាតិនៅមិនទាន់ត្រូវបានទទួលស្គាល់គ្រប់គ្រាន់ដោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅឡើយ”។
ផលលំបាកនៃការមិនទទួលបានសញ្ជាតិនេះរួមមាន “ភាពក្រីក្រនៃជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគេ មិនមានសិទ្ធិទទួលបានការអប់រំ ស្ថានភាពលំបាក ក្នុងការរស់នៅក្នុងភូមិបណ្តែតទឹកលើបឹងទន្លេសាប និងការបដិសេធមិនឲ្យចូលរួមក្នុងសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងនយោបាយ”។
របាយការណ៍នេះបន្ថែមថា “ការខ្វះអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ជាមូលហេតុចម្បងនៃភាពលំបាកផ្សេងៗទៀតសព្វបែបយ៉ាង។វាជាវិធានការរដ្ឋបាលដ៏សំខាន់បំផុតដែលចាំបាច់ដើម្បីកសាងបរិយាកាសដោយមានការការពារប្រឆាំងការរំលោភបំពាន ការប្រើអំពើហិង្សា ការកេងប្រវ័ញ្ច និងការគ្មានសិទ្ធិជាពលរដ្ឋពេញច្បាប់”។
កាលពីឆ្នាំមុនអំឡុងការបោះឆ្នោតជាតិ ជនជាតិវៀតណាមដែលមានសញ្ជាតិខ្មែររាយការណ៍ថា ត្រូវបានបណ្តេញចេញពីការិយាល័យបោះឆ្នោតដោយមនុស្សមួយក្រុមដែលមានកំហឹងនៅក្នុងខេត្តកណ្តាល។
របាយការណ៍របស់អង្គការសិទ្ធិជនជាតិភាគតិចរកឃើញថា អ្នកផ្តល់បទសម្ភាស៩៧ភាគរយត្រូវបានគេបណ្តេញចេញនៅពេលព្យាយាមទៅបោះឆ្នោត ពីព្រោះពួកគេមិនមានលិខិតស្នាមត្រឹមត្រូវ។
របាយការណ៍នេះក៏បានរិះគន់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិផងដែរចំពោះការប្រើប្រាស់ “យុទ្ធនាការប្រឆាំងវៀតណាមដើម្បីប្រមូលការគាំទ្រប្រឆាំងគណបក្សកាន់អំណាច ដោយចោទថា ជាគោលនយោបាយអន្តោប្រវេសន៍ធូររលុង ដែលបានធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជាទទួលយកជនអន្តោប្រវេសន៍ពីប្រទេសជិតខាងកាន់តែច្រើនឡើងៗ ់ហើយធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរមានកំហឹងនឹងជនជាតិភាគតិចវៀតណាម”។
ហាង និងក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនរបស់វៀតណាមត្រូវបានដុតបំផ្លាញនិងរុះរើ អំឡុងការតវ៉ាកាលពីខែមករា។ បុរសជនជាតិភាគតិចវៀតណាមម្នាក់ត្រូវបានក្រុមមនុស្សវាយសម្លាប់យ៉ាងឃោរឃៅកាលពីខែមុន ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
របាយការណ៍នេះ អំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរធ្វើឲ្យប្រាកដថា កូនៗរបស់ជនជាតិវៀតណាមទទួលបានសំបុត្រកំណើត ហើយថា ទាំងមនុស្សពេញវ័យ និងកុមារត្រូវបានផ្តល់ឋានៈស្របច្បាប់ត្រឹមត្រូវ ហើយមិនត្រូវចាត់ទុកថា ជាជនអន្តោប្រវេសន៍ ឬជនបរទេសឡើយ។
លោកឧត្តមសេនីយ៍ឯក ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃបានមានប្រសាសន៍ឆ្លើយតបទៅនឹងរបាយការណ៍នោះថា នីតិវិធីសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងការទទួលបានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណគឺសាមញ្ញ ហើយថា គេចាំបាច់ត្រូវបង្ហាញសំបុត្រកំណើតនៅពេលដែលដាក់ពាក្យធ្វើអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ។ លោកបានបន្ថែមដោយមិននិយាយលម្អិតថា “ប្រសិនបើពួកគេមិនមានសំបុត្រកំណើត វាស្ថិតនៅក្រោមការការពារនៃច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍”៕សារុន