សព្វថ្ងៃ ពុធ ចរិយា ធ្វើការនៅឯរោងចក្រមួយ។នៅថ្ងៃអនាគត នាងចង់មានតួនាទីជាអ្នកគ្រប់គ្រងរោងចក្រតែម្ដង។ ដើម្បីសម្រេចបំណងនេះ និស្សិតអាយុ២០ឆ្នាំរូបនេះបានស្នើសុំឥណទាននិស្សិតពីធនាគារអេស៊ីលីដា ដែលស្ថិតក្នុងចំណោមធនាគារដំបូងបំផុតដែលផ្ដល់សេវាឥណទានបែបនេះ។ បច្ចុប្បន្ន នាងកំពុងឆ្លៀតសិក្សាជំនាញគ្រប់គ្រងនៅសាកលវិទ្យាល័យស្វាយរៀង ក្នុងខេត្ត ស្វាយរៀង។
ចរិយា បាននិយាយថា “ប្រសិនបើខ្ញុំមិនបានទទួលឥណទាននេះទេនោះ ខ្ញុំពុំអាចបន្តការសិក្សានៅមហាវិទ្យាល័យដើម្បីអនាគតរបស់ខ្ញុំបានឡើយ”។ ចរិយា ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមនិស្សិត៥៤នាក់ដែលបានទទួលឥណទាននេះពីធនាគារអេស៊ីលីដាកាលពីឆ្នាំមុន។នេះជាលើកទី១
ហើយដែលធនាគារដ៏ធំមួយនៅកម្ពុជាផ្ដល់សេវាឥណទានសម្រាប់និស្សិតដែលចង់បន្តការសិក្សា ប៉ុន្តែគ្មានលទ្ធភាព។ថ្វីបើកម្ចីនេះផ្ដល់លទ្ធភាពឲ្យ ចរិយា បន្តការសិក្សានៅឯមហាវិទ្យាល័យនាថ្ងៃចុងសប្ដាហ៍ក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែគ្មានអ្វីធានាបានថា នាងនឹងទទួលបានការងារធ្វើក្រោយបញ្ចប់ការសិក្សាទេ។
យោងតាមតួលេខផ្លូវការ អត្រាគ្មានការងារធ្វើក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលមានសញ្ញាបត្រថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាគឺ៣,៦ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។ ក៏ប៉ុន្តែអត្រានេះគឺខ្ពស់ជាងអត្រាពុំមានការងារធ្វើក្នុងចំណោមពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលមិនបានបន្តការសិក្សានៅមហាវិទ្យាល័យទ្វេដង។
អត្រាគ្មានការងារធ្វើនៅក្នុងចំណោមសិស្សបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់វិទ្យាល័យគឺ១,៣ភាគរយ ហើយអត្រាពុំមានការងារធ្វើក្នុងចំណោមអ្នកដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សាត្រឹមថ្នាក់អនុវិទ្យាល័យគឺ១,៤ភាគរយ នេះបើតាមអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ILO។
ក៏ប៉ុន្តែ អត្រាគ្មានការងារធ្វើដ៏ទាបរបស់កម្ពុជានេះ គឺអាចធ្វើឲ្យមានការភ័ន្តច្រឡំ។ យុវជនមានការងារធ្វើជាងពាក់កណ្ដាលនៅកម្ពុជាគឺជាអ្នកធ្វើការគ្មានប្រាក់ខែ ពោលគឺជាអ្នកជួយរកស៊ីឪពុកម្ដាយរបស់ខ្លួន។
លោក រស់ សាលីន ជាប្រធានខុទ្ទកាល័យក្រសួងអប់រំ បានឲ្យដឹងថា ធនាគារជាច្រើនមិនផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីសម្រាប់និស្សិតមហាវិទ្យាល័យដោយសារធនាគារទាំងនោះបារម្ភខ្លាចនិស្សិតគ្មានលទ្ធភាពសងប្រាក់វិញ។
លោក សាលីន បានថ្លែងថា“ ក្រសួងមិនមានឥណទាននិស្សិតទេ ពីព្រោះយើងគ្មានប្រាក់គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់គម្រោងបែបនេះឡើយ”។លោកបានសន្យាថានឹង“ ពិភាក្សាពីគម្រោងនេះនាពេលឆាប់ៗនេះ” ប៉ុន្តែពុំបានបញ្ជាក់អំពីកាលបរិច្ឆេទនៃការចាប់ផ្ដើមកម្មវិធីឥណទាននិស្សិតរបស់រដ្ឋាភិបាលទេ។
បច្ចុប្បន្ន ចរិយាត្រូវសងធនាគារវិញ៣២ដុល្លារក្នុងមួយខែ។ប្រសិនបើនាងគ្មានលទ្ធភាពសងទេនោះ ធនាគារនឹងរឹបអូសយកដីដែលឪពុកម្ដាយរបស់នាងបានដាក់បញ្ចាំ។
អ្នកស្រី យស ហាក់សុវណ្ណថា អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ជាន់ខ្ពស់ ផ្នែកជ្រើសរើសបុគ្គលិកនៅក្រុមហ៊ុនផ្ដល់សេវាធនធានមនុស្ស HR Inc. ក្នុងរាជធានី ភ្នំពេញ បានលើកឡើងថា ដើម្បីក្លាយជាអ្នកគ្រប់គ្រង ការមានសញ្ញាបត្រថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាគឺកាន់តែចាំបាច់ទៅៗហើយ។ ក្នុងចំណោមមុខតំណែងពី៤០០ទៅ៥០០ដែលអតិថិជនបានជួលក្រុមហ៊ុនមួយនេះឲ្យជ្រើសរើសបុគ្គលិកមកបំពេញ ប្រហែល៩០ភាគរយទៅ៩៥ភាគរយតម្រូវឲ្យមានសញ្ញាបត្រថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា។
អ្នកស្រី ហាក់ សុវណ្ណថា បានលើកឡើងថា “សញ្ញាបត្រនៅថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាគឺសំខាន់ណាស់នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ” ដោយអ្នកស្រីបានបន្ថែមថា អ្វីដែលសំខាន់ផងដែរនោះគឺថានិស្សិតត្រូវបង្ហាញជំនាញនិងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនឲ្យនិយោជកដែលកំពុងជ្រើសរើសបុគ្គលិកបានឃើញ។ អ្នកស្រីបានបន្តថា “ប្រសិនបើបេក្ខជនគ្មានសញ្ញាបត្រថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាទេនោះវាជារឿងលំបាកបន្តិចហើយ ហើយក៏អាចលំបាកណាស់ដែរក្នុងការបង្ហាញសមត្ថភាពខ្លួន”។
ទោះបីជាក្រុមហ៊ុន និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនលើកឡើងថានិស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សានៅកម្ពុជាមិនទាន់មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបំពេញការងារក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែសញ្ញាបត្រគឺនៅតែជារឿងសំខាន់ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក Martin McCarthy ជានាយកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុនតូតាល់ ដែលជាក្រុមហុ៊នថាមពលបារាំង។ទោះជានិស្សិតច្រើនតែបញ្ចប់ការសិក្សាដោយមិនទាន់ត្រៀមខ្លួនរួចសម្រាប់ការងារក្រុមហ៊ុន ក៏ដោយ ក៏វាមិនមានន័យថា សញ្ញាបត្រមិនសំខាន់ដែរ។
លោក McCarthy បានលើកឡើងតាមរយៈអុីម៉េលថា“ វាពុំមែនបានន័យថា គ្មានសញ្ញាបត្រថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាក៏នៅតែក្លាយជាវិស្វករបានទេ។វាមានន័យថា យើងត្រូវចំណាយប្រាក់កាស និងពេលវេលាច្រើនជាងធម្មតាដើម្បីឲ្យពួកគេឈានដល់ចំណុចដែលយើងចង់បាន”។
អ្នកស្រី ហាក់សុវណ្ណថា បានលើកឡើងថា បទពិសោធន៍ក៏សំខាន់ណាស់ដែរ ដោយបានបន្តថា ដើម្បីក្លាយជាអ្នកគ្រប់គ្រងបាននិស្សិតដូចជាកញ្ញាចរិយាត្រូវធ្វើការយកបទពិសោធន៍នៅក្រុមហ៊ុនប៉ុន្មានឆ្នាំសិន។ប្រាក់ខែគោលសម្រាប់និស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សានៅកម្ពុជាគឺប្រហែលជា១៥០ដុល្លារក្នុងមួយខែ ដែលច្រើនជាងចំនួនប្រាក់ដែលនាងត្រូវបង់រាល់ខែឲ្យធនាគារប្រាំដង។
និស្សិតអាចខ្ចីប្រាក់បានដល់៣ម៉ឺនដុល្លារ និងអាចប្រើកម្ចីនេះនៅមហាវិទ្យាល័យណាមួយក៏បាន ទាំងនៅកម្ពុជានិងបរទេស។ក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រាក់ចំនួន៣ម៉ឺនដុល្លារ គឺស្ទើរមិនគ្រប់សម្រាប់ថ្លៃសិក្សារបស់និស្សិតបរទេសមួយឆ្នាំផង នេះនៅនៅទាន់គិតដល់ថ្លៃស្នាក់នៅ និងថ្លៃអាហារផងទេ។
ទោះជាយ៉ាងណា ឥណទានរបស់ធនាគារអេស៊ីលីដាប្រហែលជាជម្រើសតែមួយគត់សម្រាប់និស្សិត។លោក រស់ សាលីន បានឲ្យដឹងថា ទោះបីជាក្រសួងអប់រំផ្ដល់អាហារូបករណ៍រហូតដល់៤.២០០កន្លែងក៏ដោយ ក៏មិនមានមូលនិធិណាសម្រាប់ជួយសិស្សនៅកម្រិតឧត្តមសិក្សាទេ។
លោក នៅ សុធារ៉ា អនុប្រធានផ្នែកឥណទាន ដែលក៏មានតួនាទីជាអនុប្រធានធនាគារអេស៊ីលីដាផងដែរនោះ បានឲ្យដឹងថា ក្នុងវិស័យឯកជន អត្រាការប្រាក់របស់អេស៊ីលីដាគឺស្ថិតក្នុងរង្វង់ពី១ទៅ១,៨ភាគរយ។
លោក Dawn Kwan ប្រធានកម្មវិធីរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល Vittana ដែលផ្ដល់ឥណទានតូចៗដល់អ្នកដែលចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការបន្តការសិក្សានៅមហាវិទ្យាល័យបានលើកឡើងថា ការបារម្ភខ្លាចពុំមានលទ្ធភាពសងប្រាក់វិញ គឺជាកង្វល់ដ៏ធំមួយសម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។ឥណទាននិស្សិតដែលផ្ដល់ដោយអង្គការ Vittana ស្ថិតក្នុងរង្វង់ពី៣៥០ដុល្លារទៅ៨.០០០ដុល្លារ។ លោកបានថ្លែងថា “ទោះបីគ្មានជម្រើសច្រើនក៏ដោយ ក៏ឪពុកម្ដាយជាច្រើននៅតែបារម្ភពីការស្នើសុំប្រាក់កម្ចីច្រើនដោយសារពុំមានអ្វីធានាថា [ខ្លួនមានលទ្ធភាពសងធនាគារវិញ ប្រសិនបើកូនៗពុំអាចរកការងារធ្វើបានក្រោយបញ្ចប់ការសិក្សា]”៕ សេរីវុធ