ត្រូវ​​​គិត​​​​​​ឡើង​​​​​​វិញ​​​អំពី​​​ការ​​​ប្រយុទ្ធ​​​នឹងជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​ដែល​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​

ក្រុម​​​អ្នក​​​ជំនាញ​​​​​​ខាង​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​បាន​​​លើក​​​ឡើង​​​​​​កាលពី​​​ម្សិលមិញ​​​នៅ​​​ក្នុងរាជ​​​ធានី​​​ភ្នំពេញ​​​ថា ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​ដែល​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​​​​មិន​​​​​​​​​ត្រឹម​​​តែ​​​កំពុង​​​​​​​​​រាល​​​ដាល​​​​​​នៅ​​​ទូទាំង​​​តំបន់​​​អាស៊ី​​​អាគ្នេយ៍ប៉ុណ្ណោះ​​​ទេ​​​ ប៉ុន្តែ​​​វា​​​ថែម​​​ទាំង​​​​​​​​​កំពុង​​​​​​វិវឌ្ឍ​​​ខ្លួន​​​​​​​​​នៅ​​​តាម​​​តំបន់​​​ដាច់​​​ស្រយាល​​​ទៀត​​​​​​ផង​​​​​​។​​​

អ្នកជំនាញកម្ពុជា​​​​​​និង​​​​​​អន្តរជាតិ​​​​​​​​​បាន​​​និយាយ​​​ថា  ការ​​​យល់​​​ដឹង​​​​​​ថ្មី​​​នេះ​​​​​​ទាម​​​ទារ​​​ឲ្យ​​​មាន​​​​​​យុទ្ធ​​​សាស្ត្រ​​​ថ្មី​​​មួយ​​​សម្រាប់​​​ប្រយុទ្ធ​​​ប្រឆាំង​​​​​​​​​នឹង​​​បារ៉ាស៊ីត​​​​​​ដ៏​​​គ្រោះថ្នាក់​​​នេះ​​​​​​។​​​

លោក​​​​​​ ប៉ាស្កាល់ រីងវ៉ាល (Pascal Ringwald) មន្ត្រី​​​សម្រប​​​សម្រួល​​​​​​​​​ទទួល​​​បន្ទុក​​​ដោះ​​​​​​ស្រាយ​​​ជំងឺ​​​គ្រុនចាញ់​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​​​​និង​​​គ្រប់​​​គ្រង​​​ការ​​​រាល​​​ដាល​​​​​​ជំងឺ​​​នេះ​​​​​​សម្រាប់​​​កម្មវិធី​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​សាកល​​​របស់​​​អង្គការ​​​សុខភាព​​​ពិភព​​​លោក​​​បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​ថា ដោយ​​​រកឃើញ​​​​​​តំបន់​​​​​​​​​យ៉ាង​​​ហោច​​​ណាស់​​​​​​ចំនួន​​​ប្រាំមួយ​​​​​​​​​ដែល​​​មាន​​​

ករណី​​​​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​​​​ តំបន់​​​នេះ​​​​​​​​​ចាំ​​​បាច់​​​ត្រូវ​​​​​​ “គិត​​​គូរ​​​​​​ឡើង​​​វិញ​​​ឲ្យ​​​បាន​​​ហ្មត់​​​ចត់​​​” អំពី​​​​​​យុទ្ធ​​​សាស្ត្រ​​​​​​​​​របស់​​​ខ្លួន​​​​​​ក្នុង​​​ការ​​​​​​ប្រឆាំង​​​នឹង​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​​​​។​​​

ដោយ​​​មាន​​​ជំនួយ​​​ពី​​​អង្គការ​​​សុខភាព​​​ពិភព​​​លោក​​​ និង​​​អង្គការ​​​ផ្សេងៗ​​​ទៀត​​​​​​ ប្រទេស​​​កម្ពុជា​​​​​​សម្រេច​​​បាន​​​​​​សមិទ្ធផល​​​​​​​​​ធំៗគួរ​​​ឲ្យ​​​កត់​​​សម្គាល់​​​ក្នុង​​​ការ​​​ប្រយុទ្ធ​​​​​​​​​ប្រឆាំង​​​​​​នឹង​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​ចាប់តាំងពី​​​​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​​​​ ដែល​​​​​​មាន​​​ប្រសិទ្ធភាព​​​បំផុត​​​ ត្រូវ​​​បាន​​​បញ្ជាក់​​​​​​​​​ថា កើត​​​មាន​​​នៅ​​​តាម​​​បណ្ដោយ​​​ព្រំដែន​​​​​​កម្ពុជា-​​​ថៃ​​​នៅ​​​ក្នុង​​​ឆ្នាំ​​​២០០៧មក​​​។

ចំនួន​​​អ្នក​​​ស្លាប់​​​ដោយ​​​សារ​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​បាន​​​ធ្លាក់​​​ចុះ​​​មក​​​ដល់ចំណុច​​​សូន្យ​​​ក្នុង​​​ខេត្ត​​​ប៉ៃលិន​​​ ជា​​​ចំណុចចាប់​​​ផ្ដើម​​​ដំបូង​​​​​នៃ​​ករណី​​​​​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​ដែល​​​មាន​​​ប្រសិទ្ធភាព​​​បំផុត​​​​​​ឈ្មោះ​​ artemisinin-based combination therapies ឬហៅកាត់​​​ថា ACTs ។

កាល​​​ពី​​​ឆ្នាំមុន​​​​​​អង្គការ​​​សុខភាព​​​ពិភព​​​លោក​​​​​​​​​​​​បាន​​​រើ​​​​​​ការិយាល័យ​​​ថ្នាក់​​​តំបន់​​​របស់ខ្លួន​​​​​​សម្រាប់​​​ការ​​​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​​​ជំងឺ​​​គ្រុនចាញ់​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​ពី​​​ទីក្រុង​​​បាងកក​​​មក​​​កាន់​​​រាជធានីភ្នំពេញ​​​ក្នុង​​​បំណង​​​ព្យាយាម​​​ធ្វើ​​ឲ្យ​​​សម្រេច​​​ជោគជ័យ​​​ជា​​​ថ្មី​​​ម្ដង​​​ទៀត​​​នៅ​​​តាម​​តំបន់​​​ផ្សេងៗ​​​ មុន​​​ពេល​​​ជំងឺ​​​គ្រុនចាញ់សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​​​​រាល​​​ដាល​​​ទៅ​​​ដល់​​​តំបន់​​​អាហ្វ្រិក​​​។​​​ ផែន​​​ការ​​​ឆ្លើយ​​​តប​​​​​​គ្រា​​​អាសន្ន​​​រយៈ​​​ពេល​​​បី​​​ឆ្នាំ​​មួយ​​​​​​​ដែល​​​មាន​​​ទំហំ​​​៤០០​​​លាន​​​ដុល្លារ​​​​​​​​​ដែល​​​អង្គការ​​​សុខភាព​​​ពិភព​​​លោក​​​​​​បាន​​​បង្កើត​​​ឡើង​​​​នៅ​​​ទីនេះ​​​កាល​​​ពីខែ​​​មេសា​​​ ឆ្នាំ​​​មុន​​​ ត្រូវ​​​បាន​​​រៀប​​​ចំឡើង​​​ក្នុង​​​គោល​​​​​​បំណង​​​​​​​​​ទប់​​​ស្កាត់​​​​​​​​​ជំងឺ​​​​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​មិន​​​ឲ្យ​​​ឆ្លង​​​​​​រាល​​​ដាល​​​​​​​​​ចេញពី​​​តំបន់​​​​​​ដែល​​​ត្រូវ​​​បាន​​​រក​​​ឃើញ​​​​​​ករណី​​​ជំងឺ​​​សុាំនឹង​​​ថ្នាំ​​​នេះ​​​។​​​

ប៉ុន្តែ​​​វេជ្ជបណ្ឌិត​​​ ប៉ាស្កាល់ រីងវ៉ាល បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​ថា ជំងឺ​​​​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​​​​នេះ​​​​​​​​​មិន​​​មែន​​​​​​កំពុង​​​រាល​​​ដាល​​​​​​​​​ចេញពី​​​តំបន់​​​​​​តែ​​​មួយ​​​នោះ​​​​​​ទេ។ ជំងឺ​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​នេះ​​​​​​កំពុង​​​​​​កើត​​​មាន​​​នៅ​​​​​​តាម​​​​​​ចំណុច​​​ក្ដៅ​​​ជា​​​ច្រើន​​​។

លោក​​​បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​នៅ​​​ឯសន្និសីទ​​​មួយ​​​រៀប​​​ចំឡើង​​​​​​ដោយ​​​ក្រុម​​​ហ៊ុន​​​ Malaria Consortium ដែល​​​មាន​​​មូលដ្ឋាន​​​នៅ​​​ក្នុង​​​ប្រទេស​​​អង់គ្លេស​​​ថា “ពេលនេះ​​​ភ័ស្ដុតាង​​​បង្ហាញ​​​ពី​​​ការ​​​​​​កើត​​​មាន​​​​​​​​​ជា​​​ច្រើន​​​កន្លែង​​​​​​ គឺ​​​ច្បាស់​​​ណាស់​​​​​​”។ លោក​​​បាន​​​ប្រៀបធៀប​​​​​​ស្ថាន​​​​​​​​​ភាព​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​នេះ​​​ទៅ​​​នឹង​​​ការ​​​ពន្លត់​​​អគ្គិភ័យ​​​ជា​​​ច្រើន​​​កន្លែង​​​។​​​

លោក​​​បានមាន​​​ប្រសាសន៍​​​ថា “វា​​​មាន​​​បញ្ហា​​​ស្មុគស្មាញ​​​ខ្លាំង​​​ ពីព្រោះ​​​វា​​​មិនមែន​​​ត្រឹម​​​តែ​​​​​​​​​ជាការព្យាយាម​​​ទប់​​​ស្កាត់​​​អ្វី​​​ដែល​​​បាន​​​ចាប់​​​ផ្ដើម​​​នៅ​​​​​​ទីនេះ​​​ ហើយ​​​រាល​​​ដាលទៅ​​​កន្លែង​​​ផ្សេង​​​​​​នោះ​​​ទេ ​​លើក​​​នេះ​​​យើង​​​មាន​​​អគ្គិភ័យ​​កើត​​​ឡើង​​​ជា​​​ច្រើន​​​កន្លែង ដូច្នេះ​​​ហើយ​​​យុទ្ធ​​​សាស្ត្រ​​​ក្នុង​​​​​​​​​ការ​​​ទប់ស្កាត់​​​​​​និង​​​​​​​​​លុប​​​បំបាត់វា​​​ក៏​​​ត្រូវ​​​តែ​​​ខុសប្លែក​​​គ្នា​​​ខ្លាំង​​​ដែរ​​​ បើ​​​ប្រៀបធៀប​​​ទៅ​​​នឹង​​​​​​ការ​​​កើត​​​ឡើងតែ​​​មួយ​​​​​​កន្លែង​​​ ហើយ​​​ឆ្លង​​​​​​រាល​​​ដាល​​​ទៅ​​​កន្លែង​​​ផ្សេង​​​”។

លោក​​​ ប៉ាស្កាល់​​​ រីងវ៉ាល មិន​​​ទាន់​​​មាន​​​​​​ចម្លើយ​​​នៅ​​​​​​​​​ឡើយ​​​ទេ​​​​​​នៅ​​​ពេល​​​​​​​​​ស្ថាបនិក​​​​​​ក្រុម​​​ហ៊ុន​​​ Malaria Consortium ​ ឈ្មោះ​​​ សីល​​​វីយ៉ា មីក (Sylvia Meek) បាន​​​សួរ​​​ថា តើ​​​ពួក​​​គេ​​​​​សម្រប​​​តាម​​​​​​ព័ត៌មាន​​​នេះ​​​​​​ដោយ​​​របៀប​​​ណា​​​។​​​ លោក​​​​​​គ្រាន់តែ​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​ថា ចាំបាច់​ត្រូវ​​​​​​​ “មាន​​​ការ​​​គិត​​​គូរ​​​ឡើង​​​វិញ​​​​​​ឲ្យ​​​បាន​​​ហ្មត់​​​ចត់​​​អំពី​​​អ្វី​​​ដែល​​​អាច​​​ធ្វើ​​​បាន​​​”។​​​

សាស្ត្រាចារ្យ​​​ អាចេន ដុន​​​ដប (Arjen Dondorp) នៅមហាវិទ្យាល័យ​​​​​​ Mahidol Oxford Tropical Medical Unit ដែល​​​កំពុង​​​ធ្វើ​​​ការ​​​សិក្សា​​​ស្រាវជ្រាវ​​​អំពី​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​ដែល​​​​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​នៅ​​​ក្នុង​​​ប្រទេស​​​កម្ពុជា​​​​​​​​​បាន​​​យល់​​​ស្រប​​​ថា “គំនិត​​​ចាស់យល់​​​ឃើញ​​​ថា វា​​​កំពុ​​​ង​​​តែ​​​​​​រាល​​​ដាល​​​សន្សឹមៗ​​​ ហើយ​​​យើ​​​ង​​​ចាំចាច់​​​​​​ត្រូវ​​​​​​គិត​​​គូរ​​​ឡើង​​​វិញ​​​អំពី​​​ការ​​​​​​សង​​​់​​​របាំង​​​ការពារ​​​អគ្គិភ័យ​​​។ ពេលនេះ​​​មាន​​​ករណី​​​ហ្សែន​​​ប្រែប្រួល​​​​​​ជា​​​ច្រើន​​​​​​​​​ដូច្នេះ​​​​​​វា​​​មិន​​​មែន​​​មាន​​​តែ​​​​​​ហ្សែន​​​មួយ​​​​​​នោះទេ​​​ ដែល​​​​​​កំពុង​​​​​​រាល​​​ដាល​​​ឆ្ពោះ​​​ទៅ​​​ភាគ​​​ខាង​​​លិច​​​​​​ វា​​​ក៏​​​​​​មាន​​​ករណី​​​​​​ផ្លាស់​​​ប្ដូរ​​​​​​ហ្សែន​​​ [K-13] ផ្សេង​​​ៗ​​​ផង​​​ដែរ”។

K-13 គឺ​​​ជា​​​ហ្សែន​​​ដែល​​​មាន​​​នៅ​​​លើ​​​បារ៉ា​​​ស៊ីត​​​នៅ​​​លើ​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​ដែល​​​ការ​​​​​​ប្រែ​​​ប្រួល​​​របស់​​​វា​​​​​​ធ្វើ​​​ឲ្យ​​​​​​​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​ ACTs។ អ្វី​​​​​​ដែល​​​ក្រុម​​​អ្នកសិក្សា​​​ស្រាវជ្រាវ​​​បាន​​​រក​​​ឃើញ​​​កាល​​​ពី​​​ឆ្នាំមុន​​​នេះ​​​ ពេល​​​នេះ​​​កំពុង​​​ជួយ​​​ពួក​​​គេ​​​គូរ​​​ផែន​​​ទី​​​​​​​​​​​​​​​និង​​​តាម​​​ដាន​​​បញ្ហា​​​នេះ​​​បាន​​​ល្អ​​​ប្រសើរ​​​ជាងមុន​​​។​​​

វេជ្ជបណ្ឌិត​​​​​​ អាចេន ដុនដប​​​ បាន​​​ចាត់​​​ទុក​​​​​​ការ​​​រក​​​ឃើញ​​​នេះ​​​​​​ជា​​​​​ “សមិទ្ធផល​​​ធំធេង​​​”។ វា​​​ក៏មាន​​​ន័យ​​​ដែរថា ផែន​​​ទីចុង​​​ក្រោយ​​​បំផុត​​​នៃ​​​តំបន់​​​អាស៊ី​​​អាគ្នេយ៍​​​ដែល​​​បង្ហាញ​​​​​​ពី​​​ការ​​​​​​ឆ្លើយ​​​តប​​​​​​​​​​​​របស់​​​​​​​​​អង្គការ​​​សុខភាព​​​​​​ពិភព​​​លោកក្នុងប្លុក​​​ចំនួន​​​បី​​​​​​ទៅ​​​នឹង​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​ គឺ​​​ហួស​​​សម័យ​​​ទៅ​​​ហើយ​​​​​​។​​​

ចាប់​​​ពី​​​ខែ​​​មករា​​​មក​​​ ផែនទី​​​​​​នោះ​​​បង្ហាញ​​​ពី​​​តំបន់​​​​​​មួយ​​​ចំនួន​​​នៅ​​​ក្នុង​​​​​​​ប្លុក​​​​​​ទី​​​១ ចន្លោះ​​​ប្រទេស​​​វៀតណាម​​​ និង​​​ប្រទេស​​​ថៃ​​​​​​ភាគ​​​ខាង​​​កើត​​​​​​​​​ និង​​​មួយ​​​ទៀត​​​នៅ​​​តាម​​​បណ្ដោយ​​​ព្រំដែន​​​ថៃ​​​-ភូមា។ លោក​​​ អាចេន ដុន​​​ដប​​​ បាន​​​មាន​​​ប្រសា​​​សន៍​​​ថា ពេល​​​នេះប្លុក​​​​​​ទី​​​១​​​ គួរ​​​តែ​​​​​​រាប់​​​បញ្ចូល​​​តំបន់​​​ភាគ​​​ច្រើន​​​នៃ​​​ប្រទេស​​​ភូមា ជា​​​ប្រទេស​​​ដែល​​​មាន​​​ប្រជាជន​​​ប្រហែល៦០​​​លាន​​​នាក់​​​ផង​​​ដែរ។

លោក​​​បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​អំពី​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​ដែល​​​​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​នេះ​​​ថា “ពេល​​​នេះ​​​វា​​​កំពុង​​​តែ​​​រាល​​​ដាល​​​​​​​​​យ៉ាង​​​លឿន​​​​​​។​​​ យើង​​​ដឹង​​​ថា វា​​​បាន​​​រាល​​​ដាល​​​​​​​​​​​​ឆ្ពោះ​​​ទៅ​​​ដល់​​​ភាគ​​​ខាង​​​លិច​​​ហើយ​​​”។​​​

នៅ​​​ពេល​​​អង្គការ​​​សុខភាព​​​ពិភពលោក​​​​​​​​​​​​បាន​​​ចាប់​​​ផ្ដើម​​​ផែន​​​ការ​​​​​​ឆ្លើយ​​​តប​​​គ្រា​​​អាសន្ន​​​របស់​​​ខ្លួន​​​សម្រាប់​​​តំបន់នេះ​​​​​​​​​កាល​​​ពីខែ​​​មេសា​​​ ផែន​​​ទី​​​ចុង​​​ក្រោយ​​​បំផុត​​​របស់​​​ខ្លួន​​​បង្ហាញ​​​ថា មិន​​​ទាន់​​​មាន​​​ការ​​​សង្ស័យ​​​​​​ថា មាន​​​ករណី​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​​​​ចាញ់​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​នៅ​​​​​​ក្នុង​​​ប្រទេស​​​ឡាវ​​​ផង​​​ទេ​​​។​​​ ចាប់​​​តាំងពី​​​ពេល​​​នោះ​​​មក​​​មាន​​​កា​​​រ​​​បញ្ជាក់​​​ថា មាន​​​​​​ករណី​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​នៅ​​​ក្នុង​​​ប្រទេស​​​ឡាវ​​​ភាគ​​​ខាង​​​ត្បូង​​​។ ​​​គេ​​​​​​ជឿថា ពេល​​​នេះ​​​វា​​​កំពុង​​​​​​រាល​​​ដាល​​​ឆ្ពោះ​​​ទៅ​​​ភាគ​​​ខាង​​​ជើង​​​​​​​​​។​​​

វេជ្ជបណ្ឌិត​​​ អាចេន ដុនដប បាន​​​​​​មាន​​​ប្រសា​​​សន៍​​​ថា ករណី​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​ និង​​​​​​ករណី​​​ស្លាប់​​​​​​ដោយ​​​សារ​​​ជំងឺ​​​នេះ​​​នៅ​​​ទូទាំង​​​ពិភព​​​លោក​​​​​​កំពុង​​​តែ​​​បន្ត​​​ធ្លាក់​​​ចុះ​​​ដោយសារ​​​តែ​​​​​​​​​ប៉ារា៉​​​សីុត​​​ជំងឺ​​​នេះ​​​​​អាច​​​នឹង​​​ “ថមថយ​​​កម្លាំង”។ លោក​​​បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​ទៀត​​​ថា ប៉ុន្តែ​​​ពេល​​​វេលា​​​ខ្លី​​​ណាស់​​​។ ជំងឺ​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​នេះ​​​មាន​​​កាន់​​​តែ​​​តិច ប៉ុណ្ណា​​ ភាព​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​​​​​​​មានកាន់តែ​​​ខ្លាំ​​​ង។

លោក​​​បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​ទៀត​​​ថា “ពេល​​​នេះ​​​ប៉ារ៉ាសីុត​​​ទាំង​​​នោះ​​​​​​ប្រហែល​​​​​​កំពុង​​​ជា​​​ថម​​​ថយ​​​កម្លាំង​​​។​​​ ហើយ​​​ វា​​គ្រាន់​​​តែ​​​ទំនង​​​ជា​​​រឿង​​​បណ្ដោះ​​​អាសន្ន​​​ប៉ុណ្ណោះ វា​​​អាច​​​នឹង​​​មាន​​​កា​​​រ​​​ប្រែប្រួល​​​​​​ហ្សែន​​​បន្ថែម​​​ទៀត​​​​​​ធ្វើ​​​​​​ឲ្យ​​​បា៉ារ៉ាសីុត​​​ទាំង​​​នោះ​​​​​​រឹង​​​មាំ​​​ជា​​​មុន​​​​​​ម្ដង​​​ទៀត​​​ និង​​​ធ្វើ​​​ឲ្យ​​​វា​​​​​​​​​កាន់តែ​​​សុាំ​​​នឹង​​​​​​ថ្នាំ​​​ខ្លាំងឡើង​​ៗ។ ដូច្នេះ​​​ពេល​​​នេះ​​​យើង​​​ត្រូវ​​​តែ​​​ធ្វើ​​​​​​អ្វី​​​ម្យ៉ាង​​​​​​ដើម្បី​​​​​​​​​កម្ចាត់​​​វា​​​ មុន​​​ពេល​​​​​​​​​វា​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​ព្យា​​​បាល​​​​​​លែង​​​បាន​​​ បើ​​​មិន​​​ដូច្នេះ​​​ទេ​​​​​​យើង​​​នឹង​​​មាន​​​ប៉ារ៉ាសីុត​​​​​​​​​ដែល​​​​​​មាន​​​កម្លាំង​​​រឹង​​​មាំ​​​ ពេល​​​​​​នោះ​​​យើ​​​ងប្រាកដ​​​ជា​​​មាន​​​បញ្ហា​​​ធំ​​​មិន​​​ខាន​​​​​​។​​​

លោក​​​បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​ថា ដោយ​​​ពេល​​​នេះ​​​​​​ករណី​​​ជំងឺ​​​គ្រុនចាញ់​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​​​​​​​កើត​​​​​​ឡើ​​​ង​​​​​​នៅ​​​កន្លែង​​​ជា​​​ច្រើន​​​​​​​​​នោះ​​​​​​ ជម្រើស​​​ល្អ​​​បំផុត​​​គឺ​​​ថា យើង​​​មិន​​​ត្រឹម​​​តែ​​​​​​​​​បន្ត​​​​​​​​​សង់ “របាំង​​​​​​ការពារ​​​អគ្គិភ័យ​​​” ជុំ​​​វិញ​​​ពួក​​​វា​​​ប៉ុណ្ណោះ​​​ទេ ប៉ុន្តែ​​​យើង​​​​​​ក៏​​​ត្រូវ​​​ផ្ដោត​​​​​​លើ​​​ការ​​​កម្ចាត់​​​​​​ប្រភេទ​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​ដែល​​​​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​ ACTs ផង​​​ដែរ​​​។

ប្រទេសកម្ពុជា​​​បាន​​​កំណត់​​​គោលដៅ​​​ខ្លួន​​​ឯង​​​​​​​​​ថា នឹង​​​​​​ធ្វើឲ្យ​​​ចំនួន​​​​​​អ្នក​​​ស្លាប់​​​​​​ដោយ​​​សារ​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​ធ្លាក់​​​​​​ដល់​​​ចំណុច​​​សូន្យ​​​​​​នៅ​​​ឆ្នាំ​​​ក្រោយ​​​ និ​​​ង​​​​​​កម្ចាត់​​​ករណី​​​ជំងឺ​​​នេះ​​​​​​ឲ្យ​​​អស់​​​គ្មាន​​​​​​សល់​​​នៅ​​ត្រឹម​​​ឆ្នាំ​​​២០២៥​​​។ កាល​​​ពី​​​ឆ្នាំមុន​​​ករណីស្លាប់​​​​​​ដោយ​​​សារ​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​នៅ​​​ក្នុង​​​ប្រទេស​​​កម្ពុជា​​​​ដែល​​​​​​ត្រូវ​​​កត់​​​ត្រា​​​មាន​​​តែ​​​១២​​​ករណី​​​ប៉ុណ្ណោះ ហើយ​​​​​​ករណី​​​​​​ជំងឺ​​​នេះ​​​បាន​​​​​​ធ្លាក់​​​ចុះ​​​​​​ជិត​​​​​​៤០​​​ភាគរយ​​​មក​​​នៅ​​​​​​​​​ត្រឹម​​​​​​៤២.០០០​​​ករណី​​​។

​​​​​​លោក​​​ អាចេន ដុនដប បាន​​​មាន​​​ប្រសា​​​សន៍​​​ថា “ខ្ញុំ​​​គិត​​​ថា នេះ​​​ជា​​​ជម្រើ​​​ស​​​តែ​​​មួយ​​​គត់​​​ដែល​​​យើង​​​ត្រូវ​​​សាក​​​ល្បង​​​​​​។​​​ ខ្ញុំ​​​គិត​​​ថា កម្ពុជា​​​​​​កំពុង​​​ធ្វើ​​​បាន​​​ល្អ​​​ហើយ​​​”។

ផែន​​​ការ​​​រយៈ​​​ពេល​​​បីឆ្នាំដែល​​​មាន​​​​​​ទំហំ​​​ទឹក​​​ប្រាក់​​​៤០០​​​លាន​​​ដុល្លារ​​​ដែល​​​អង្គការ​​​សុខ​​​ភាព​​​ពិភពលោក​​​បាន​​​ប្រកាស​​​កាល​​​ពី​​​ឆ្នាំមុន​​​​​​ត្រូវ​​​បាន​​​រៀប​​​ចំឡើង​​​​​​​​​សម្រាប់​​​​​​ការ​​​​​​ចំណាយ​​​​​​បន្ថែម​​​ទៀត​​​​​លើ​​​ការ​​​ប្រយុទ្ធ​​​ប្រឆាំង​​​ជំងឺ​​​គ្រុន​​​ចាញ់​​​សុាំ​​​នឹង​​​ថ្នាំ​​​នៅ​​​ក្នុង​​​តំបន់​​​។

នៅ​​​ឯ​​​សន្និសីទ​​​​​​កាលពី​​​ម្សិលមិញ​​​ លោក​​​ វ៉លធើ កាហ្សាឌី (Walter Kazadi) ប្រធាន​​​​​​ការិយាល័យ​​​ថ្នាក់​​​តំបន់​​​របស់​​​​​​អង្គការ​​​សុខភាព​​​ពិភពលោក​​​​​​ទទួល​​​បន្ទុក​​​ផែន​​​ការ​​​ឆ្លើយ​​​តប​​​គ្រា​​​អាសន្ន​​​របស់​​​ខ្លួន​​​បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​ថា “គម្លាត​​​” នៃ​​​ការ​​​ផ្ដល់​​​មូល​​​និធិ​​​នេះ​​​ទំនង​​​ជា​​​​​​កើន​​​ឡើង​​​៕ សុខុម​​​