យោងតាមអនុស្សរណៈអន្តរការិយាល័យទទួលបានក្នុងសប្តាហ៍នេះបានឲ្យដឹងថា ព្រះរាជអាជ្ញានៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហម បានស្នើឲ្យមានការកែប្រែគោលការណ៍មួយដែលអនុញ្ញាតឲ្យចៅក្រមកាត់បន្ថយទំហំរឿងក្តីបីដែលកំពុងដំណើរការនៅតុលាការនេះ។
គោលការណ៍ថ្មីនេះអាចនឹងអនុញ្ញាតឲ្យចៅក្រមជំនុំជម្រះកាត់បន្ថយបទចោទប្រកាន់ឧក្រិដ្ឋកម្មសំខាន់ៗជាច្រើន ដែលត្រូវបានដាក់ចំពោះជនសង្ស័យពីរនាក់នៅក្នុងសំណុំរឿងទី២របស់តុលាការនេះ។
ដោយសារតែដីកាចោទប្រកាន់ដែលមាន៧៧២ទំព័រនៅក្នុងសំណុំរឿង០០២ គ្របដណ្តប់លើសកម្មភាពព្រហ្មទណ្ឌជាច្រើន និងហេតុការណ៍ឧក្រិដ្ឋកម្មនៅទូទាំងប្រទេស មានការចោទប្រកាន់ជាច្រើននៅក្នុងរឿងក្តីនេះថា រឿងក្តីនេះទំនងជាមិនអាចជំនុំជម្រះបានទេ។
លោក ប៊ីល ស្មីត (Bill Smith) សហព្រះរាជអាជ្ញារងបានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា “ អាចនឹងមិនអាចផ្តន្ទាទោសតាមករណីឃាតកម្ម និងហេតុការណ៍នីមួយៗបានទេ”។ លោកបានលើកឡើងថា ការកែប្រែគោលការណ៍នេះអាចនឹងអនុញ្ញាតឲ្យចៅក្រមកាត់បន្ថយបទចោទប្រកាន់មួយចំនួនទៅតាមសំណើរបស់ព្រះរាជអាជ្ញា។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ យើងពិតជាចង់ឲ្យការស៊ើបអង្កេត និងអង្គជំនុំជម្រះនៅតែបន្ត ក៏ប៉ុន្តែ យើងចង់ធ្វើឲ្យប្រាកដថា ពួកគេមិនបន្តដោយគ្មានទីបញ្ចប់ ដោយសារតែបញ្ហាចំណាយពាក់ព័ន្ធនឹងអាយុរបស់ចុងចោទទេ”។
លោក ស្មីត បានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា វាគឺជាអាទិភាពមួយក្នុងការធ្វើឲ្យប្រាកដថា បទឧក្រិដ្ឋដែលត្រូវបានដាក់ចូលក្នុងអង្គជំនុំជម្រះបន្ទាប់ ក្នុងសំណុំរឿង០០២ ដែលគ្រោងនឹងចាប់ផ្តើមនៅចុងឆ្នាំនេះ គឺជាតំណាងឲ្យនៃការចោទប្រកាន់ទាំងមូល ដែលរួមមានបទចោទប្រកាន់ប្រល័យពូជសាសន៍ ការងារដោយបង្ខំ និងការសម្លាប់ក្នុងចំនួន
ដ៏ច្រើន។
ចៅក្រមនៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហមកាលពីឆ្នាំ២០១០បានសម្រេចចិត្តអនុញ្ញាតឲ្យបទចោទប្រកាន់នៅក្នុងរឿងក្តីដ៏ធំនេះ ត្រូវបានស្តាប់ក្នុងសវនាការនៅក្នុងដំណើរការនៃការជំនុំជម្រះជាច្រើនបន្តបន្ទាប់គ្នា។ ក៏ប៉ុន្តែ ចៅក្រមអង្គបុរេជំនុំជម្រះដែលមានចៅក្រមប្រាំនាក់បានបង្ហាញមតិរិះគន់ បន្ទាប់ពីសម្រេចចិត្តលឿនៗកាលពីឆ្នាំ២០១០ ក្នុងការបើកសវនាការតូចៗដំបូង ជុំវិញករណីជម្លៀសចេញដោយបង្ខំ និងបទឧក្រិដ្ឋពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀត។ នេះមានន័យថា ភាគច្រើននៃឧក្រិដ្ឋភាពដែលត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុងដីកាចោទប្រកាន់នេះ មិនទាន់ត្រូវបានប្រកាសនៅក្នុងសាលសវនាការទេ ទោះបីជាមានអង្គជំនុំជម្រះរយៈពេលជិតពីរឆ្នាំក៏ដោយ។
មានចុងចោទនៅសល់តែពីរនាក់ប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងសំណុំរឿង០០២ គឺ នួន ជា លេខារងបក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជាក្រោមរបប ប៉ុល ពត ដែលមានអាយុ៨៧ឆ្នាំហើយឥឡូវនេះ ខណៈដែល ខៀវ សំផន ដែលជាអតីតប្រមុខរដ្ឋខ្មែរក្រហមមានអាយុ៨២ឆ្នាំ។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសខ្មែរក្រហមគឺ អៀង សារី បានស្លាប់កាលពីឆ្នាំមុនក្នុងវ័យ៨៧ឆ្នាំ ក្នុងពេលជំនុំជម្រះក្តីកំពុងដំណើរការ ហើយភរិយារបស់អៀង សារី គឺ អៀង ធារិទ្ធ អាយុ៨២ឆ្នាំ ត្រូវបានដោះលែងពីការឃុំឃាំង បន្ទាប់ពីកើតជំងឺបាត់ការចងចាំ។
ការកែប្រែគោលការណ៍នេះក៏អាចនាំឲ្យមានការកាត់បន្ថយជនសង្ស័យបួននាក់នៅក្នុងសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤ដែលរដ្ឋាភិបាលបានបដិសេធផងដែរ។
ចៅក្រមស៊ើបសួរបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តប្រតិបត្តិការស៊ើបអង្កេតបទឧក្រិដ្ឋ ចំពោះជនសង្ស័យទាំងនេះកាលពីឆ្នាំ២០០៩ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រតិបត្តិការនៅមិនទាន់ចប់ទេ។ ការងាររបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរទាំងនេះរងការវាយប្រហារ និងការចោទប្រកាន់ថា មានការជ្រៀតជ្រែតពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាល។ លោក យូ ប៊ុន ឡេង សហចៅក្រមស៊ើបសួរខាងជាតិបានបដិសេធមិនចូលរួមក្នុងប្រតិបត្តិការស៊ើបអង្កេតនេះ។
ខណៈដែលដីកាចោទប្រកាន់ដោយផ្នែកមួយនៅក្នុងសំណុំរឿង ឬច្រើន ប្រហែលជាអាចនឹងត្រូវចេញនៅពេលក្រោយក្នុងឆ្នាំនេះ មិនទំនងទេថា បទចោទប្រកាន់ទាំងអស់ចំពោះជនសង្ស័យទាំងនេះនឹងត្រូវបានវិនិច្ឆ័យឡើយ។
អ្នកស្រី ហីតធើ រីយ៉ាន (Heather Ryan) អ្នកឃ្លាំមើលតុលាការ នៅអង្គការគំនិតផ្តួចផ្តើមយុត្តិធម៌សង្គមបើកទូលាយ (Open Society Justice Initiative) បានលើកឡើងថា ចាំបាច់ត្រូវធានាថា ដំណើរការកាត់ក្តីលើកទី២ក្នុងសំណុំរឿង០០២ត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព និងឆាប់រហ័ស ហើយងាយស្រួល ការកែប្រែគោលការណ៍នេះអាចជាវិធីមួយធ្វើឲ្យការធានានេះកើតមាន។
ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកស្រីបានក្រើនរំឭកថា ប្រសិនបើមិនមានតម្លាភាពជាងមុននៅក្នុងការិយាល័យសហចៅក្រមស៊ើបសួរ ទាក់ទងទៅនឹងវឌ្ឍនភាពនៃសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤ទេនោះ នឹងមានការលំបាកក្នុងការដឹងថា តើបទចោទប្រកាន់ឧក្រិដ្ឋកម្មណាខ្លះដែលត្រូវបានដកចេញទេ។
អ្នកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ មានព័ត៌មានជាសាធារណៈតិចតួចណាស់ទាក់ទងនឹងសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤ ជាហេតុនាំឲ្យមានការវិនិច្ឆ័យផលប៉ះពាល់នៃគោលការណ៍ដែលត្រូវស្នើឡើងនេះ មានទៅលើសំណុំរឿងទាំងនេះ”។
អ្នកស្រី រីយ៉ាន បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា “ ដោយមានការស៊ើបអង្កេតដោយភាគីតែម្ខាង ត្រូវមានការយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការធានាថា ការកែប្រែគោលការណ៍ណាមួយនឹងមិនមានផលវិបាកអចេតនា”៕ សុធា