ជំនាញការរបស់រដ្ឋាភិបាលលើកឡើងកាលពីថ្ងៃសុក្រថា កម្ពុជានៅមិនទាន់ត្រៀមខ្លួនរួចសម្រាប់មូលដ្ឋានផលិតកម្មតែមួយនិងទីផ្សារអាសា៊នតែមួយនៅឆ្នាំក្រោយទេ។
ឆ្នាំក្រោយ សមាគមអាស៊ាន ដែលមានប្រទេសជាសមាជិកចំនួន១០នឹងបង្កើតសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន ហៅកាត់ថា AEC ។ ក្នុងសហគមន៍នេះ កម្លាំងពលកម្មនឹងមានរំហូរដោយសេរី ហើយពន្ធនាំចូលនឹងធ្លាក់មកត្រឹមសូន្យភាគរយ។ កម្ពុជាទំនងជានឹងក្លាយជាសមាជិកមួយក្នុងចំណោមសមាជិកដែលបានទទួលប្រយោជន៍តិចបំផុតពីការបង្កើតសហ គមន៍នេះ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់អ្នកចូលរួមក្នុងវេទិកាតំបន់មួយក្រោមប្រធានបទ “សិទ្ធិការងារ និងការរៀបចំសហគមន៍អាស៊ានឆ្នាំ២០១៥”។
លោក ជួប ណារ័ត្ន អនុប្រធាននាយកដ្ឋានមុខងារ និងហត្ថកម្មនៃក្រសួងការងារ បានមានប្រសាសន៍ក្រោយវេទិកានេះថា“ ប្រសិនបើអ្នកនិយាយពីរយៈពេលខ្លី គឺមែន យើងមិនទាន់ត្រៀមខ្លួនរួចក្នុងការចូលរួមជាមួយសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាននៅឆ្នាំក្រោយនេះមែន។សម្រាប់រយៈពេលវែង យើងត្រូវតែសិក្សាពីវិធីប្រកួតប្រជែង”។
នៅពេលត្រូវបានសួរថាតើកម្ពុជាគួរស្នើឲ្យអាស៊ានពន្យារពេលបង្កើតសហគមន៍នេះ ឬយ៉ាងណានោះ លោក ណារ័ត្ន បាននិយាយថា រឿងនេះមិនមែនអាស្រ័យលើលោកទេដោយលោកបានមានប្រសាសន៍ថា “រឿងនេះស្រេចលើថ្នាក់ដឹកនាំរបស់យើងក្នុងការសម្រេច។ប្រហែលជាក្រសួងការបរទេសឬថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលផ្សេងទៀតអាចពិនិត្យមើលលទ្ធភាពថា តើអាចពន្យារបានឬអត់”។
គម្លាតដ៏ធំក្នុងការអភិវឌ្ឍរវាងប្រទេសក្រីក្របំផុត និងប្រទេសមានបំផុតនៅតំបន់នេះ គឺជាឧបសគ្គមួយសម្រាប់ការបង្កើតមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចតែមួយនេះ។ ប្រទេសក្រីក្របំផុតរួមមាន កម្ពុជា ឡាវ និងភូមា។
ប្រទេសមានបំផុតរបស់អាស៊ាន គឺប្រទេសសិង្ហបុរីជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ៣ក្នុងសន្ទស្សន៍ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបសម្រាប់មនុស្សម្នាក់របស់ធនាគារពិភពលោកប្រចាំឆ្នាំ២០១៣។ ប្រទេសថៃជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ៩២ ខណៈកម្ពុជាជាប់លេខ១៤៧តាមពីក្រោយឡាវដែលជាប់លេខ១៤១។
បើនិយាយពីលក្ខណៈវិជ្ជមាន ការអនុញ្ញាតឲ្យកម្មករជំនាញនិងកម្មករមិនជំនាញធ្វើចំណាកស្រុកពីប្រទេសដែលជាសមាជិក AEC មួយទៅប្រទេសជាសមាជិក AEC មួយទៀតនឹងផ្ដល់ប្រយោជន៍ដល់តំបន់ទាំងមូល។ វានឹងផ្ដល់ឱកាសសម្រាប់ការផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធន៍ និងជំនាញ។
លោក ណារ័ត្ន បាននិយាយថា សម្រាប់កម្ពុជា យុវជនមានជំនាញនឹងទទួលបានផលប្រយោជន៍តាមរយៈការមានឱកាសទទួលបានបទពិសោធន៍ការងារនៅបរទេស។
ប៉ុន្តែលោកបានក្រើនរំឭកអ្នកចូលរួមស្ដាប់ក្នុងវេទិកានេះ ដែលភាគច្រើនជានិស្សិត មិនឲ្យពឹងផ្អែកលើការទទួលបានការងារនៅបរទេសឡើយ។ លោកបានបន្តថា ក្រៅពីចំណុចនេះ វាមិនទំនងថា កម្ពុជានឹងមើលឃើញផលវិជ្ជមានទេ បើនិយាយអំពីរំហូរនៃកម្លាំងពលកម្មនោះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា “វាជាតម្រូវការនិងការផ្គត់ផ្គង់។ អ្នកមានជំនាញមកពីប្រទេសដទៃនឹងមកប្រទេសកម្ពុជាតែក្នុងករណីពួកគេទទួលបានផលប្រយោជន៍ដូចនៅប្រទេសដទៃប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនបើអ្នកត្រូវការពួកគេ អ្នកត្រូវផ្តល់ប្រាក់ខែឲ្យពួកគេស្មើនឹងប្រាក់ខែនៅប្រទេសដទៃដែរ…ទន្តពេទ្យ គណនេយ្យករ ប្រសិនបើអ្នកមិនអាចផ្ដល់ប្រាក់ខែឲ្យពួកគេដូចនៅប្រទេសសិង្ហបុរី ឬម៉ាឡេស៊ីទេនោះ អ្នកមិនអាចទទួលបានអ្នកមានវិជ្ជាជីវៈល្អទេ។
លោកបាននិយាយថា វិស័យឯកជនត្រូវចាប់ផ្ដើមដំឡើងប្រាក់ខែ ដោយបានបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលគ្មានភារកិច្ចកំណត់ប្រាក់ខែគោលឡើយ គឺបានត្រឹមជួយសម្របសម្រួលនៅក្នុងការចរចារវាងសហជីពនិងក្រុមហ៊ុនប៉ុណ្ណោះ។
លោក យ៉ា ណាវុធ ប្រធានប្រតិបត្តិនៃអង្គការខារ៉ាម កម្ពុជា (Coordination of Action Research on AIDS and Mobility ) ហៅកាត់ថា CARAM បានលើកឡើងថា រំហូរកម្លាំងពលកម្មដោយសេរីគឺនឹងផ្ដល់ហានិភ័យសម្រាប់កម្ពុជាច្រើនជាងឱកាស។
លោកបានព្យាករថា នឹងមានរំហូរកសិករ និងកម្មករគ្មានជំនាញផ្សេងទៀត និងអ្នកមានវិជ្ជាជីវៈដែលមានការអប់រំខ្ពស់ជាច្រើនចេញពីកម្ពុជា។
លោក យ៉ា ណាវុធ បានមានប្រសាសន៍ថា “ម៉ាឡេស៊ី និងសិង្ហបុរី មានប្រាក់ខែគោល[ខ្ពស់]។ប្រសិនបើវិស័យឯកជន [នៅកម្ពុជា]មិនដំឡើងប្រាក់ខែគោលទេនោះ នឹងមានរំហូរកម្លាំងពលកម្មទៅប្រទេសដែលមានប្រាក់ខែគោលខ្ពស់ជាង គឺទាំងកម្លាំងពលកម្មជំនាញនិងកម្មករគ្មានជំនាញ”។
លោកបានឲ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាប្រហែល៤០ម៉ឺននាក់ ភាគច្រើនជាកសិករមិនបានឆ្លងកាត់ការសិក្សា កំពុងធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសថៃដែលមានប្រាក់ែខខ្ពស់ជាង។
និស្សិតសាកលវិទ្យាល័យដែលបានចូលរួមនៅក្នុងវេទិកាកាលពីថ្ងៃសុក្រនេះក៏បានសម្ដែងការព្រួយបារម្ភពីការប្រកួតប្រជែង និងអនាគតរបស់ពួកគេក្នុងទីផ្សារការងារអាសា៊ននេះផងដែរ។ និស្សិតម្នាក់បាននិយាយថា“ សាកលវិទ្យាល័យបង្រៀនយើងតែទ្រឹស្ដី ប៉ុន្តែអត់មានជំនាញទេ”។
លោក ណារ័ត្ន មកពីក្រសួងការងារបានលើកឡើងថា និស្សិតត្រូវបន្ទោសខ្លួនឯង ព្រោះពួកគេភាគច្រើនសុទ្ធតែចង់ក្លាយជាអ្នកគ្រប់គ្រង។ លោកបាននិយាយថា “ការងារសំណង់កខ្វក់មែន តែប្រាក់ចំណូលគឺខ្ពស់ខ្លាំងណាស់ ពេលខ្លះគឺពី២.០០០ដុល្លារ ទៅ៣.០០០ដុល្លារឯណោះ” ដោយលោកបានលើកឡើងពីវិស័យកសិកម្មថាជាឧទាហរណ៍មួយទៀតដែលមានឱកាសការងារល្អ។ លោកបានបន្តថា“ យើងចង់ផ្លាស់ប្ដូរទស្សនរបស់យុវជន។ ខ្ញុំសូមផ្ដល់យោបល់ឲ្យនិស្សិតផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថ និងទស្សនរបស់ពួកគេ។ សិក្សាពីរបៀបចិញ្ចឹមសត្វដើម្បីទទួលបានប្រាក់ចំណូលខ្ពស់វិញល្អជាង វាជាអាទិភាព៕ សេរីវុធ