ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានរៀបចំសន្និសីទសារព័ត៌មានដ៏កម្រមួយ ដើម្បីបកស្រាយការពារការគ្រប់គ្រងវិវាទដីធ្លីរបស់ខ្លួន និងបដិសេធរបាយការណ៍ថ្មីរបស់អង្គការរដ្ឋាភិបាលមួយដែលអះអាងថា វិវាទទាំងនេះកំពុងកើនឡើងជាថ្មីម្តងទៀត បន្ទាប់ពីមានភាពស្ងប់ស្ងាត់ក្នុងឆ្នាំមានព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោត។
កាលពីថ្ងៃអង្គារ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ បានឲ្យដឹងថា “រលកថ្មី” នៃវិវាទដីធ្លីបានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជន២.២០០គ្រួសារបន្ថែមទៀតនៅក្នុង១៣ខេត្ត ដែលខ្លួនបានចុះត្រួតពិនិត្យតាំងពីដើមឆ្នាំនេះមក ពោលគឺជាចំនួនច្រើនជាងចំនួនប្រជាជនដែលត្រូវបានរកឃើញថា ជាប់ព័ន្ធនៅក្នុងវិវាទប្រហាក់ប្រហែលគ្នាសម្រាប់រយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំ២០១៣ ដែលជាឆ្នាំបោះឆ្នោត។
អង្គការលីកាដូ បានឲ្យដឹងបន្ថែមទៀតថា ប្រជាជនខ្មែរជាង៥០០.០០០នាក់រងផលប៉ះពាល់អាក្រក់ដោយសារវិវាទដីធ្លីនៅខេត្តទាំង១៣នោះ បើគិតតាំងពីឆ្នាំ២០០០មក។ លោកស្រី ពង្ស សីុវហ្គិច នាយិកាអង្គការនេះបានហៅតួលេខនេះថា “ រឿងគួរឲ្យខ្មាស់អៀន”។
នៅសន្និសីទសារព័ត៌មានប្រារព្ធនៅទីស្តីការក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ កាលពីម្សិលមិញ លោក ស សុវណ្ណ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងនេះ បានបដិសេធតួលេខកន្លះលាននាក់នេះ។
លោក សុវណ្ណ បានមានប្រសាសន៍ដូច្នេះថា “ក្រសួងមិនទទួលស្គាល់តួលេខនេះទេ។ វាមិនមែនជាការពិតទេ”។ ក៏ប៉ុន្តែ លោកបានផ្តល់តួលេខរបស់លោកផ្ទាល់ដែលមានចំនួនតិចជាងតួលេខរបស់អង្គការលីកាដូយ៉ាងច្រើន។
លោក សុវណ្ណ ក៏បានឲ្យដឹងបន្ថែមទៀតថា រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជាមានដីប្រហែលជាបីលានប្លង់នៅក្នុងបញ្ជី។ លោកបានឲ្យដឹងបន្តទៀតថា ក្នុងចំណោមដី១០០ប្លង់ មានវិវាទតែ០,៣ទៅ០,៤ករណីប៉ុណ្ណោះ។ ដោយប្រើតួលេខទាំងនោះឃើញថា មានវិវាទដីធ្លីទូទាំងប្រទេសយ៉ាងច្រើន១.២០០ករណី។
លោកក៏បានអះអាងផងដែរថា តួលេខអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបំប៉ោងយ៉ាងច្រើន ពីព្រោះពួកគេចង់ដាក់ពាក្យបណ្តឹងជុំវិញវិវាទតែមួយប៉ុណ្ណោះ ជាមួយទីភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលជាច្រើន ហើយបន្ទាប់មក ក៏រាប់ករណីនីមួយៗជាករណីដាច់ដោយឡែកពីគ្នា រដ្ឋលេខាធិការរូបនេះក៏បានត្អូញត្អែរថា ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងត្រូវបានគេមើលឃើញមិនត្រឹមត្រូវថា មានភាពអយុត្តិធម៌។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា “ខ្ញុំទើបតែមកពីចូលរួមប្រជុំរបស់ធនាគារពិភពលោកនៅអាមេរិក។ នៅប្រទេសរវ៉ាន់ដា គេមានអត្រាវិវាទដីធ្លី២ទៅ៣ភាគរយនៃចំនួនប្លង់ដី១០០។ ប្រសិនបើយើងប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេសកម្ពុជា តើប្រទេសណាមួយមានវិវាទច្រើនជាង? យើងត្រូវពិចារណាថា តើប្រទេសទាំងនោះល្បីខាងវិវាទដីធ្លីដូចយើងដែរឬទេ? ពួកគេមិនល្បីទេ ប៉ុន្តែ យើងល្បី ដោយសារតែមានតែ០,៣ទៅ០,៤ភាគរយប៉ុណ្ណោះទៅវិញ”។
នៅពេលដល់វេនត្រូវធ្វើអត្ថាធិប្បាយ លោក លឹម រ៉ុន អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានសរសើរលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងរឿង យុទ្ធនាការជំរុញសកម្មភាពផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ដែលលោកបានផ្តួចផ្តើមឡើងកាលពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១២ ដែលត្រូវបានគេហៅថា បញ្ជា០១ ដែលមានគោលបំណងធានាប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីរបស់ប្រជាជនជាច្រើនគ្រួសារដែលរស់នៅលើដីជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងវិវាទ។
លោកបានឲ្យដឹងបន្ថែមទៀតថា ក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំកន្លងមកនេះ រដ្ឋាភិបាលបានចេញលិខិតបញ្ជាក់៥០០.០០០ច្បាប់ ដែលនេះជាដំណាក់កាលដំបូងក្នុងការសម្រេចឲ្យបាននូវប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីពេញលេញ។
លោក លឹម រ៉ុន បានមានប្រសាសន៍ដូច្នេះថា “ដូច្នេះបញ្ជា០១បានជួយយ៉ាងច្រើនក្នុងការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លី និងធានាសិទ្ធិកាន់កាប់របស់ប្រជាកសិករ និងប្រជាជនប្រហែល៤០០.០០០គ្រួសារ”។
បន្ទាប់ពីកម្មវិធីសន្និសីទសារព័ត៌មានមិនបានព្រៀងទុកនៅទីស្តីការក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ កាលពីម្សិលមិញបានបញ្ចប់ អង្គការ លីកាដូ បានលើកឡើងការពារតួលេខរបស់ខ្លួនផងដែរ។
លោកស្រី ពង្ស ស៊ីវហ្គិច បានលើកឡើងថា ប្រសិនបើមានរឿងអ្វីកើតឡើង តួលេខរបស់អង្គការ លីកាដូ មិនតិចទេ។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “តួលេខប្រជាជនខ្មែរកន្លះលាននាក់ដែលរងផលប៉ះពាល់គឺផ្អែកតែទៅលើករណីវិវាទដីធ្លីដែលត្រូវបានស៊ើបអង្កេតដោយការិយាល័យប្រចាំខេត្តទាំង១៣របស់អង្គការ លីកាដូ អស់រយៈពេល១៣ឆ្នាំកន្លងមកនេះប៉ុណ្ណោះ”។
លោកស្រីនាយិកាអង្គការសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា “នេះជាតួលេខពាក់កណ្តាលប្រទេសតែប៉ុណ្ណោះ ហើយតួលេខនេះមិនបានចាប់ផ្តើមតំណាងឲ្យតួលេខពិតនៃចំនួនប្រជាជនដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារវិវាទដីធ្លីទូទាំងប្រទេសឡើយ”។
កាលពីឆ្នាំ២០១២ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកបានឲ្យដឹងថា តាំងពីឆ្នាំ២០០០មកខ្លួនបានកត់ត្រាវិវាទដីធ្លីដែលបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជនជាង៧០០.០០០នាក់។ ដោយសារតែមានការិយាល័យជាច្រើននៅតាមស្រុក និងខេត្ត បើធៀបនឹងអង្គការលីកាដូ អង្គការអាដហុកធ្វើប្រតិបត្តិការបានទូលំទូលាយជាងអង្គការលីកាដូ៕ សុធា
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ Zsombor Peter)