យោងតាមរបាយការណ៍ថ្មីរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកបង្ហាញថា ករណីវិវាទដីធ្លីថ្មីៗ ដែលអង្គការអាដហុកទទួលបាន មានការកើនឡើងជិតពីរដងកាលពីឆ្នាំមុន ហើយជម្លោះដីធ្លីកើនឡើងម្តងទៀតក្រោយពីការបោះឆ្នោតកាលពីខែកក្កដា។
នៅក្នុងរបាយការណ៍មួយស្ដីពីបញ្ហាដីធ្លីនៅឆ្នាំ២០១៣ អង្គការអាដហុកបានលើកឡើងថា សន្ដិសុខដីធ្លីសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាភាគច្រើនមិនរឹងមាំទេ ថ្វីបើមានការកើនឡើងខ្លាំងនៅក្នុងការផ្ដល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចសម្រាប់ជនក្រីក្រ និងបម្រាមបណ្ដោះអាសន្នមិនឲ្យផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុនកសិពាណិជ្ជកម្ម ដែលស្ថិតនៅពីក្រោយការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំ និងការទន្ទ្រានយកដីធ្លីភាគច្រើនក៏ដោយ។
អង្គការអាដហុកបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនថា “នៅកម្ពុជាមិនមានភាពច្បាស់លាស់ផ្លូវច្បាប់ទេ ហើយផលប្រយោជន៍របស់អ្នកមានអំណាចហាក់ដូចជាធំជាងសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប្រជាជនកម្ពុជានៅមានការការពារតិចតួចពីប្រព័ន្ធតុលាការពុករលួយដែលធ្វើតាមតែអំពើចិត្ត ហេតុដូច្នេះហើយការសន្យាររបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពដីធ្លីសម្រាប់ប្រជាជនក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះ និងដើម្បីរកដំណោះស្រាយមានប្រសិទ្ធភាពដល់ប្រជាជនដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធការរំលោភបំពានដីធ្លីនោះ មិនច្បាស់លាស់ឡើយ”។
នៅពេលមានការរិះគន់កាន់តែច្រើនឡើងៗចំពោះការដែលរដ្ឋាភិបាលលក់ដីទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន ដែលជារឿយៗកើតឡើងនៅតំបន់ការពារនោះ កាលពីពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ២០១២ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចេញបម្រាមដោយគ្មានកាលកំណត់ឲ្យផ្អាកផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចថ្មី និងបានបញ្ជាឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យផ្លូវច្បាប់ឡើងវិញលើកិច្ចព្រមព្រៀងដីសម្បទាន ដែលខ្លួនបានអនុម័តរួចហើយ។
កាលពីម្សិលមិញ អង្គការអាដហុក បានបញ្ជាក់ថា មិនមានការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣ទេ ហើយបានលើកឡើងថា ការអះអាងរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលថា ខ្លួនបានដកហូតដីសម្បទានបានប្រហែល៣៣០.០០០ហិកតា ពីក្រុមហ៊ុនដែលមិនគោរពច្បាប់នោះ គឺស្របតាមការប៉ាន់ប្រមាណរបស់ខ្លួន។
នៅក្នុងទង្វើដ៏ល្អមួយទៀត អង្គការនេះបានលើកឡើងថា នៅពេលដូចគ្នានេះរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើនការអនុម័តដីសម្បទានសង្គមកិច្ចថ្មីៗសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា ដែលគ្មានដីធ្លីបានចំនួន៦២៩.០០០ហិកតានៅឆ្នាំ២០១៣ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០១២ មានចំនួន១០១.០០០ហិកតា។
អង្គការនេះបានលើកឡើងទៀតថា ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមដីសម្បទានសង្គមកិច្ចទាំង៤៨៥ ដែលបានផ្ដល់ឲ្យក្នុងឆ្នាំ២០១៣ មាន៤២៩ ឬស្មើនឹង៨៨ភាគរយត្រូវបានអនុម័តប្រាំមួយខែមុនពេលបោះឆ្នោតជាតិដ៏ចម្រូងចម្រាសកាលពីខែកក្កដា។
នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួន អង្គការអាដហុកលើកឡើងថា ពេលវេលានៃការផ្ដល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចនេះមិនល្អទាល់តែសោះ ហើយវាមានឥទ្ធិពលដល់កិច្ចខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាល ព្រោះវាបង្ហាញថា គោលនយោបាយនេះធ្វើឡើងដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយ”។
លោក ធន សារាយ ប្រធានអង្គការអាដហុកដែលបានថ្លែងនៅឯសន្និសីទកាសែតកាលពីម្សិលមិញ បានឲ្យដឹងថា មួយភាគបីនៃដីសម្បទានសង្គមកិច្ចទាំងនោះត្រូវបានអនុម័តតែក្នុងរយៈពេលមួយខែប៉ុណ្ណោះមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត។
អង្គការនេះក៏បានព្រមានដែរថា ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចជាច្រើនក្នុងចំណោមដីសម្បទានសង្គមកិច្ចថ្មីៗដែលមានចំនួន៩៣.០០០ហិកតាស្ថិតនៅលើតំបន់ការពារជាផ្លូវការ និងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់កាន់តែខ្លាំងដល់ព្រៃ ដែលបាត់បង់រួចហើយរបស់កម្ពុជា ដោយសារប្រជាជនចូលទៅរានដីសម្រាប់ធ្វើកសិកម្ម។
របាយការណ៍នេះលើកឡើងថា គ្មានទង្វើណាមួយក្នុងចំណោមទង្វើរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្រៅពីការបង្កើនដីសម្បទានសង្គមកិច្ច និងបម្រាមឲ្យផ្អាកការផ្ដល់ដីសម្បទានដល់ក្រុមហ៊ុនឯកជននោះ បានធ្វើឲ្យវិវាទដីធ្លីនៅទូទាំងប្រទេសធ្លាក់ចុះនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញអង្គការអាដហុកលើកឡើងថា ខ្លួនបានដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីថ្មីៗបាន១៣៥ករណីកាលពីឆ្នាំមុន ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រជាជនចំនួន៦.៤៨៨គ្រួសារ គឺជិតស្មើនឹងពីរដងនៃវិវាទដីធ្លីថ្មីៗចំនួន៧០ករណី ដែលខ្លួនបានដោះស្រាយក្នុងឆ្នាំ២០១២។
ទោះបីជាចំនួនគ្រួសារដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធវិវាទដីធ្លី និងករណីជម្លោះដីធ្លីបានធ្លាក់ចុះកាលពីឆ្នាំមុនក៏ដោយ ក៏អង្គការអាដហុកលើកឡើងថា ការផ្អាកផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចបានដើរតួនាទីមួយដែរ។
អង្គការអាដហុកបានបញ្ជាក់ដែរថា វិវាទដីធ្លីបានកើនឡើងវិញក្នុងឆ្នាំ២០១៤។ អង្គការនេះបានទទួលករណីវិវាទដីធ្លីថ្មី៥២ករណី អំឡុងត្រីមាសទី១នៅឆ្នាំនេះ បើប្រៀបធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ២០១៣ មានចំនួន៣៦ករណី។
លោក ចាន់ សុវ៉េត អនុប្រធានកម្មវិធីដីធ្លីនៅអង្គការអាដហុកបានមានប្រសាសន៍ថា “អំឡុងរយៈពេលពីរបីខែមុននិងក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីឆ្នាំមុន សម្រាប់ខែនីមួយៗយើងទទួលបានករណីតូចៗបីឬបួនករណីពាក់ព័ន្ធនឹងជម្លោះព្រំដីលំនៅដ្ឋាន”។
ទោះជាមានព័ត៌មានលម្អិតច្រើនជាងមុននិងគ្របដណ្តប់លើតំបន់ច្រើនជាងមុននៅទូទាំងប្រទេសក៏ដោយ ក៏របាយការណ៍ចុងក្រោយរបស់អង្គការអាដហុកធ្វើតាមលំអានដូចនឹងរបាយការណ៍ស្ដីពីវិវាទដីធ្លី ដែលអង្គការលីកាដូបានចេញកាលពីខែមេសាដែរ។ ដោយប្រើទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួន អង្គការនេះក៏បានលើកឡើងដែរថា ករណីវិវាទដីធ្លីបានកើនឡើងវិញនៅឆ្នាំនេះ បន្ទាប់ពីបានធ្លាក់ចុះនៅឆ្នាំ២០១៣ ហើយបានចាត់ទុកនិន្នាការនេះថា ដោយសារផែនការនយោបាយរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
រដ្ឋាភិបាលបានរិះគន់ភ្លាមចំពោះរបាយការណ៍របស់អង្គការលីកាដូនេះ ដោយចោទអង្គការនេះថា បានបំប៉ោងតួលេខរបស់ខ្លួនយ៉ាងច្រើន។ រដ្ឋាភិបាលលើកឡើងថា គម្រោងផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីឯកជនរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលបានចាប់ផ្ដើមភ្លាមៗបន្ទាប់ពីការប្រកាសផ្អាកផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចក្នុងឆ្នាំ២០១២ បានផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីដល់ប្រជាជនប្រហែល៤០០.០០០គ្រួសារ និងបានជួយកាត់បន្ថយជម្លោះដីធ្លី។
ប៉ុន្តែលោក ធន សារាយ ប្រធានអង្គការអាដហុកបានមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែចៀសវាងប្រតិកម្មដោយគ្មានការពិចារណាចំពោះរបាយការណ៍នេះនិងគួរតែទទួលស្គាល់ការពិត។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលរបស់យើងគួរតែហ៊ានទទួលស្គាល់ការពិតដែលកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងសង្គមរបស់យើង និងមិនគួររិះគន់គ្រប់ពេល ដែលមានរបាយការណ៍មានតុល្យភាព ដែលមានភ័ស្ដុតាងបញ្ជាក់ការពិតនោះទេ”។ លោកបានបន្ថែមថា “យើងមានភ័ស្ដុតាង សាក្សី និងអ្នកភូមិ ដែលបានរងគ្រោះ។ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលចេះតែនិយាយថា របាយការណ៍ទាំងនេះភូតកុហក និងបំផ្លើសការពិតនោះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវទទួលខុសត្រូវទាំងអស់”។
លោក បេង ហុង សុជាតិ ខេមរ៉ូ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងរៀបចំដែនដី និងនគរូបនីយកម្ម បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីរបាយការណ៍ថ្មីនេះទេ ហើយបានបង្វែរសំណួរទៅលោក ឡោ ដាវុធ អគ្គនាយកក្រសួងនេះ ដែលគេមិនអាចទាក់ទងបាន៕គឹមហឿន