គណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា (ខុមហ្វ្រែល) បានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍មួយដែលបានចេញផ្សាយកាលពីម្សិលមិញថា បម្រាមដែលចេញដោយសាលារាជធានី និងក្រសួងមហាផ្ទៃហាមមិនឲ្យមានការជួបជុំគ្នានៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ មិនត្រឹមតែរំលោភច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងរំលោភច្បាប់បោះឆ្នោតទៀតផង។
របាយការណ៍ដដែលនេះក៏បានលើកឡើងផងដែរថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) មិនបានគោរពសិទ្ធិស្របច្បាប់របស់គណបក្សនយោបាយក្នុងការធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ នៅពេលខាងមុខឡើយ។
លោក គល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិគណៈកម្មាធិការខុមហ្វ្រែល បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងរកឃើញថា អាជ្ញាធរមួយចំនួនដូចជាអាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញជាដើមបានរំលោភច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់បោះឆ្នោត ពីព្រោះពួកគេបានហាមឃាត់មិនឲ្យមានការជួបជុំគ្នានៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ ហើយពួកគេក៏បានសរសេរលិខិតទៅគ.ជ.ប.ស្នើឲ្យហាមឃាត់សកម្មភាពឃោសនាបោះឆ្នោត ជាពិសេសការជួបជុំគ្នានៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ”។
របាយការណ៍នេះក៏បានលើកឡើងអំពីសេចក្ដីប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ដែលសាលារាជធានីផ្ញើជូនទៅគ.ជ.ប. ស្នើឲ្យស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតនេះរារាំងមិនឲ្យមានការឃោសនាបោះឆ្នោតសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា នៅតាមដងផ្លូវ បើមិនដូច្នេះទេ វា ” ផ្ទុយនឹងច្បាប់”។
របាយការណ៍ដដែលនេះលើកឡើងដែរថា “លិខិតអន្តរាគមន៍របស់សាលារាជធានីភ្នំពេញ គ្មានមូលដ្ឋានច្បាប់ទេ”។ របាយការណ៍នេះលើកឡើងទៀតថា មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនិងមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះការរំលោភច្បាប់នេះ។
លោក គល់ បញ្ញា បានមានប្រសាសន៍ថា “គ.ជ.ប.បានចេញលិខិតទន់ភ្លន់មួយច្បាប់ស្នើឲ្យអាជ្ញាធរសហការជាមួយគណបក្សនយោបាយដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យគណបក្សទាំងអស់ធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែវាមិនដូចលិខិតព្រមានទេ”។
អាជ្ញាធរខណ្ឌដូនពេញ បានបំបែកយ៉ាងឃោរឃៅលើការជួបជុំគ្នារបស់គណបក្សប្រឆាំង ហើយកាលពីថ្ងៃទី១ ខែឧសភា បានប្រើអំពើហិង្សាទៅលើអ្នកកាសែត និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សដែលបានជួបជុំគ្នានៅស្ពាននាគ ជិតទីលានប្រជាធិបតេយ្យដែលត្រូវបានបិទជិតនោះ។
លោក ឡុង ឌីម៉ង់ អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីបានមានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធររាជធានីមានកាតព្វកិច្ចរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ប្រសិនបើមានអស្ថិរភាពកើតឡើងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ សាលារាជធានីជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ មិនមែនអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទេ”។
លោកបានបន្ថែមថា “កន្លែងមួយចំនួនយើងបានអនុញ្ញាតឲ្យហែក្បួនឃោសនាបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែកន្លែងមួយចំនួនទៀតយើងមិនអនុញ្ញាតទេ ពីព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់សេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដទៃ”។
ទីលានប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបានបិទមិនឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលចាប់តាំងពីថ្ងៃទី៤ ខែមករា ហើយចាប់តាំងពីខែមុនមក ទីលានប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបានហ៊ុមព័ទ្ធដោយលួសបន្លា។
លោក កែវ ផល្លា ប្រធាននាយកដ្ឋាននីតិកម្មរបស់គ.ជ.ប. បានមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីរបាយការណ៍របស់គណៈកម្មាធិការខុមហ្វ្រែលទេ ប៉ុន្តែលោកបានមានប្រសាសន៍ថា គ.ជ.ប.ទទួលបានពាក្យបណ្ដឹងសរុបចំនួនបួនទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោត។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ” ក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរថា បានរារាំងប្រជាពលរដ្ឋមិនឲ្យមកស្ដាប់ការឃោសនាបោះឆ្នោត។ បន្ទាប់មកអាជ្ញាធរបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងប្តឹងបកវិញ ដោយលើកឡើងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានបំផ្លើសព័ត៌មាន”។
ពាក្យបណ្ដឹងចំនួនពីរទៀតត្រូវបានប្ដឹងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តបាត់ដំបង។
លោក កែវ ផល្លា បានមានប្រសាសន៍ថា លើសពីនេះទៅទៀត គ.ជ.ប. បានចុះឈ្មោះមនុស្ស៨៤៣នាក់ពីគណបក្សនយោបាយចំនួនប្រាំ ជាអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត។ លោកបានបន្ថែមថា អ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត១៥៩នាក់ទៀតមកពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួនបួន គឺអង្គការសុខភាពផ្លូវចិត្តបែបបុរាណនិងសម័យ អង្គការសហព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា អង្គការសហព័ន្ធនិស្សិត បញ្ញវន្តប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា និងអង្គការទប់ស្កាត់បទល្មើសនៅកម្ពុជា៕ សារុន
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ Lauren Crothers)