ក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ធំៗក្នុងពិភពលោក ដែលទទួលបានការផ្គត់ផ្គង់សម្លៀកបំពាក់ពីប្រទេសកម្ពុជា បានលើកឡើងកាលពីម្សិលមិញថា ការរអាក់រអួលផ្នែកផ្គត់ផ្គង់និងប្រតិកម្មរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ចំពោះការចាប់ខ្លួន ការវាយដំ និងការបាញ់ស្លាប់កម្មករកាត់ដេរ អាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កំណើននាពេលខាងមុខ និងធ្វើឲ្យឋានៈរបស់កម្ពុជាក្នុងនាមជា “ទីផ្សារផ្គត់ផ្គង់ជាយុទ្ធសាស្ត្រ” ប្រឈមហានិភ័យ។
ការព្រមានខ្លាំងៗពីសំណាក់គណៈប្រតិភូតំណាងឲ្យក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ និងសហជីពកម្មករចំនួន៣០ ដែលមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា រួមមានទាំងក្រុមហ៊ុន H&M និងក្រុមហ៊ុន Levi’s ផងដែរនេះ កើតមានឡើង ខណៈពេលដែលរោងចក្រនានាអះអាងថា ក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ភាគច្រើនបានចាប់ផ្ដើមកាត់បន្ថយការបញ្ជាទិញហើយ។
ក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ និងសហជីពទាំងនេះធ្វើទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ក្រោយពីពួកគេបានមកទីនេះម្តងកាលពីខែកុម្ភៈ ពោលគឺរយៈពេលមួយខែក្រោយពីកងរាជអាវុធហត្ថបានបាញ់ស្លាប់កម្មករកាត់ដេរ ដែលធ្វើកូដកម្មទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែយ៉ាងហោចណាស់ប្រាំនាក់។ កម្មករនិងសកម្មជន២៣នាក់ក៏ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដែរ ចំពោះការធ្វើឲ្យការតវ៉ាទាំងនោះផ្ទុះអំពើហិង្សា។
តំណាងក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ និងសហជីពទាំងនេះបានជួបជាមួយមន្ត្រីកំពូលៗនៃក្រសួងការងារ និងក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ហើយបានព្រមាននៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយកាលពីម្សិលមិញថា ឧស្សាហកម្មនេះកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមិនប្រាកដប្រជា។ ពួកគេបានលើកឡើងថា “ដោយសារតែប្រតិកម្មរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ និងការរអាក់រអួលផ្នែកផលិតកម្ម និងការដឹកជញ្ជូនដោយសារតែស្ថានភាពចលាចលដែលកំពុងកើតមាន កម្ពុជាប្រឈមហានិភ័យបាត់បង់ឋានៈរបស់ខ្លួនជាទីផ្សារផ្គត់ផ្គង់យុទ្ធសាស្ត្រ រួមជាមួយនឹងផលប៉ះពាល់លើការវិនិយោគ និងកំណើននាពេលខាងមុខផងដែរ“។
ឧស្សាហកម្មកាត់ដេររកចំណូលបានយ៉ាងច្រើនរហូតដល់ទៅ៥ពាន់លានដុល្លារ បន្ថែមពីលើផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) របស់ប្រទេសកាលពីឆ្នាំមុន។ វាមានចំនួនស្មើនឹង៨០ភាគរយនៃការនាំចេញទាំងអស់ពីកម្ពុជា ដែលមានប្រជាជនសរុបប្រមាណ១៥លាននាក់ ហើយឧស្សាហកម្មនេះផ្ដល់ការងារដល់ប្រជាពលរដ្ឋជាង៥០០.០០០នាក់។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន ក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ និងសហជីពទាំងនេះបានលើកឡើងថា ពួកគេបានប្រាប់រដ្ឋាភិបាលថា សាលក្រមតុលាការផ្ដន្ទាទោសបុរសទាំង២៣នាក់ ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីខែមករា ដែលត្រូវប្រកាសនៅថ្ងៃសុក្រនេះ ត្រូវផ្អែកលើភ័ស្ដុតាង និងត្រូវនាំខ្លួនជនដែលបានបាញ់ស្លាប់កម្មករកាត់ដេរកាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមករា មកផ្ដន្ទាទោស។
ពួកគេបានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលមិនគួរប្រើហិង្សាបង្ក្រាបកូដកម្ម និងបាតុកម្មអហិង្សាឡើយ ហើយគួរតែដកពាក្យបណ្ដឹងប្រឆាំងសហជីពចេញវិញ។ ក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ទាំងនេះក៏បានស្ម័គ្រចិត្តជួយដល់រដ្ឋាភិបាល និងរោងចក្រផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃច័ន្ទក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ទាំងនេះបានស្ម័គ្រចិត្តដំឡើងថ្លៃសម្លៀកបំពាក់ដែលពួកគេទិញពីរោងចក្រដើម្បីឲ្យរោងរោងចក្រមានលទ្ធភាពដំឡើងប្រាក់ខែរបស់កម្មករ។
ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីជួបជាមួយក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់មួយចំនួនក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ទាំងនេះកាលពីថ្ងៃអង្គារ លោក កែន លូ អគ្គលេខាធិការសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា GMAC បានមានប្រសាសន៍ថា ការប្ដេជ្ញាចិត្តជួយរបស់ក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញមួយចំនួនតូច គឺមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ឲ្យរោងចក្រដំឡើងប្រាក់ខែគោលលើសពី១០០ដុល្លារនាពេលបច្ចុប្បន្នបានទេ។
បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំនេះ លោក កែន លូ បានមានប្រសាសន៍ទៅកាន់អ្នកយកព័ត៌មានថា “ប្រសិនបើយើងឲ្យប្រាក់ខែកម្មករ១៦០ដុល្លារ ប៉ុន្តែក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញមិនឲ្យយើងចំនួនស្នើគ្នានេះ តើយើងបានប្រាក់មកពីណា? តើមានក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញប៉ុន្មានយល់ព្រម ខ្ញុំមិនដឹងទេ មានតែក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញ៤០ទៅ៥០ភាគរយប៉ុណ្ណោះដែយល់ព្រម ហើយចុះអ្នកផ្សេងទៀត? ដូច្នេះតើយើងធ្វើយ៉ាងម៉េច?”។
លោក កែន លូ បានមានប្រសាសន៍ថា GMAC សូមស្នើឲ្យក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ទាំងនេះដំឡើងថ្លៃរបស់ខ្លួន ដែលខ្លះបានស្ម័គ្រចិត្តដំឡើងរួចហើយ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្លះនិយាយថា ពួកគេប្ដេជ្ញាចិត្តជួយកម្ពុជា ហើយខ្លះទៀតមិនបានផ្ដល់ចម្លើយផ្ទាល់ទេ។ ប៉ុន្តែដូចខ្ញុំលើកឡើងអ៊ីចឹង ក្រុមនេះមានចំនួនត្រឹម៥០ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះសូម្បីតែក្នុងចំណោម៥០ភាគរយនេះក៏មិនយល់ស្របទាំងអស់គ្នាផង ដូច្នេះចុះអ្នកផ្សេងទៀត?”។ យោងតាមសហជីព Industri ALL Global Union ដែលចាត់ទុកសហជីពក្នុងស្រុកមួយចំនួនជាសាខារបស់ខ្លួនបានឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុនមួយក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ធំៗ
ដែលមកកាន់កម្ពុជា នៅសប្ដាហ៍នេះ បានកាត់បន្ថយការបញ្ជាទិញរបស់ខ្លួនពីកម្ពុជា៥០ភាគរយរួចទៅហើយ ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំកន្លងមកនេះ ដោយសារតែអស្ថិរភាពនិងការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស។
លោក កែន លូ បានបញ្ជាក់ថា ពេលនេះក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ភាគច្រើនបានកាត់បន្ថយការបញ្ជាទិញរបស់ខ្លួនដោយសារតែការផ្គត់ផ្គងគ្មានភាពប្រាកដប្រជា និងដោយសារការព្រួយបារម្ភខ្លាចប៉ះពាល់ដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ពួកគេ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ភាគច្រើនបានកាត់បន្ថយការបញ្ជាទិញហើយ។ នៅពេលខ្ញុំនិយាយថា ពួកគេកាត់បន្ថយ ខ្លះកាត់បន្ថយតិច ខ្លះកាត់បន្ថយច្រើន ប៉ុន្តែប្រាកដណាស់ថា ក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ភាគច្រើនបានកាត់បន្ថយហើយ“។ លោកបានបញ្ជាក់ថា ការនាំចេញសម្លៀកពាក់អំឡុងត្រីមាសទី១ដើមឆ្នាំនេះបានធ្លាក់ចុះជិត១៧ភាគរយ “ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញមានការព្រួយបារម្ភ“។
ទោះជាយ៉ាងណាតួលេខរបស់លោកខុសគ្នាខ្លាំងពីតួលេខរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ដែលបង្ហាញថា ការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់អំឡុងត្រីមាសទី១បានកើនឡើង៧,៤ភាគរយ។ យោងតាមក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានឲ្យដឹងថា ការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់សម្រាប់ខែមេសាក៏បានកើនឡើង១៨,៣ភាគរយដែរ។
នៅពេលសាកសួរអំពីភាពខុសគ្នានេះ លោក កែន លូ បានមានប្រសាសន៍ថា តួលេខរបស់លោកត្រូវបានដកស្រង់ចេញពីតួលេខនាំចេញរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ប៉ុន្តែលោកបានលើកឡើងថា តួលេខដែលលោកផ្ដល់ឲ្យប្រហែលជាមិនពេញទេ។
លោក កែន លូ មិនបានបញ្ចេញឈ្មោះ ក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ដែលបានកាត់បន្ថយការបញ្ជាទិញ ឬក្រុមហ៊ុនដែលបានស្ម័គ្រចិត្តដំឡើងថ្លៃសម្លៀកបំពាក់ដែលពួកគេទិញដើម្បីឲ្យរោងចក្រមានលទ្ធភាពដំឡើងប្រាក់ខែគោលរបស់កម្មករកាត់ដេរនោះទេ។
លោក ជីគី រ៉ៃណា (Jyrki Raina) អគ្គលេខាធិការសហជីព IndustriALL ដែលបានមកកាន់កម្ពុជា នៅសប្ដាហ៍នេះ បានមានប្រសាសន៍ថា រោងចក្រនានាគួរតែសហការគ្នាដោះស្រាយទំនាក់ទំនងប្រេះឆាក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ។
លោកបានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញ បន្ទាប់ពីជួបដាច់ដោយឡែកជាមួយ GMAC សហជីពក្នុងស្រុកថា “សម្រាប់រឿងនោះ អស់លោកត្រូវកសាងការជឿទុកចិត្ត ហើយអស់លោកនឹងមិនទទួលបានការជឿទុកចិត្តឡើយប្រសិនបើ GMAC គាំទ្រសំណុំរឿងតុលាការ ដែលមានគោលបំណងបំភិតបំភ័យកម្មករនិងមេដឹកនាំរបស់ពួកគេ“។
លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា “សារពីក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ និងសហជីពកម្មករពិភពលោកទាំងនេះទៅកាន់ GMAC គឺថា ពេលនេះសូមសហការគ្នា ចរចាជាមួយសហជីព គិតពិចារណារឿងនេះឲ្យបានហ្មត់ចត់ ព្រោះក្រុមហ៊ុនទាំងនេះគិតគូរខ្លាំងណាស់អំពីអនាគតរបស់ពួកគេនៅកម្ពុជា“៕ សុខុម
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ ហ៊ុល រស្មី)