ផ្សារមូលបត្រមិនរឹងមាំរបស់កម្ពុជា ដែលនៅតែគ្មានការរីកចម្រើនចាប់តាំងពីបើកដំណើរការក្នុងឆ្នាំ២០១២មកនោះ នៅទីបំផុតបានចុះបញ្ជីក្រុមហ៊ុនទី២កាលពីម្សិលមិញ នោះគឺរោងចក្រកាត់ដេរ Grand Twins International របស់តៃវ៉ាន់។
បន្ទាប់ពីពន្យារកាលបរិច្ឆេទចំនួនពីរលើកដោយសារមាន ” បញ្ហាបច្ចេកទេស” រួចមក រោងចក្រ Grand Twins International ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងដែលផលិតសម្លៀកបំពាក់កីឡាឲ្យក្រុមហ៊ុនអាឌីដាស(Adidas) និងក្រុមហ៊ុនសាឡូម៉ុន (Salomon) របស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានក្លាយជាក្រុមហ៊ុនឯកជនទី១ដែលប្រកាសលក់ភាគហ៊ុនរបស់ខ្លួនជាសាធារណៈនៅលើផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា ចាប់តាំងពីផ្សារនេះបានបើកដំណើរការជួញដូរមក។
លោក ហ៊ាន សាហ៊ីប ប្រធានផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា និងជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ បានមានប្រសាសន៍ទៅកាន់អ្នកចូលរួមដែលភាគច្រើនជាមន្ត្រី និងជាអ្នកកាសែតនៅឯពិធីចុះបញ្ជីកាលពីម្សិលមិញនៅផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងអគារកាណាឌីយ៉ា ថៅវើល (Canadia Tower) ថា “នេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីការរីកចម្រើនថ្មីរបស់ផ្សារមូលបត្រ។ យើងមើលឃើញសក្ដានុពលរបស់ផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា ហើយវានឹងក្លាយជាកម្លាំងចលករសម្រាប់ជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា”។
នៅវេលាម៉ោង៩ព្រឹក លោក ហ៊ាន សាហ៊ីប និងលោក អេដឌី ឡាវ (Eddie Liao) នាយកប្រតិបត្តិ និងជាប្រធានក្រុមហ៊ុន Grand Twins International ព្រមទាំងគណៈគ្រប់គ្រងមួយចំនួនរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ ដែលស្ថិតក្នុងឈុតសម្លៀកបំពាក់កីឡាអាឌីដាស បានចុចកណ្ដឹងដើម្បីបើកកម្មវិធី។
លោក អេដឌី ឡាវ បានមានប្រសាសន៍បន្ទាប់ពីពិធីបើកការជួញដូរមូលបត្រនេះថា ” ខ្ញុំមានការជឿជាក់១០០ភាគរយថា យើងនឹងធ្វើបានល្អ។ យើងមានបុគ្គលិកល្អ មានជំនាញល្អ និងមានអតិថិជនល្អ ហើយរដ្ឋាភិបាលគាំទ្រយើងនៅកម្ពុជា”។
ទោះជាយ៉ាងណា ដំណើរការដំបូងនៃការលក់មូលបត្ររបស់ក្រុមហ៊ុនថ្មីនេះ មិនសូវជាមានការទាក់ទាញប៉ុន្មានទេ។ តម្លៃមូលបត្រលក់បើកឆាករបស់ក្រុមហ៊ុន Grand Twins International គឺ៩.៧០០រៀល ឬប្រហែល ២,៤០ដុល្លារ ជាមួយនឹងការជួញដូរភាគហ៊ុនដំបូងចំនួន២.៧០០ហ៊ុន ដែលមានតម្លៃសរុប២៦,១៩លានរៀល ឬប្រហែល៦.៤៦៩ដុល្លារ។
នៅពេលបិទការជួញដូរ តម្លៃភាគហ៊ុនបានធ្លាក់ចុះមកនៅត្រឹម៩.២២០រៀល ឬប្រហែល២,២០ដុល្លារ។ ទំហំនៃការជួញដូរបានកើនឡើងដល់៣.១០១ហ៊ុនសម្រាប់តម្លៃសរុប២៩,៨៨លានរៀល ឬប្រហែល៧.៣៨៣ដុល្លារ។
លោក ហុង សុខហួ ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា “មិនសូវមានអ្នកចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងទេចំពោះ [តម្លៃជួញដូរដំបូង] នេះ។ សូម្បីនៅថ្ងៃេនះយើងទទួលបានការជួញដូរមួយចំនួនក្ដី ក៏ប៉ុន្តែនៅតែមានកម្រិតទាបនៅឡើយ។ អ្នកខ្លះនិយាយថា វាមិនមែនជាពេលដែល [ត្រូវចុះបញ្ជី] នោះទេ ប៉ុន្តែ [Grand Twins] មិនអាចរង់ចាំទៀតបានឡើយ”។
អ្នកវិភាគខាងឧស្សាហកម្មបាននិយាយកាលពីម្សិលមិញថា ខណៈដែលការចុះបញ្ជីគឺជាជំហានដែលត្រូវបោះឆ្ពោះទៅមុខនោះ ផ្សារមូលបត្រនៅតែជួបការលំបាកនៅឡើយចាប់តាំងផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា បានចុះបញ្ជីរដ្ឋាករស្វយ័តក្រុងភ្នំពេញជាលើកដំបូងកាលពីពីរឆ្នាំមុនមក។
លោក ថូម៉ាស ហាក់ហ្គើ (Thomas Hugger) ជាប្រធាននាយកប្រតិបត្តិ និងជាអ្នកគ្រប់គ្រងនៅក្រុមហ៊ុន Asia Frontier Capital ជាក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងមូលនិធិដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្រុងហុងកុង បានមានប្រសាសន៍ថា “ផ្សារមូលបត្រនេះគឺតឹងរ៉ឹងពេកពាក់ព័ន្ធនឹងលក្ខខណ្ឌចុះបញ្ជី។ ដំណើរការទាំងមូលក្នុងការចុះបញ្ជីគឺមានលក្ខណៈការិយាធិបតេយ្យណាស់។ វានៅត្រង់ថា ផ្សារមូលធននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប្រហែលជាក្មេងខ្ចីពេក ឬមិនទាន់មានការរីកចម្រើន និងខ្វះការគាំទ្រ ឬការចាប់អារម្មណ៍ពីក្រុមហ៊ុននានា”។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា ប្រទេសឡាវ ដែលមានប្រជាជនសរុបស្មើនឹង១ភាគ៣នៃប្រជាជនសរុបក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានក្រុមហ៊ុនចំនួនបីចុះបញ្ជីក្នុងផ្សារមូលបត្ររបស់ខ្លួនចាប់តាំងពីបើកដំណើរការក្នុងឆ្នាំ២០១១មក។ លោកបានបន្តថា ” ដូច្នេះកម្ពុជា គួរតែមានប្រាំមួយ ឬប្រាំពីរ។វាពិតជាគួរឲ្យខកចិត្តណាស់ ដែលមានតែក្រុមហ៊ុនពីរចុះបញ្ជី”។
លោក រ៉ូហាន ចច (Rohan George) ប្រធានទីផ្សារពិភពលោកនៅធនាគារ ANZ Royal ប្រចាំកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា បច្ចុប្បន្នក្រុមហ៊ុនដែលបានចុះបញ្ជី ផ្ដល់តម្លៃតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ជាហេតុធ្វើឲ្យការជឿទុកចិត្តរបស់វិនិយោគិនធ្លាក់ចុះ។
លោកបានប្រសាសន៍ទៀតថា ” តម្លៃអាស្រ័យលើចំណូល ហើយចំណូលរងឥទ្ធិពលពីវដ្ដសេដ្ឋកិច្ច ការព្យាករ និងការរីកចម្រើនផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម។ ភាគហ៊ុនទាំងពីរមិនស្ថិតនៅក្នុងវិស័យគួរឲ្យទាក់ទាញទេនៅក្នុងទីផ្សារដែលផ្តល់តម្លៃនាពេលបច្ចុប្បន្ន”។
ជាឧទាហរណ៍ នៅពេលរដ្ឋាករស្វយ័តក្រុងភ្នំពេញចុះបញ្ជី តម្លៃហ៊ុនរបស់វាបានកើនឡើងយ៉ាងគំហុកជិត៥០ភាគរយនៅថ្ងៃជួញដូរដំបូង ហើយបានបន្តកើនឡើងខ្ពស់មិនធ្លាប់មានបីថ្ងៃក្រោយមកទៀត ដល់១០.០០០រៀល ឬប្រហែល២,៥៧ដុល្លារ ដែលលោក រ៉ូហាន ចច កោតសរសើរថាជា” ថ្ងៃដំបូងគួរឲ្យរំភើប”។ បន្ទាប់មក វាបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុកមកដល់តម្លៃដើម៦.៣០០រៀល ឬប្រហែល១,៥៧ដុល្លារវិញ ហើយបានបន្តធ្លាក់ចុះទៀត។ កាលពីម្សិលមិញតម្លៃហ៊ុនគឺ៤.៨០០រៀល ឬប្រហែល១,១៨ដុល្លារក្នុងមួយហ៊ុន។
និយាយពីក្រុមហ៊ុន Grand Twins Internationalវិញ លោក រ៉ូហាន ចច បានមានប្រសាសន៍ថា ស្ថានភាពចលាចលនាពេលបច្ចុប្បន្នក្នុងវិស័យកាត់ដេររបស់កម្ពុជា រួមទាំងកូដកម្ម និងបាតុកម្មដែលកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលបានបង្ក្រាបយ៉ាងបង្ហូរឈាមផងដែរនោះ ធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុនជួបការលំបាកក្នុងការលក់ហ៊ុនឲ្យទៅវិនិយោគិន។ លោកបានបន្តថា ” វិស័យកាត់ដេរហាក់ដូចជាមានបញ្ហាខ្លះ”។
កាលពីម្សិលមិញ មន្ត្រីមូលបត្របានទទួលស្គាល់ថា ចាំបាច់ត្រូវមានវិធានការបន្ថែមទៀត មុនពេលផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា មានឥទ្ធិពលលើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទាំងមូល។
លោក អុីនស៊ូ លី (Ihnsoo Lee) មន្ត្រីប្រតិបត្តិការជាន់ខ្ពស់នៅផ្សារមូលបត្រកូរ៉េ ដែលគ្រប់គ្រងភាគហ៊ុន៤៥ភាគរយនៅក្នុងផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំគិតថា អនាគតរបស់ផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា គឺភ្លឺស្វាង ប៉ុន្តែយើងត្រូវរង់ចាំសិន។ ប្រសិនបើយើងមានក្រុមហ៊ុនប្រហែល១០ចុះបញ្ជី វានឹងដំណើរការដោយស្វ័យប្រវត្តិ ប៉ុន្តែមុនពេលនោះមកដល់ យើងត្រូវអត់ធ្មត់សិន”៕ សុខុម