ស្រុកអារញ្ញប្រាថេត,ប្រទេសថៃ-នៅពេលរថយន្តនគរបាលដែលដឹកកម្មករចំណាកស្រុកបានឈប់នៅប៉ុស្តិ៍នគរបាល ស៊ុន ម៉ានី បានលោតចេញពីកន្លែងអង្គុយរបស់ខ្លួន ដោយមានអារម្មណ៍ធូរស្រាលថា ភាពលំបាកលំបិនរបស់ខ្លួនជិតបញ្ចប់ហើយ។ មិនដល់មួយម៉ោងផង គាត់និងអ្នកផ្សេងប្រហែល៥០នាក់បាននាំគ្នាឡើងជិះរថយន្តឆ្លងកាត់ព្រំដែនមកប្រទេសកម្ពុជាវិញ ហើយទីបញ្ចប់គាត់បានទៅដល់ផ្ទះរបស់ខ្លួន។
ស៊ុន ម៉ានី បាននិយាយដោយពន្យល់អំពីស្ថានភាពនៃក្រុមកម្មករចំណាកស្រុករបស់គាត់ ដែលបានមកដល់យឺតពេលពេកសម្រាប់ការធ្វើឯកសារ ហើយបានដេកនៅលើទីធ្លាបេតុងនៃប៉ុស្តិ៍នគរបាលអន្តោប្រវេសន៍ក្នុងខេត្តស្រះកែវថា ” យើងដេកនៅលើទីធ្លាបេតុងកាលពីយប់មិញ”។
អ្នកនេសាទអាយុ៣៦ឆ្នាំរូបនេះបាននិយាយថា “ពួកគេមិនបានចាប់ខ្លួនពួកយើងនោះទេ ប៉ុន្តែនៅកន្លែងនោះយើងបានឮការចាប់ខ្លួនពីសំណាក់យោធាថៃ ហើយយើងបានស្ម័គ្រចិត្តត្រឡប់មកវិញ”។
នៅពេលកម្មករចំណាកស្រុកជាង១០០.០០០នាក់បានត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញក្នុងសប្ដាហ៍នេះ ដើម្បីគេចពីការបង្ក្រាបដ៏គួរឲ្យភ័យខ្លាចពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលយោធាថៃ ដែលបានធ្វើរដ្ឋប្រហារកាលពីចុងខែមុន នគរបាលអន្តោប្រវេសន៍ថៃបានក្លាយទៅជានគរបាលដែលមានភាពស្ទាត់ជំនាញខាងធ្វើឯកសារ និងដឹកជញ្ជូនកម្មករ។
ស៊ុន ម៉ានី ត្រូវបានគេបញ្ជូនឡើងលើរថយន្តនគរបាលមួយគ្រឿងយ៉ាងឆាប់រហ័សសម្រាប់ការធ្វើដំណើរចម្ងាយ១០គីឡូម៉ែត្រចុងក្រោយទៅកាន់ព្រំដែន ហើយនៅពេលរថយន្តដឹកកម្មករមួយគ្រឿងផ្សេងទៀតដែលចេញដំណើរពីហួហ៊ីនបានមកដល់ កម្មករបាននាំគ្នាស្រែកថ្ងូរ និងពត់ដៃពត់ជើងបន្ទាប់ពីពួកគេចុះពីរថយន្តក្រោយពេលធ្វើដំណើរអស់រយៈពេល៧ម៉ោង ដោយគ្មានឈប់នៅកន្លែងណាមួយសោះនោះ។
រដ្ឋាភិបាលយោធាថៃបានបដិសេធថា គ្មានគោលនយោបាយណាមួយដើម្បីបង្ក្រាបកម្មករចំណាកស្រុកខុសច្បាប់នោះទេ ដោយបានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយរបស់ខ្លួនកាលពីសប្ដាហ៍មុនថា ការអះអាងថា មានការចាប់ខ្លួនឬមានការប្រើអំពើហិង្សាលើកម្មករចំណាកស្រុកនោះ គឺជាការអះអាងគ្មានមូលដ្ឋាន។
រីឯក្រុមប្រឹក្សាជាតិរក្សាសន្តិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ថៃ ដែលរដ្ឋាភិបាលយោធាថៃជាអ្នកដាក់ឈ្មោះឲ្យវិញបានលើកឡើងថា ខ្លួនគ្រាន់តែចាប់ផ្ដើមកម្មវិធី “រៀបចំកម្មករចំណាកស្រុកឲ្យបានច្បាស់លាស់ត្រឹមត្រូវតែប៉ុណ្ណោះ ដោយចេញបទបញ្ជាឲ្យនិយោជកនីមួយៗធ្វើបញ្ជីកម្មករចំណាកស្រុករបស់ខ្លួន ហើយដាក់បញ្ជីទាំងេនះទៅកាន់អាជ្ញាធរថៃ។
ប៉ុន្តែទោះបីជាមានការធានាពីក្រុមប្រឹក្សាជាតិរក្សាសន្តិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ថៃដូចនេះក្ដី ការអនុវត្តបទបញ្ជាជាក់ស្ដែងគឺមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការចាប់ខ្លួន និងការជំរិតទារប្រាក់ នេះបើយោងតាមការឲ្យដឹងពីកម្មករកម្ពុជាដែលស្ថិតនៅក្នុងប៉ុស្តិ៍នគរបាលខេត្តស្រះកែវ។
រឹម ឃីម អាយុ២៥ឆ្នាំបាននិយាយថា គាត់និងអ្នកនេសាទចំនួន៣៤នាក់ផ្សេងទៀតត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅក្នុងការឆ្មក់ចូលមួយ ដែលធ្វើឡើងដោយទាហានថៃ។ លោក ឃីម បាននិយាយថា ” ប្រសិនបើយើងនៅលើទូក វាមិនអីទេ។ ប៉ុន្តែយើងបានឡើងលើច្រាំង ហើយពួកគេបានចាប់ខ្លួនយើង”។ លោកបានបន្តថា គ្មានការប្រើអំពើហិង្សានោះទេ ប៉ុន្តែទាហានថៃបានទារប្រាក់ចំនួន៣.០០០បាត (ប្រហែល៩២ដុល្លារ) ក្នុងម្នាក់ៗដើម្បីជាថ្នូរនឹងការដោះលែង។ គាត់បាននិយាយទៀតថា ” ពួកគេបានឲ្យថៅកែរបស់យើងបង់ប្រាក់ជំនួសកម្មករ ហើយបន្ទាប់មកទៀតពួកគេបានយកប្រាក់ទាំងនោះ”។
ណុំ បូរ៉ា អាយុ២៧ឆ្នាំ ដែលជាអ្នកនេសាទម្នាក់ផ្សេងទៀតបានពន្យល់ថា “ពួកគេបានយកលុយទាំងនេះនៅពេលពួកគេកំពុងធ្វើឯកសារឲ្យពួកយើង”។
កម្មករណាដែលគ្មានប្រាក់គ្រប់គ្រាន់ត្រូវបានទាហានថៃបង្ខំឲ្យគ្រួសាររបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផ្ញើប្រាក់មក។ លោក បូរ៉ា បាននិយាយថា គ្រួសារគាត់បានផ្ញើប្រាក់ចំនួន៤.៥០០បាត (ប្រហែល១៣៩ដុល្លារ) មកឲ្យគាត់ដើម្បីបង់ឲ្យទាហានថៃ។
នៅ សាវ៉ន អ្នករត់តុអាយុ៣៨ឆ្នាំដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនជាមួយមនុស្សចំនួនប្រាំនាក់ផ្សេងទៀតអំឡុងការឆ្មក់ចូលក្នុងភោជនីយដ្ឋាន ដែលនាងធ្វើការបាននិយាយថា ”ពួកគេចាប់ខ្លួនគ្រាន់តែចង់បានប្រាក់ប៉ុណ្ណោះ” ។ នៅ សាវ៉ន ត្រូវបានបង្ខំឲ្យបង់ប្រាក់៤.០០០បាត (ប្រហែល១២៣ដុល្លារ)។ នៅ សាវ៉ន បាននិយាយថា ” នៅពេលយើងកំពុងធ្វើការ យើងទុកលុយរបស់យើងជាមួយថៅកែ ប៉ុន្តែនៅពេលពួកគេចាប់ខ្លួនយើង ទាហានបានយកប្រាក់នោះទាំងអស់”។
លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃបានថ្លែងនៅក្នុងពិធីប្រគល់សញ្ញាបត្រមួយក្នុងរាជធានីភ្នំពេញកាលពីម្សិលមិញថា កម្មករកម្ពុជាចន្លោះពី៣០០.០០០ទៅ៤០០.០០០នាក់កំពុងធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសថៃ។
លោកបានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលយោធាថៃត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះការបញ្ជូនកម្មករយ៉ាងច្រើនពីប្រទេសថៃមកប្រទេសកម្ពុជាវិញក្នុងសប្ដាហ៍នេះ ក្នុងនោះគេបានឃើញកម្មករចំណាកស្រុកយ៉ាងតិច១៥០.០០០នាក់បានឆ្លងកាត់ព្រំដែន ដោយសារតែខ្លាចមានការចាប់ខ្លួន។ កម្មករចំណាកស្រុកកម្ពុជាយ៉ាងតិចចំនួនប្រាំបីនាក់បានស្លាប់ និង១៩នាក់ផ្សេងទៀតបានរងរបួសនៅក្នុងហេតុការណ៍គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍មួយចំនួនពេលភៀសខ្លួន។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ” ខ្ញុំគិតថា មេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលយោធាថៃត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះបញ្ហាទាំងអស់ដែលបានកើតឡើង រួមទាំងការបាត់បង់ជីវិតផងដែរ។ ទោះបីជាការពិតពួកគាត់ជាកម្មករខុសច្បាប់ក្ដី ប៉ុន្តែបើប្រៀបធៀបពីភាពខុសច្បាប់ជាមួយនឹងអាយុជីវិតរបស់មនុស្ស វាមិនអាចប្រៀបធៀបគ្នាបានទេ។ អាយុជីវិតមនុស្សគឺវាមានតម្លៃខ្លាំងណាស់”។
លោក ស ខេង បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “នៅពេលអនាគត ប្រសិនបើពលរដ្ឋរបស់យើងចង់ទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស ខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់ពួកគាត់ថា សូមកុំទៅដោយខុសច្បាប់”។ លោកបានបន្តទៀតថា “ក្រសួងមហាផ្ទៃត្រូវតែទទួលយកការរអ៊ូរទាំពីកម្មករចំណាកស្រុកដែលថា ការធ្វើលិខិតឆ្លងដែននៅកម្ពុជាមានតម្លៃខ្ពស់ ហើយលំបាកនឹងទទួលបាននោះ។
នៅពេលកម្មករប្រហែល៦០នាក់បានចុះពីលើរថយន្តដែលធ្វើដំណើរមកពីហួហ៊ីនកាលពីម្សិលមិញ នគរបាលថៃបានឲ្យពួកគេតម្រង់ជួរភ្លាមៗ ហើយបានផ្ញើឯកសារលម្អិតសម្រាប់ពួកគេ។នគរបាលថៃបានរាប់ឃើញថា មានកម្មករចំណាកស្រុកកម្ពុជាចំនួន៧៤.២៤១នាក់បានត្រឡប់មកវិញបើគិតមកត្រឹមថ្ងៃច័ន្ទ ហើយតួលេខនេះមានចំនួនទាបជាងតួលេខរបស់អាជ្ញាធរក្រុងប៉ោយប៉ែតឆ្ងាយណាស់ ដែលរាប់ឃើញថា មានកម្មករកម្ពុជាចំនួន១៥១.១៨០នាក់បានត្រឡប់មកវិញនោះ។
នៅពេលនគរបាលបានបដិសេធមិននិយាយជាមួយអ្នកយកព័ត៌មាន ពួកគេបានអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើបទសម្ភាសជាមួយកម្មករចំណាកស្រុកដែលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ។ នៅពេលអង្គុយយ៉ាងស្ងៀមស្ងាត់ក្នុងជួរចំនួនបី កម្មករចំណាកស្រុកបាននិយាយខ្សឹបៗ ខណៈនគរបាលថៃកំពុងដើរចែកទឹកសុទ្ធ។
ជា ជៀង អ្នករត់តុម្នាក់ដែលធ្វើការនៅហួហ៊ីន ហើយដែលស្ម័គ្រចិត្តប្រគល់ខ្លួនឲ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបាននិយាយថា ” នៅក្នុងស្ថានភាពច្របូកច្របល់ផ្នែកនយោបាយ យោធាបានមកចាប់ខ្លួនមនុស្ស។ ពួកគេបានមកចុះបង្ក្រាបនៅក្នុងភោជនីយដ្ឋានមួយផ្សេងទៀត ហើយយើងបានឮថា ប្រសិនបើយើងរត់ ពួកគេនឹងបាញ់យើង។ ហេតុដូច្នេះហើយយើងខ្លាចណាស់។ ខ្ញុំគ្មានអ្វីនោះទេ ដូចជាឯកសារ ឬលិខិតឆ្លងដែនជាដើម ហេតុដូច្នេះខ្ញុំខ្លាចណាស់។ ពួកគេបានព្រមានខ្ញុំ ទោះបីជាខ្ញុំនិយាយថៃក៏ដោយ ខ្ញុំនឹងនៅតែត្រូវចាប់ខ្លួន។ យើងគ្មានជម្រើសនោះទេ ហេតុដូច្នេះយើងបានប្រគល់ខ្លួនឲ្យយោធា”។
អំឡុងពេលនៅប៉ុស្តិ៍នគរបាលហួហ៊ីន នាងបាននិយាយថា នាងហើយនិងអ្នកផ្សេងទៀតបានរង់ចាំរហូតដល់ម៉ោង២រំលងអធ្រាត្រនៅពេលត្រូវបានបញ្ជូនឡើងលើរថយន្តដឹកកម្មករ ជាទីដែលពួកនាងនឹងត្រូវជាប់នៅទីនោះរហូតដល់ម៉ោង៩ព្រឹក។
នាងនិយាយដោយមានកាយវិការញាក់ស្មាថា “គេមិនបានឲ្យយើងឈប់នៅកន្លែងណាមួយឡើយ។ ប្រសិនបើយើងត្រូវទៅបង្គន់ក៏ដោយ ក៏ពួកគេមិនឈប់ឲ្យពួកយើងដែរ។ ហេតុដូច្នេះ យើងមានតែទ្រាំរហូតដល់ពួកយើងមកដល់ទីនេះ”។
មិនដល់១ម៉ោងផង ក្រុមកម្មករដែលត្រូវបានដឹកពីហួហ៊ីនមក ត្រូវបានបញ្ជូនឡើងរថយន្តនគរបាលផ្សេងទៀតដែលដឹកពួកគេទៅព្រំដែន។ ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នគរបាលថៃទំនងជាបានដឹងយ៉ាងច្បាស់អំពីអ្វីដែលកម្មករចំណាកស្រុកទាំងនេះបាននិយាយ។ មុនពេលអនុញ្ញាតឲ្យរថយន្តដឹកកម្មករមួយគ្រឿងធ្វើដំណើរចាកចេញ មន្ត្រីថៃដែលគេមិនបានឃើញមួយរូបត្រូវបានគេឮស្រែកឡើងថា “កុំនិយាយអំពីការដេញចាប់ និងការបាញ់ប្រហារដោយយោធាថៃឲ្យសោះ”៕គឹមហឿន
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ ឃី សុវុឌ្ឍី)