លោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងបានវិលត្រឡប់ពីប្រទេសបារាំងចូលមកប្រទេសវិញកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ជាមួយសារឲ្យមានការបង្រួបបង្រួមគ្នា ដោយប្ដេជ្ញាបន្តការចរចានយោបាយជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចនៅថ្ងៃនេះ បន្ទាប់ពីមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រាំបីរូបត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារកាលពីសប្ដាហ៍មុន តាមការចោទប្រកាន់ពីបទ ” ដឹកនាំចលនាកុបកម្ម”។
មេធាវីរបស់លោកស្រី មូរ សុខហួរ តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតម្នាក់ក្នុងចំណោមតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតទាំងប្រាំបីរូប ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ ក៏បានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញដែរថា លោកស្រីនឹងធ្វើសំណើទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនៅថ្ងៃអង្គារ ឲ្យសម្រេចថា តើតំណាងរាស្ត្រដែលជាប់ឆ្នោតមានអភ័យឯកសិទ្ធិរួចផុតពីការផ្ដន្ទាទោសឬអត់។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលបានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ត្រូវបានអ្នកគាំទ្ររាប់ពាន់នាក់ទទួលស្វាគមន៍នៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ កាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ មុនពេលដឹកនាំក្បួនរថយន្តដែលមានមនុស្សរាប់ពាន់នាក់ទៀតប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅតាមផ្លូវ ទៅកាន់អគារទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។
នៅពេលបិទផ្លូវនៅខាងមុខបរិវេណអគារនេះ ដែលធ្វើជាការិយាល័យរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នោះ លោក សម រង្ស៊ី បានប្រាប់អ្នកគាំទ្រមិនឲ្យតបតដោយហិង្សាចំពោះអំពើហិង្សារបស់រដ្ឋាភិបាល ដូចដែលបានកើតឡើងអំឡុងពេលតវ៉ាកាលពីថ្ងៃអង្គារ ដែលនៅក្នុងនោះអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងបានតបតវិញដោយហិង្សាទៅលើសន្តិសុខខណ្ឌដូនពេញ។
មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា ” ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររបស់យើងត្រូវតែរួបរួម និងផ្សះផ្សាគ្នា និងបង្រួបបង្រួមនិន្នាការនយោបាយទាំងអស់ដើម្បីផ្សះផ្សាជាតិ ដែលនឹងនាំឲ្យមានសន្តិភាពនៅក្នុងប្រទេស និងមានស្ថិរភាព សេរីភាព និងយុត្តិធម៌”។
កាលពីថ្ងៃអង្គារ អ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងដែលតវ៉ាចំពោះការបិទទីលានប្រជាធិបតេយ្យ ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានយកធ្វើជាកន្លែងតវ៉ារាប់ខែ ដើម្បីទាមទារឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ចុះចេញពីអំណាចនោះ បានតបតវិញនៅពេលដែលមានការព្យាយាមបំបែកពួកគេ។
បន្ទាប់ពីបានទទួលរងការវាយដំជាច្រើនខែពីកងកម្លាំងសន្តិសុខខណ្ឌ ដែលល្បីខាងប្រើហិង្សា ដែលបានវាយអ្នកតវ៉ាជាច្រើនដងដើម្បីអនុវត្តបម្រាមមិនឲ្យជួបជុំគ្នាជាសាធារណៈនោះ ក្រុមអ្នកតវ៉ាបានតបតដោយហិង្សាវិញជាលើកដំបូង ដែលបង្កឲ្យមានការវាយតប់គ្នានៅតាមដងផ្លូវ។
សន្តិសុខជាច្រើននាក់ត្រូវបានបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ និងមានប្រាំមួយនាក់រងរបួសធ្ងន់។ ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រាំបីរូបត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងចោទប្រកាន់ពីបទដឹកនាំកុបកម្ម និងញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ហើយត្រូវបានបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារព្រៃសរង់ចាំបើកសវនាការជំនំុជម្រះ។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលបានដឹកនាំអ្នកគាំទ្រលោកពីអគារទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីទៅកាន់ការិយាល័យគណបក្សរបស់លោកនៅក្នុងខណ្ឌមានជ័យកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ បានស្នើឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ជួបជាមួយលោកដោយផ្ទាល់ដើម្បីរកដំណោះស្រាយឲ្យបានមុនខួបនៃការបោះឆ្នោតដ៏ចម្រូងចម្រាសកាលពីឆ្នាំ២០១៣ នៅសប្ដាហ៍ក្រោយ។
មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា ” យើងបានស្នើឲ្យមានការចរចាចាប់ពីថ្ងៃច័ន្ទទៅរវាងមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សទាំងពីរ។ គណបក្សទាំងពីរត្រូវជួបគ្នារកដំណោះស្រាយឲ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន”។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងរួមគ្នាពីគណបក្សប្រឆាំងពីរតូចៗមួយឆ្នាំមុនការបោះឆ្នោតនោះ បានធ្វើឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានការភ្ញាក់ផ្អើលកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ចំពោះការទទួលបានអាសនៈ៥៥ក្នុងចំណោមអាសនៈរដ្ឋសភាទាំង១២៣។
ចាប់តាំងពីពេលនោះមក គណបក្សនេះបានធ្វើពហិការមិនទទួលយកអាសនៈទាំងនោះទេ ដោយលើកឡើងថា មានការលួចបន្លំប្លន់យកជ័យជម្នះរបស់ខ្លួននៅពេលបោះឆ្នោតនោះ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងរដ្ឋាភិបាលបរទេសនានា រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកផង បានស្នើឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យលើការបោះឆ្នោតនេះ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ប៉ុន្តែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនព្រម។
លោក ជាម យៀប អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍តាមទូរស័ព្ទកាលពីម្សិលមិញថា គណបក្សរបស់លោកស្វាគមន៍ការចរចាបន្តទៀត ប៉ុន្តែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវតែធ្វើសំណើជាផ្លូវការ រួមទាំងដាក់ជារបៀបវារៈផងដែរ។
លោក ជាម យៀប បានមានប្រសាសន៍ថា ” ភាគីទី២ត្រូវធ្វើសំណើមកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប្រសិនបើពួកគេចង់បង្រួបបង្រួមជាតិឲ្យបានទាន់ពេល និងដឹកនាំប្រទេសរួមគ្នា។ ប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិធ្វើសំណើ យើងរង់ចាំនៅទីនេះដើម្បីចរចា”។
លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានមានប្រសាសន៍ថា ការទាក់ទងគ្នាក្រៅផ្លូវការរវាងសមាជិកគណបក្សទាំងពីរបានបន្តឡើងវិញកាលពីម្សិលមិញ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ក្រុមទាំងពីរកំពុងធ្វើការដើម្បីរៀបចំការចរចាជាថ្មី។
លោក យឹម សុវណ្ណ បានមានប្រសាសន៍ថា “ក្រុមការងារបច្ចេកទេសនៃគណបក្សទាំងពីរបានទាក់ទងគ្នារួចហើយកាលពីម្សិលមិញ ហើយយើងកំពុងរង់ចាំលទ្ធផលនៃជំនួបក្រៅផ្លូវការរបស់តំណាងគណបក្សទាំងពីរ។ យើងនឹងជូនដំណឹងដល់សាធារណជននៅពេលណាមានលទ្ធផល”។
កាលពីម្សិលមិញ គេមិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក គួយ ប៊ុនរឿន តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបានដឹកនាំមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងនៅក្នុងការចរចាផ្នែកបច្ចេកទេសជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងលោក ព្រុំ សុខា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលបានដឹកនាំមន្ត្រីគណបក្សកាន់អំណាចបានទេ។
លោក សម រង្ស៊ី បានទាមទារឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដោះលែងមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងទាំងប្រាំបីរូប គឺលោកស្រី មូរ សុខហួរ លោក កែវ ភិរម្យ លោក ម៉ែន សុថាវរិន្ទ្រ លោក ហូរ វ៉ាន់ លោក រៀល ខេមរិន្ទ្រ លោក ឡុង រី និងលោក នុត រំដួល ព្រមទាំងលោក អឿ ណារិទ្ធ ជំនួយការរបស់លោកស្រី មូរ សុខហួរ ភ្លាមៗផងដែរ។
លោកស្រី ម៉េង សុភារី មេធាវីរបស់លោកស្រី មូរ សុខហួរ បានមានប្រសាសន៍ថា លោកស្រីកំពុងរៀបចំឯកសារបញ្ជូនទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញឲ្យបកស្រាយអំពីភាពស្របច្បាប់នៃការឃុំខ្លួនលោកស្រី មូរ សុខហួរ។
មាត្រា៧៦នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា “រដ្ឋសភាត្រូវមានសមាជិកយ៉ាងតិច១២០រូប”។ រដ្ឋាភិបាលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានលើកឡើងកាលពីឆ្នាំមុនថា ខ្លួនស្របច្បាប់ ពីព្រោះរដ្ឋសភាមានសមាជិក១២៣រូប ទោះបីជាសមាជិកគណបក្សប្រឆាំងទាំង៥៥រូបមិនព្រមទទួលយកអាសនៈរបស់ខ្លួនក៏ដោយ។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើកឡើងថា បើតាមការលើកឡើងនេះ តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតរបស់ខ្លួនមានអភ័យឯកសិទ្ធិរួចផុតពីការផ្ដន្ទាទោស បើមិនដូច្នេះទេសមាជិករដ្ឋសភា ឬរដ្ឋសភាបច្ចុប្បន្ន និងរដ្ឋាភិបាលក៏មិនស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែរ។
លោកស្រី សុភារី បានមានប្រសាសន៍ថា ” យើងនឹងដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនៅថ្ងៃច័ន្ទ ឬថ្ងៃអង្គារ ដើម្បីឲ្យបកស្រាយថា តើលោកស្រី មូរ សុខហួរ និងតំណាងរាស្ត្រផ្សេងទៀតមានអភ័យឯកសិទ្ធិឬអត់។
លោកស្រីក៏បានមានប្រសាសន៍ដែរថា លោកស្រី មូរ សុខហួរ ដែលមានសញ្ជាតិអាមេរិកក៏មិនទាន់ត្រូវបានគេអនុញ្ញាតឲ្យគ្រួសារ ឬមិត្តភក្តិចូលសួរសុខទុក្ខដែរ។
លោកស្រី សុភារី ក៏បានឲ្យដឹងទៀតថា ” ពន្ធនាគារមិនអនុញ្ញាតឲ្យគ្រួសារ សាច់ញាតិ និងមិត្តភក្តិលោកស្រីចូលសួរសុខទុក្ខទេ ហើយពួកគេបានប្រាប់អ្នកទាំងនោះថា នេះជាបទបញ្ជាពីថ្នាក់លើ”។
លោក ចន ស៊ីម៉ុន អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិក បានមានប្រសាសន៍ថា បុគ្គលិកស្ថានទូតកំពុងព្យាយាមសុំការអនុញ្ញាតទៅជួបលោកស្រី មូរ សុខហួរ ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនកាលពីថ្ងៃអង្គារ។ រដ្ឋាភិបាលត្រូវគោរពសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ អនុញ្ញាតឲ្យបុគ្គលិកកុងស៊ុលបរទេសទៅជួបប្រជាពលរដ្ឋជាប់ឃុំ។
លោក ស៊ីម៉ុន បានមានប្រសាសន៍ថា ” ស្ថានទូតអាមេរិកចង់ចូលទៅផ្តល់ជំនួយកុងស៊ុល ហើយយើងកំពុងស្វះស្វែងសុំចូលទៅផ្តល់ជំនួយកុងស៊ុល”។
នៅឯសន្និសីទកាសែតនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនកាលពីថ្ងៃសុក្រ លោកស្រី ចេន សាគី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិកក៏បានអំពាវនាវឲ្យមានការអត់ធ្មត់ពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដើម្បីបន្ធូរស្ថានការណ៍នេះ និងជៀសវាងអំពើហិង្សាបន្ថែមទៀត។
លោកស្រី សាគី បានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានថា ” យើងសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការធានាឲ្យមានដំណើរការត្រឹមត្រូវ និងអំពាវនាវឲ្យដោះលែងមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ជាថ្មីម្ដងទៀត យើងក៏ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដកបម្រាមលើការធ្វើបាតុកម្ម និងអនុញ្ញាតឲ្យមានការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពនៃការជួបជុំដោយអហិង្សាផងដែរ”៕ គឹមហឿន
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ AlexWillemyns)