លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងបានចេញពីកិច្ចចរចារយៈពេលប្រាំម៉ោងនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ កាលពីម្សិលមិញ ដោយមានការព្រមព្រៀងគ្នាឲ្យតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតទាំង៥៥រូបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបញ្ចប់ការធ្វើពហិការរបស់ខ្លួនមិនចូលរដ្ឋសភា ជាថ្នូរនឹងការផ្លាស់ប្ដូរគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលពួកគាត់ចោទថា បានលួចបន្លំការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំមុនសម្រាប់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងស្បថចូលកាន់តំណែងនៅរដ្ឋសភានៅសប្ដាហ៍ក្រោយ នេះបើយោងតាមលោក សម រង្ស៊ី។ ពួកគាត់នឹងចូលរួមជាមួយតំណាងរាស្ត្រ៦៨រូបរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅក្នុងរដ្ឋសភាធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីចែងពីឯករាជភាពរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មីនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រាំពីររូប រួមជាមួយសកម្មជនគណបក្សមួយរូប ដែលត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារកាលពីសប្ដាហ៍មុនតាមការចោទប្រកាន់មិនត្រឹមត្រូវពីបទ “ ដឹកនាំចលនាកុបកម្ម” ក៏ត្រូវបានដោះលែងផងដែរកាលពីម្សិលមិញ ដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យពួកគាត់ស្បថចូលកាន់តំណែងនៅក្នុងរដ្ឋសភា។
សេចក្ដីប្រកាសមួយដែលគណបក្សទាំងពីរបានចេញបន្ទាប់ពីការចរចានេះលើកឡើងថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មីនឹងមានសមាជិក៩រូបដដែល គឺ៤រូបជ្រើសរើសដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ៤រូបជ្រើសរើសដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងសមាជិកទី៩មួយរូបទៀតជ្រើសរើសដោយមានការព្រមព្រៀងគ្នាពីគណបក្សទាំងពីរ។ ដំណើការជ្រើសរើសសមាជិកទាំងនេះនឹងធ្វើឡើងតាមរយៈគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍របស់រដ្ឋសភា។
លោក សម រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍បន្ទាប់ពីការចរចាភ្លាមៗថា កិច្ចព្រមព្រៀងបង្កើតគណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មីនេះ នឹងត្រូវចែងច្បាស់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដោយការបង្កើតជំពូក១៥ថ្មីមួយ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “រដ្ឋធម្មនុញ្ញនឹងចែងច្បាស់អំពីរបៀបជ្រើសរើសសមាជិកទី៩។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងជ្រើសរើស៤រូប គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវជ្រើសរើស៤រូប ហើយសមាជិកទី៩ ត្រូវមានការយល់ព្រមពីគណបក្សទាំងពីរ”។
មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងមិនគិតថា អាចមានការខ្វែងគំនិតគ្នាទៀតរវាងគណបក្សទាំងពីរក្នុងការជ្រើសរើសសមាជិកទី៩ដែលជាសមាជិកចុងក្រោយទេ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “សម្រាប់មនុស្សជាច្រើន វាពិតជាចម្លែកណាស់ ខុសពីធម្មតាខ្លាំងណាស់ ហើយវាមិនពិតទេ ដែលថា យើងមិនអាចព្រមព្រៀងគ្នាក្នុងការជ្រើសរើសបេក្ខជនមួយរូប ពីព្រោះបេក្ខជនទី៩គឺជាបេក្ខជនធម្មតារបស់គណបក្សទាំងពីរ”។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបច្ចុប្បន្នមានសមាជិកភាគច្រើនមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយបានទទួលរងការរិះគន់ជាប់ជានិច្ចពីអ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតឯករាជ្យចំពោះការមិនរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយយុត្តិធម៌។
លោក ព្រុំ សុខា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលបានចូលរួមការចរចាកាលពីម្សិលមិញ និងបានដឹកនាំកិច្ចចរចាផ្នែកបច្ចេកទេសជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះបានមានប្រសាសន៍ថា គណបក្សរបស់លោកមិនបារម្ភអំពីការជាប់គាំងនៅក្នុងការជ្រើសរើសសមាជិកទី៩នៃគណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មីនេះទេ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ប្រសិនបើដំណើរការនេះជាប់គាំងដោយសារមិនមានការព្រមព្រៀងគ្នាលើបេក្ខជនណាមួយនោះ យន្តការដែលមានស្រាប់ គឺ គ.ជ.ប. បច្ចុប្បន្ននឹងធ្វើការជាធម្មតា។ នេះគឺជាកិច្ចព្រមព្រៀង។ យន្តការដែលមានស្រាប់នេះ គឺដើម្បីការពារមិនឲ្យមានការជាប់គាំង”។
លោក ព្រុំ សុខា ក៏បានមានប្រសាសន៍ដែរថា តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងប្រាំពីររូបដែលបានជាប់ពន្ធនាគារកាលពីសប្ដាហ៍មុន បន្ទាប់ពីអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងបានវាយតប់យ៉ាងខ្លាំងកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ទៅលើសន្តិសុខខណ្ឌដូនពេញនោះ ឥឡូវនេះនឹងមានការការពារពីការផ្តន្ទាទោស។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ” ពួកគាត់នឹងត្រូវដោះលែងឲ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន ដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យពួកគាត់ស្បថចូលកាន់តំណែង ហើយបន្ទាប់មករដ្ឋសភានឹងពិចារណាពីអភ័យឯកសិទ្ធិរបស់ពួកគាត់ ហើយស្នើសុំឲ្យតុលាការបញ្ចប់រឿងក្ដីនេះ។ ប៉ុន្តែយើងត្រូវធ្វើតាមនីតិវិធីច្បាប់”។
តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺលោកស្រី មូរ សុខហួរ លោក កែវ ភិរម្យ លោក ម៉ែន សុថាវរិន្ទ្រ លោក ហូរ វ៉ាន់ លោក រៀល ខេមរិន្ទ្រ លោក នុត រំុដួល និងលោក ឡុង រី ព្រមទាំងលោក អឿ ណារិទ្ធ ជាសកម្មជនគណបក្សត្រូវបានដោះលែងពីពន្ធនាគារមុនម៉ោង៥ល្ងាចបន្តិចកាលពីម្សិលមិញ ហើយបានដឹកនាំក្បួនរថយន្តត្រឡប់ទៅកាន់ទីស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅក្នុងខណ្ឌមានជ័យ។
លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សបានបដិសេធមិនបញ្ជាក់ថា តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងស្បថចូលកាន់តំណែងនៅពេលណាទេ ប៉ុន្តែលោកបានបញ្ជាក់ថា ពួកគាត់នឹងស្បថចូលកាន់តំណែងមុនពេលជ្រើសរើសសមាជិកគណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មី។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងត្រូវធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់។ ដើម្បីធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ យើងត្រូវមានកិច្ចប្រជុំ”។
ដើម្បីធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញតម្រូវឲ្យមានសំឡេង២ភាគ៣ពីសមាជិករដ្ឋសភា ដែលមាន១២៣រូប ដែលតម្រូវឲ្យមានការចូលរួមពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលត្រូវបានហាមឃាត់មិនឲ្យឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំមុន នឹងមិនមែនជាតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតនោះ បានមានប្រសាសន៍ថា លោកកំពុងរៀបចំចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី នៅសប្ដាហ៍នេះដើម្បីស្នើឲ្យតំណាងរាស្ត្ររបស់លោកបានស្បថចូលកាន់តំណែង។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ” មានគម្រោងហើយ ប៉ុន្តែ វាមិនទាន់ច្បាស់ទេ ខ្ញុំអាចនិយាយបានថា នៅចុងសប្ដាហ៍នេះ យើងនឹងចូលគាល់សម្ដេចម៉ែ និងព្រះមហាក្សត្រ។ ព្រះមហាក្សត្រប្រហែលជាអនុញ្ញាតឲ្យយើងចូលគាល់នៅសប្ដាហ៍នេះ។ បន្ទាប់ពីសប្ដាហ៍នេះទៅ មួយថ្ងៃ ឬពីរបីថ្ងៃក្រោយមក យើងនឹងទៅស្បថចូលកាន់តំណែងនៅព្រះបរមរាជវាំង”។
លោក ព្រុំ សុខា បានមានប្រសាសន៍ថា លោកជឿថា តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតទាំង៥៥រូបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងស្បថចូលកាន់តំណែងក្នុងពិធីពិសេសមួយនៅថ្ងៃសុក្រ។
តាមកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងកាន់តំណែងប្រធានគណៈកម្មការចំនួនប្រាំនៅរដ្ឋសភា រួមទាំងគណៈកម្មការថ្មីប្រឆាំងអំពើពុករលួយផងដែរ រីឯគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងកាន់តំណែងជាប្រធានគណៈកម្មការប្រាំទៀត។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងរក្សាតំណែងប្រធានរដ្ឋសភា និងអនុប្រធានទី២ ប៉ុន្តែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងតែងតាំងអនុប្រធានទី១របស់រដ្ឋសភា។ លោក អេង ឆៃអ៊ាង ដែលនឹងស្បថចូលកាន់តំណែងជាតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងមណ្ឌលកណ្ដាល បានមានប្រសាសន៍ថា លោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងត្រូវជ្រើសរើសដោយគណបក្សឲ្យធ្វើជាអនុប្រធានទី១របស់រដ្ឋសភា។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “នៅក្នុងឋានានុក្រមគណបក្ស ឯកឧត្តម សម រង្ស៊ី គឺជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយលោក កឹម សុខា ជាបេក្ខជនសម្រាប់តំណែងប្រធានរដ្ឋសភា។ ដូច្នេះនៅពេលមានតំណែងនៅក្នុងរដ្ឋសភា លោក កឹម សុខា ត្រូវទទួលយកតំណែងនោះ”។
យោងតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងបាត់បង់តំណែងខ្លះនៅក្នុងគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា ដែលជាអ្្នកកំណត់របៀបវារៈរបស់រដ្ឋសភា និងមានសមាជិកជាប្រធានរដ្ឋសភា អនុប្រធានរដ្ឋសភាទាំងពីររូប និងប្រធានគណៈកម្មការទាំង១០។
ដោយលើកឡើងពីបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង ដែលហាមឃាត់តំណាងរាស្ត្រមិនឲ្យធ្វើជាសមាជិករបស់គណបក្សពីរនៅពេលតែមួយនោះ គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍បានបណ្ដេញតំណាងរាស្ត្រទាំងអស់មកពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សចេញពីរដ្ឋសភា នៅមុនការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំមុន បន្ទាប់ពីគណបក្សទាំងពីរបានបញ្ចូលគ្នាទៅជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
បន្ទាប់មកគណបក្សប្រឆាំងដែលរួមបញ្ចូលគ្នានេះ បានធ្វើឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកាន់អំណាចយូរមានការភ្ញាក់ផ្អើលចំពោះការទទួលបានអាសនៈ៥៥ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ដែលដល់ខួបនៅថ្ងៃច័ន្ទ និងបានធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលរាប់ខែនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីទាមទារឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតលើការបោះឆ្នោតនេះ ឬធ្វើការបោះឆ្នោតសាជាថ្មី។
តាមកិច្ចព្រមព្រៀងកាលពីម្សិលមិញ ការបោះឆ្នោតនឹងមិនមានការផ្លាស់ប្ដូរច្រើនទេ ប៉ុន្តែបានបង្ហាញពីការធ្វើសម្បទានច្រើនពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ចាប់តាំងពីខែធ្នូមក គណបក្សនេះបានទាមទារឲ្យរៀបចំការបោះឆ្នោតលើកក្រោយឲ្យបានមុនខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។
នៅឯសន្និសីទកាសែតបន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការចរចានេះ លោក ព្រុំ សុខា បានមានប្រសាសន៍ថា កាលបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោតនឹងមានការផ្លាស់ប្ដូរបន្តិចបន្តួច។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “គណបក្សទាំងពីរព្រមព្រៀងកំណត់កាលបរិច្ឆេទថ្មីសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនៅពេលអនាគត ប៉ុន្តែមិនមែនសម្រាប់ការបោះឆ្នោតមុនអាណត្តិទេ”។
ចាប់តាំងពីខែកញ្ញាមក គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបាននិយាយថា ខ្លួនចង់ផ្លាស់ប្ដូរថ្ងៃបោះឆ្នោតមកត្រឹមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨ ហើយលោក សម រង្ស៊ី បានបញ្ជាក់តាមទំព័រហ្វេសប៊ុកកាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលយកកាលបរិច្ឆេទនេះ។
លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានមានប្រសាសន៍ថា គណបក្សប្រឆាំងរីករាយចំពោះការធ្វើសម្បទានពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ” យើងជឿថា ចាប់ពីពេលនេះទៅ នឹងមានតុល្យភាពអំណាចហើយ ដោយគណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សផ្សេងទៀតដែលមានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភាសម្រេចធ្វើការរួមគ្នា”៕ គឹមហឿន