មួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរចាប់មេដឹកនាំយុវជនគណបក្សប្រឆាំងចំនួនបីនាក់ដាក់ពន្ធនាគារពីបទចោទដែលហាក់បីដូចជាមិនសមហេតុផលពាក់ព័ន្ធនឹងកុបកម្ម លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានលើកឡើងកាលពីម្សិលមិញថា កិច្ចពិភាក្សាចុងក្រោយជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាចទាក់ទិននឹងសេចក្ដីលម្អិតនៃកិច្ចព្រមព្រៀងកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា រវាងគណបក្សទាំងពីរឥឡូវនេះអាច “ចាត់ទុកថាចប់សព្វគ្រប់ហើយ”។
កាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ នគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ បានចាប់ខ្លួន ឃិន ជំរឿន អាយុ៣២ឆ្នាំ ជាប្រធានចលនាយុវជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរាជធានីភ្នំពេញ ហើយបានបញ្ជូនគាត់ទៅសាលាដំបូងដើម្បីសាកសួរពាក់ព័ន្ធនឹងការប៉ះទង្គិចគ្នាតាមផ្លូវ ដែលកើតឡើងនៅកន្លែងតវ៉ារបស់គណបក្សប្រឆាំងនៅថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា។
នាង សុឃុន អាយុ២៨ឆ្នាំ ជាហេរញ្ញិកចលនាយុវជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិខណ្ឌច្បារអំពៅ និង សាន គឹមហេង អាយុ២៨ឆ្នាំ ជាប្រធានចលនាយុវជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិខណ្ឌទួលគោក ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅពេលរសៀល ហើយបន្ទាប់មកត្រូវបានបញ្ជូនទៅតុលាការ។ មេដឹកនាំយុវជនទាំងបីបន្ទាប់មកត្រូវបានចោទប្រកាន់ហើយត្រូវបានបញ្ជូនទៅពន្ធនាគារព្រៃស។
លោក កែវ មុនី ចៅក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលកាលពីខែមុនបានចោទប្រកាន់សមាជិកសភាជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួនប្រាំពីររូប និងមន្ត្រីម្នាក់នៅក្នុងបក្សនេះពីបទដឹកនាំចលនាកុបកម្ម អំឡុងការតវា៉កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា បានបញ្ជាក់ថា មេដឹកនាំយុវជនទាំងបីនាក់នេះត្រូវបានចោទប្រកាន់ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីដូចគ្នានេះដែរ។
ចៅក្រម មុនី ដែលបដិសេធមិននិយាយបន្ថែមបានមានប្រសាសន៍ថា ” មេដឹកនាំយុវជនទាំងបីនាក់នេះ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទចូលរួមចលនាកុបកម្ម”។
លោក សំ សុគង់ មេធាវីតំណាងមេដឹកនាំយុវជនទាំងបីនាក់នេះបានលើកឡើងថា តាមពិតទៅពួកគេត្រូវតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទចោទចំនួនបី។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “មេដឹកនាំយុវជនទាំងបីនាក់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទចោទចំនួនបី ដូចជា ចូលរួមនៅក្នុងចលនាកុបកម្ម ប្រឆាំងអាជ្ញាធរសាធារណៈ និងបង្ករបួសស្នាមដោយចេតនាតាមមាត្រា៤៥៦ ៤៥៧ ៥០៤ និង២១៨ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ”។ លោកបានបន្ថែមថា យើងនឹងស្នើសុំឲ្យតុលាការដោះលែងពួកគេឲ្យនៅក្រៅឃុំជាបណ្ដោះអាសន្នក្នុងថ្ងៃនេះ។
អ្នកស្រី ឡេង កល្យាន អាយុ៣៤ឆ្នាំ ជាប្រពន្ធរបស់លោក ជំរឿន បាននិយាយថា គាត់ខ្លាចក្រែងប្ដីរបស់ខ្លួននឹងត្រូវគេចាប់ខ្លួន បន្ទាប់ពីត្រូវបានបង្ហាញម្ដងហើយម្ដងទៀតពីការចូលរួមនៅក្នុងការតវ៉ាតាមរយៈកញ្ចក់ទូរទស្សន៍អប្សរា ដែលជាទូរទស្សន៍មានទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងពេលថ្មីៗនេះ។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា “អាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនពួកគាត់ដើម្បីដាក់សម្ពាធឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលរួមនៅក្នុងរដ្ឋសភា។ យើងសង្ឃឹមថា គណបក្សទាំងពីរនឹងចរចាគ្នាដើម្បីជួយឲ្យមានការដោះលែងប្ដីរបស់ខ្ញុំ”។
សមាជិកសភាជាប់ឆ្នោតទាំង៧រូបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងមន្ត្រីមួយរូបទៀតរបស់បក្សនេះដែលត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ បន្ទាប់ពីកើតមានការតវ៉ាដោយអំពើហិង្សាកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ត្រូវបានដោះលែងមួយសប្ដាហ៍ក្រោយនៅថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ពោលគឺប៉ុន្មានម៉ោងប៉ុណ្ណោះបន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានព្រមព្រៀងគ្នាដើម្បីបញ្ចប់ការធ្វើពហិការមិនចូលសភារបស់គណបក្សប្រឆាំង ដែលអះអាងថា ការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីឆ្នាំមុនមានការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតនោះ។
កាលពីម្សិលមិញ លោក សម រង្ស៊ី បានលើកឡើងថា ការចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំយុវជនទាំងបីរូបដាក់ពន្ធនាគារ គឺវាផ្ទុយទៅនឹងស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ប៉ុន្តែ លោកសង្ឃឹមថា រយៈពេលជាប់ពន្ធនាគាររបស់ពួកគាត់នឹងមិនយូរទេ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងរំពឹងថា ការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងចុងក្រោយនឹងបើកផ្លូវឲ្យយើងចូលសភា ហើយស្របពេលនោះ ឬក៏មួយម៉ោងក្រោយមកពួកគាត់នឹងត្រូវដោះលែង”។
កាលពីថ្ងៃសុក្រ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ បានផ្ញើសេចក្ដីព្រាងនៃជំពូករដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលលោក សម រង្ស៊ី បានផ្ញើមកឲ្យគណបក្សកាន់អំណាចកាលពីថ្ងៃពុធ តបទៅលោក សម រង្ស៊ី វិញ។
សេចក្ដីព្រាងនៃជំពូករដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលលោក ស ខេង បានផ្ញើតបទៅវិញនោះបានដកចេញនូវមាត្រា ដែលផ្ដល់អភ័យឯកសិទ្ធិដល់សមាជិកទាំងប្រាំបួនរូបនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតឲ្យរួចផុតពីការផ្ដន្ទាទោស។
លោក សម រង្ស៊ី បានលើកឡើងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានទទួលសេចក្ដីព្រាងដែលមានចែងត្រឹមតែថា សមាជិកគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មីមានអាណត្តិប្រាំឆ្នាំ ហើយបានយល់ព្រមជាគោលការណ៍។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “បន្ទាប់ពីទទួលបានសេចក្ដីព្រាងនៃការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា យើងបានបើកកិច្ចប្រជុំមួយកាលពីថ្ងៃសុក្រ ដើម្បីជម្រះចោលនូវការខ្វែងគំនិតគ្នាដែលនៅសេសសល់ ហើយវាជិតបញ្ចប់ហើយ។ មានការខ្វែងគំនិតគ្នាបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែវាអាចចាត់ទុកបានថា ចប់សព្វគ្រប់ហើយ”។
លោកបានលើកឡើងបន្តថា ការខ្វែងគំនិតគ្នាដែលនៅសេសសល់នឹងត្រូវដោះស្រាយតាមរយៈការសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទជាមួយលោក ស ខេង ហើយសេចក្ដីព្រាងថ្មីត្រូវបានបញ្ជូនទៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកាលពីចុងសប្ដាហ៍ដើម្បីសុំការយល់ព្រមលើពាក្យពេចន៍។
លោក សម រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងកំពុងរង់ចាំភាគីរបស់យើងថា តើពួកគាត់យល់ព្រមចំពោះពាក្យពេចន៍របស់យើង ឬក៏ថា តើពួកគាត់ស្នើឲ្យមានពាក្យពេចន៍ថ្មីឬយ៉ាងណា។ ខ្ញុំគិតថា នឹងគ្មានបញ្ហានោះទេ មិនយូរទេបញ្ហានេះនឹងត្រូវដោះស្រាយបានហើយ ហើយបន្ទាប់មកនឹងមានការកំណត់ថ្ងៃសម្រាប់ការស្បថចូលកាន់តំណែង”។
តាមការព្រមព្រៀងគ្នាកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា គណបក្សទាំងពីរនឹងជ្រើសរើសសមាជិកបួនរូបក្នុងគណបក្សនីមួយៗ ដើម្បីចូលរួមគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មី ហើយសមាជិកទី៩នឹងត្រូវជ្រើសរើសដោយមានការយល់ព្រមពីគណបក្សទាំងពីរ។
លោកស្រី ពុង ឈីវកេក ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ ត្រូវបានជ្រើសរើសកាលពីថ្ងៃច័ន្ទជាសមាជិកទី៩ ប៉ុន្តែលោកស្រីបានស្នើសុំអភ័យឯកសិទ្ធិ។
លោក ព្រុំ សុខា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលដឹកនាំក្រុមចរចាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើសេចក្ដីព្រាងនៃជំពូករដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីពាក់ព័ន្ធនឹងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលត្រូវបានធ្វើកំណែទម្រង់មិនអាចទាក់ទងបានទេកាលពីម្សិលមិញ។
លោក សម រង្ស៊ី ក៏បានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញដែរថា ក្រុមការងារទទួលបន្ទុកធ្វើសេចក្ដីព្រាងនៃច្បាប់បោះឆ្នោតថ្មីនឹងពន្យារពេលជួបគ្នារហូតដល់ក្រោយពេលសមាជិកសភាជាប់ឆ្នោតទាំង៥៥រូបមកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិស្បថចូលកាន់តំណែង ហើយទទួលយកអាសនៈរបស់ខ្លួនដើម្បីពន្លឿនដំណើរការ។
លោក សម រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍ថា ” នៅពេលយើងបានសិក្សាបញ្ហាទាំងអស់ ការបង្កើតគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មី និងប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតទាំងអស់រួច យើងទទួលស្គាល់ថា អ្វីដែលសំខាន់នោះគឺការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ បន្ទាប់មក ច្បាប់បោះឆ្នោតអាចធ្វើវិសោធនកម្មយោងតាមការចែងថ្មីនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ”៕ គឹមហឿន