កាលពីព្រឹកម្សិលមិញ របាំងលួសបន្លាត្រូវបានដកចេញវិញ នគរបាលបង្ក្រាបបាតុកម្មបានចាកចេញ ហើយទីលានប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបានបើកឡើងវិញស្វាគមន៍សាធារណជនជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេលប្រាំពីរខែមកនេះ នៅពេលសាលារាជធានីប្រកាសថា រាជធានីភ្នំពេញ“បានវិលទៅរកសភាពធម្មតាវិញហើយ” ក្រោយពីតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតទាំង៥៥រូបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ស្បថចូលកាន់មុខតំណែងកាលពីថ្ងៃអង្គារ។
សាលារាជធានីបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួួយនៅមុនពេលបើកទីលានប្រជាធិបតេយ្យឲ្យប្រើប្រាស់ឡើងវិញ ដែលមានខ្លឹមសារដូច្នេះថា “ដោយសារតែសន្តិសុខ សុវត្ថិភាព និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈបានវិលទៅរកសភាពធម្មតាវិញ សាលារាជធានីបានសម្រេចអនុញ្ញាតឲ្យបើកទីលានប្រជាអធិបតេយ្យឡើងវិញ“។
ក្រុមអ្នកជំនាញខាងច្បាប់បានធ្វើការសន្និដ្ឋានកាលពីដើមឆ្នាំនេះថា ការបិទទីលានបាតុកម្មដែលមានតែមួយគត់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនេះ ដែលធ្វើឡើងស្របពេលចេញបម្រាមមិនឲ្យមានការតវ៉ានៅតាមទីសាធារណៈ គឺជាការបំពានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ និងសិទ្ធិជួបជុំដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក ឡុង ឌីម៉ង់ អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីបានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា ប្រជាពលរដ្ឋមិនដែលត្រូវបានរារាំងមិនឲ្យប្រើប្រាស់សិទ្ធិទាំងនោះឡើយ។ លោកបាននិយាយទៅកាន់ក្រុមអ្នកយកព័ត៌មាននៅពេលនគរបាលដករបាំងលួសបន្លាថា “យើងបិទទីលានប្រជាអធិបតេយ្យជាបណ្ដោះអាសន្នប៉ុណ្ណោះ។ វាមិនមានន័យថា ជាការបិទសេរីភាពបញ្ចេញមតិនោះទេ។ សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនេះអាចធ្វើនៅកន្លែងឯកជនផ្សេងៗទៀតបាន“។
ជាចំណុចជួបជុំដ៏សំខាន់នៃមហាបាតុកម្មរបស់គណបក្សប្រឆាំង និងការតវ៉ាក្នុងវិស័យការងារ ក្រោយពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ទីលានប្រជាអធិបតេយ្យ ត្រូវបានបិទកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមករា នៅពេលក្រុមសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់ខណ្ឌ និងក្រុមបុរសស្លៀកពាក់ស៊ីវិលប្រដាប់ដោយពូថៅ និងដំបងឈើ បានប្រើហិង្សាបោសសម្អាតអ្នកតវ៉ាសន្តិវិធីចេញពីទីលាននេះ។
មិនយូរប៉ុន្មានក្រោយពីនោះ សាលារាជធានី និងក្រសួងមហាផ្ទៃបានប្រកាសបម្រាមមិនឲ្យមានការប្រមូលផ្តុំគ្នានៅតាមទីសាធារណៈ។ កាលពីខែមេសា បន្ទាប់ពីលោកស្រី មូរ សុខហួរ តំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិព្យាយាមចូលទីលានប្រជាធិបតេយ្យម្ដងហើយម្ដងទៀត កម្លាំងនគរបាលត្រូវបានដាក់ពង្រាយជាអចិន្ត្រៃយ៍អមដោយរបាំងលួសបន្លាហ៊ុមព័ទ្ធជុំវិញទីលាននេះ។
ការតវ៉ាមួយដើម្បី “រំដោះទីលានប្រជាអធិបតេយ្យ” កាលពីខែមុនបានបណ្ដាលឲ្យមានហេតុការណ៍ជាបន្តបន្ទាប់រហូតឈានដល់ដំណាក់កាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ចប់ការធ្វើពហិការមិនចូលសភារយៈពេល១០ខែរបស់គណបក្សប្រឆាំង។
គួររំឭកថា កាលពីថ្ងៃទី១៥ខែកក្កដា បាតុកម្មមួយដឹកនាំដោយលោកស្រី មូរ សុខហួរ បានផ្ទុះអំពើហិង្សា នៅពេលអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងបានតបតទៅលើក្រុមសន្តិសុខខណ្ឌ ប្រដាប់ដោយដំបងឈើ ដោយវាយពួកគេមួយចំនួនឲ្យរងរបួសរហូតបញ្ជូនទៅ មន្ទីរពេទ្យ។
ហេតុការណ៍នេះបានឈានទៅដល់ការចាប់ខ្លួន និងការឃុំខ្លួនតំណាងរាស្ត្រប្រាំពីររូបមកពីគណបក្សប្រឆាំង និងសកម្មជនមួយរូបរបស់គណបក្សនេះ តាមការចោទប្រកាន់ពីបទដឹកនាំកុបកម្ម និងញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ។
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានបដិសេធមិនផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតស្តីពីការចោទប្រកាន់ទាំងនេះទេ។ ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយពីការចាប់ខ្លួន លោក ឈាង វុន តំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានលើកឡើងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានទៅកាន់ទីលានប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងថ្ងៃនោះដោយមានផែនការគិតទុកជាមុន ដើម្បីវាយសន្តិសុខខណ្ឌ ហើយចាប់ផ្ដើមកុបកម្ម។
ទោះជាយ៉ាងណា ភ័ស្តុតាងវីដេអូ និងរូបថតបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីរថយន្តមួយគ្រឿងរបស់សាលារាជធានីដឹកដំបង និងសន្តិសុខដែលកាន់ដំបងទាំងនោះ។
បួនថ្ងៃបន្ទាប់ពីការឃុំខ្លួនតំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី បានវិលត្រឡប់ពីការសម្រាកលំហែកាយនៅឯកោះតូចមួយនៅបរទេសវិញ ហើយលោកបានមានប្រសាសន៍ថា គណបក្សទាំងពីរត្រូវជួបគ្នា ដើម្បី“ស្វែងរកដំណោះស្រាយឲ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន“។
បីថ្ងៃក្រោយមក លោក សម រង្ស៊ី និងលោក ហ៊ុន សែន បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយគ្នាដើម្បីឲ្យគណបក្សប្រឆាំងចូលសភា។ ពេលនោះមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងប្រាំបីរូបក៏ត្រូវបានដោះលែងពីពន្ធនាគារនៅប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយមក។
លោក ព្រុំ សុខា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃបានមានប្រសាសន៍កាលពីខែមុនថា នៅពេលតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងស្បថចូលកាន់មុខតំណែង រដ្ឋសភានឹង “ពិចារណាផ្តល់អភ័យឯកសិទ្ធិឲ្យពួកគាត់ និងស្នើសុំឲ្យតុលាការឈប់ចាត់ការរឿងក្តីនេះ“។
ប៉ុន្តែ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ពោលគឺបីថ្ងៃមុនពេលតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងស្បថចូលកាន់មុខតំណែង ប្រធានយុវជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួនបីរូបត្រូវបានចាប់ខ្លួនជុំវិញករណីផ្ទុះអំពើហិង្សាកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា តាមការចោទប្រកាន់ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងតំណាងរាស្ត្រទាំងនេះដែរ។
ពេលទាក់ទងទៅកាលពីម្សិលមិញ លោក សម រង្ស៊ី ដែលបានដើរនៅលើទីលានប្រជាធិបតេយ្យជាមួយលោកស្រី មូរ សុខហួរ អំឡុងពេលថ្ងៃត្រង់ មានប្រសាសន៍ថា សកម្មជនគណបក្សដែលជាប់ឃុំទាំងបីនាក់ “នឹងត្រូវដោះលែង រង់ចាំតែទម្រង់បែបបទប៉ុណ្ណោះ“។
មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា ជំនួបកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ជាមួយសត្រូវនយោបាយជាយូរមកហើយរបស់លោក បានធ្វើឲ្យលោកជឿជាក់ថា តុលាការអាចត្រូវបានបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យដកការចោទប្រកាន់លើសកម្មជនទាំងបីនាក់ ព្រមទាំងមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងប្រាំបីរូប ដែលជាប់ឃុំកាលពីលើកមុនផងដែរ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “នោះជាស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀង ដើម្បីបញ្ចប់ភាពតានតឹងខាងនយោបាយនៅក្នុងលក្ខណៈទូលំទូលាយ។ នឹងគ្មានចំណាត់ការរបស់តុលាការមកលើបក្សប្រឆាំងទៀតទេ“៕សុខុម