កាលពីម្សិលមិញ គណៈកម្មការជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សរបស់ប្រទេសថៃបានបញ្ជាក់ពីការអះអាងដែលថា ក្រុមហ៊ុនស្ករសថៃដែលផ្គត់ផ្គង់ស្ករសឲ្យក្រុមហ៊ុមកូកាកូឡា បានរំលោភយកដីអ្នកភូមិដោយខុសច្បាប់នៅក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ ហើយបានរំលោភសិទ្ធិមនុស្សរបស់ពួកគាត់។ ការបញ្ជាក់នេះត្រូវបានធ្វើឡើងជាង១ឆ្នាំបន្ទាប់ពីសហគមន៍បានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅកាន់គណៈកម្មការនេះ។
ដោយទទួលបានជំនួយពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក អ្នកភូមិបានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងរបស់ពួកគាត់ទៅកាន់គណៈកម្មការជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សរបស់ប្រទេសថៃកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៣ ដោយចោទប្រកាន់ក្រុមហ៊ុនចម្ការអំពៅចំនួនបី ដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រុមហ៊ុនស្ករសដ៏ធំរបស់ថៃឈ្មោះ Mitr Phol ពីបទរំលោភយកដីស្រែរបស់ពួកគាត់កាលពី៥ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ហើយនៅក្នុងករណីខ្លះបានដុត និងកម្ទេចផ្ទះសំបែងរបស់ពួកគាត់ទៀតផង។ ពួកគាត់ចោទប្រកាន់ក្រុមហ៊ុនថា បានបាញ់សម្លាប់សត្វពាហនៈរបស់ពួកគាត់ ឬក៏ចាប់ពួកវាដើម្បីទារប្រាក់លោះ ហើយប្រើប្រាស់នគរបាលមូលដ្ឋាន និងតុលាការមកវាយដំ ធ្វើទុកបុកម្នេញ និងប្ដឹងពួកគាត់។
បន្ទាប់ពីចុះទៅសហគមន៍ដែលរងផលប៉ះពាល់ក្នុងរយៈពេលពីរថ្ងៃនៅសប្ដាហ៍នេះ លោក នីរ៉ាន ភីថាខ្វាចារ៉ា ឧត្តមស្នងការទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សរបស់ប្រទេសថៃបានឲ្យដឹងកាលពីម្សិលមិញថា លោកគាំទ្រការអះអាងដែលប្រឆាំងនឹងក្រុមហ៊ុន Mitr Phol។
លោកបានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលរៀបចំឡើងដោយអង្គការសមធម៌កម្ពុជា ជាអង្គការមួយក្នុងចំណោមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុកផ្សេងៗទៀត ដែលបានជួយអ្នកភូមិថា “ដីសម្បទានបានធ្វើឲ្យមានការរំលោភយកដីពីអ្នកភូមិដោយខុសច្បាប់ បំផ្លិចបំផ្លាញផ្ទះសំបែងរបស់ពួកគាត់ សម្លាប់សត្វពាហនៈ បាញ់ប្រហារ វាយដំ គំរាម និងបំភិតបំភ័យ ព្រមទាំងធ្វើទុកបុកម្នេញអ្នកភូមិ”។ លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា ” យោងតាមការសន្និដ្ឋាន ការរកឃើញរបស់យើងគឺថា វាជាការដួលរលំរបស់សហគមន៍”។
អ្នកស្រី ហួយ ម៉ៃ ជាកសិករម្នាក់ក្នុងចំណោមកសិកររងផលប៉ះពាល់ និងដែលបានចូលរូមនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតនេះបាននិយាយថា អ្នកភូមិជាង៦០០គ្រួសារ បានបាត់បង់ដីស្រែរបស់ខ្លួនទំហំជាង១០.០០០ហិកតានៅភូមិចំនួនប្រាំ ដោយសារក្រុមហ៊ុនចម្ការអំពៅទាំងបី។
អ្នកស្រី ម៉ៃ ដែលពេលមួយត្រូវបានគេចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ដោយសារការតវ៉ាប្រឆាំងក្រុមហ៊ុនចម្ការអំពៅ ខណៈគាត់កំពុងមានផ្ទៃពោះប្រាំខែបាននិយាយថា ពួកគេក៏បានដុតកម្ទេចផ្ទះសំបែងដែរ។ ហើយសូម្បីតែស្រូវរបស់យើងក៏ពួកគេយកដែរ។ ពួកគេមិនគោរពសិទ្ធិមនុស្សទេ”។ គាត់បានបន្តថា “ពួកគាត់ភាគច្រើន [អ្នកភូមិ] បានធ្វើចំណាកស្រុកទៅប្រទេសថៃ ព្រោះពួកគាត់គ្មានដីស្រែ គ្មានការងារធ្វើគ្មានអ្វីៗទាំងអស់។ ហេតុដូច្នេះ ឥឡូវនេះយើងជួបការលំបាកច្រើនណាស់”។
អ្នកស្រី ម៉ៃ បានលើកឡើងថា ពាក្យបណ្ដឹងរបស់ពួកគាត់ដាក់ទៅអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានសុទ្ធតែត្រូវបានគេធ្វើព្រងើយកន្តើយទាំងអស់។ ដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឥឡូវនេះបានឈានដល់ការព្រមព្រៀងគ្នា ដែលធ្វើឲ្យគណបក្សប្រឆាំងបញ្ចប់ការធ្វើពហិការមិនចូលសភាជិតមួយឆ្នាំរបស់ខ្លួននោះ គាត់នៅតែមានសង្ឃឹមថា អ្វីៗអាចផ្លាស់ប្ដូរ។ អ្នកស្រីបាននិយាយថា “យើងចង់ឲ្យពួកគេជួយយើងយកដីយើងត្រឡប់មកវិញ ហេតុដូច្នេះ យើងអាចរស់នៅបានដូចកាលពីមុន”។
ដោយគណៈកម្មការជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សរបស់ប្រទេសថៃ ដែលជាស្ថាប័នមួយត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញថៃក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧ លោក នីរ៉ាន បានលើកឡើងថា ជំហានបន្ទាប់គឺត្រូវជួបជាមួយតំណាងក្រុមហ៊ុន Mitr Phol នៅក្នុងទីក្រុងបាងកក។
លោកបានលើកឡើងទៀតថា លោកមិនបានឃើញតំណាងក្រុមហ៊ុនណាមួយឡើយនៅពេលគាត់ចុះទៅចម្ការរបស់ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះក្នុងសប្ដាហ៍នេះ ហើយអ្វីដែលគាត់បានឃើញនោះ គឺមានតែការដាំដុះនៅលើដីនេះប៉ុណ្ណោះ ដីភាគច្រើននៅទំនេរ ដីខ្លះទៀតមានដាំដំឡូងមី។
ហើយខណៈដែលអ្នកស្រី ម៉ៃ និយាយថា អ្នកភូមិជាច្រើនគ្រួសារសប្បាយចិត្តដោយមានការជួយពីលោក នីរ៉ាន បានលើកឡើងថា លោកគ្មានអំណាចដាក់ទណ្ឌកម្មក្រុមហ៊ុន ឬដាក់ពាក្យបណ្ដឹងឡើយ។ អ្វីដែលលោកអាចធ្វើ គឺបានត្រឹមតែសរសេររបាយការណ៍លើកឡើងពីករណីនេះជាមួយអង្គការមួយចំនួនដូចជា អង្គការសហប្រជាជាតិ សហភាពអឺរ៉ុប ហើយព្យាយាមសម្របសម្រួលរវាងក្រុមហ៊ុន និងអ្នកភូមិ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំបានត្រឹមតែនិយាយការពិត ហើយព្យាយាមដើរតួជាអ្នកសម្របសម្រួលរវាងអ្នកភូមិ និងក្រុមហ៊ុន ហើយធ្វើឲ្យមានតុល្យភាព [ហើយប្រាប់ក្រុមហ៊ុន] ថា ប្រសិនបើអ្នកចង់បន្តការរកស៊ីរបស់ខ្លួន អ្នកត្រូវតែគិតអំពីសហគមន៍ និងពលរដ្ឋ”។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងនេះក្ដីវាអាចត្រូវចំណាយពេលយូរទៀត។
កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ គណៈកម្មការនេះបានចេញការរកឃើញបឋមនៅក្នុងករណីរបស់ក្រុមហ៊ុនស្ករសថៃមួយផ្សេងទៀតឈ្មោះ Khon Kean Sugar ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទរំលោភយកដីអ្នកភូមិជាច្រើនគ្រួសារក្នុងខេត្តកោះកុង និងពីបទរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ ប៉ុន្តែ ការពិភាក្សារបស់គណៈកម្មការជាមួយក្រុមហ៊ុនមិនបានចេញជាលទ្ធផលណាមួយទេ សម្រាប់គ្រួសាររងផលប៉ះពាល់ ហើយរបាយការណ៍ចុងក្រោយលើករណីនេះ ដែលគេសន្យាជាយូរមកហើយក៏នៅមិនទាន់ចេញនៅឡើយដែរ។
លោក នីរ៉ាន បានមានឲ្យដឹងកាលពីម្សិលមិញថា របាយការណ៍នេះត្រូវបានពន្យារពេល គឺដោយសារខ្វះបុគ្គលិក ហើយបានសន្យាថា នឹងចេញនៅខែតុលា។
ចំពោះភាគីក្រុមហ៊ុនវិញ ក្រុមហ៊ុន Mitr Phol បានបដិសេធថា គ្មានធ្វើអ្វីខុសទេ។
នៅក្នុងការលើកឡើងដែលខ្លួនបានបញ្ជូនទៅឲ្យមជ្ឈមណ្ឌលធនធានសិទ្ធិមនុស្ស និងជំនួញ (Businessand Human Right Resource Center) ជាអង្គការមិនស្វែងរកប្រាក់ចំណេញមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងប្រទេសអង់គ្លេស កាលពីឆ្នាំ២០១២ ក្រុមហ៊ុន Mitr Phol បានលើកឡើងថា ខ្លួនបានធ្វើតាមច្បាប់ទាំងអស់នៅក្នុងការទទួលបានដីក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ ហើយថា “មន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច” ដែលគេមិនបានបញ្ជាក់បានចុះទៅពិភាក្សាពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសហគមន៍មូលដ្ឋានជាមុនរួចហើយ។ ការអះអាងនេះត្រូវសហគមន៍បដិសេធ។
ក្រុមហ៊ុននេះក៏បានអះអាងដែរថា ចម្ការអំពៅជួយពន្លឿនសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋាន។ ការអះអាងនេះក៏ត្រូវសហគមន៍ច្រានចោលដែរ។
កាលពីចុងឆ្នាំមុន នៅពេលមានការដាក់សម្ពាធកាន់តែច្រើនឡើងពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីត្រួតពិនិត្យឲ្យបានត្រឹមត្រូវលើក្រុមហ៊ុននានាដែលផ្គត់ផ្គង់ស្ករសមកឲ្យខ្លួន ក្រុមហ៊ុនកូកាកូឡា បានបង្ហាញថា ក្រុមហ៊ុន Mitr Phol គឺជាក្រុមហ៊ុនមួយក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់ស្ករសទូទាំងពិភពលោកធំៗចំនួនបីរបស់ខ្លួន ហើយបានប្រកាសឲ្យមានការបើកការស៊ើបអង្កេតជាលក្ខណៈអន្តរជាតិលើការចោទប្រកាន់ពីបទរំលោភយកដីធ្លី ដែលប្រព្រឹត្តដោយក្រុមហ៊ុននេះ និងក្រុមហ៊ុនផ្សេងទៀត។ ក្រុមហ៊ុនកូកាកូឡា បានបញ្ជូនក្រុមការងារមួយក្រុមមកប្រទេសកម្ពុជាកាលពីខែកុម្ភៈ ដើម្បីស៊ើបអង្កេតក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់ស្ករសឲ្យខ្លួននៅទីនេះ ប៉ុន្តែនៅមិនទាន់ចេញផ្សាយលទ្ធផលរបស់ខ្លួននៅឡើយទេ។
គ្រួសារដែលរង់ផលប៉ះពាល់ និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សក៏បានស្នើឲ្យគណៈកម្មការអឺរ៉ុបលុបចោលការផ្ដល់ការរួចពន្ធឲ្យក្រុមហ៊ុនស្ករសកម្ពុជា ដែលនាំចេញស្ករសទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុបផងដែរ ព្រោះការផ្ដល់ការរួចពន្ធនេះវាជួយផ្ដល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភធនដល់ប្រតិបត្តិការរបស់ក្រុមហ៊ុននានា ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទរំលោភយកដីអ្នកភូមិ។
ឧត្តមស្នងការសហភាពនៃគណៈកម្មការអឺរ៉ុបបានច្រានចោលសំណើនេះ។ ដោយជំនួសឲ្យការបញ្ចប់ការផ្ដល់ការរួចពន្ធ គណៈប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានបើកការចរចាជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅដើមឆ្នាំនេះ ដើម្បីរកដំណោះស្រាយថ្មីសម្រាប់គ្រួសារទាំងអស់ ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារក្រុមហ៊ុនចម្ការអំពៅ។
ភាគីទាំងពីរបានខ្វែងគំនិតគ្នាទាក់ទិននឹងរឿងថា តើគ្រួសារចំនួនប៉ុន្មានសមនឹងស្ថិតក្នុងផ្នែកនៃដំណោះស្រាយនេះ។ កាលពីម្សិលមិញ សហភាពអឺរ៉ុបមិនបានឆ្លើយតបនឹងការសុំបំភ្លឺពីស្ថានភាពចរចានេះឡើយ។
លោក នីរ៉ាន បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយថា តើលោកគាំទ្រការបញ្ចប់ការផ្ដល់ការរួចពន្ធនេះឬយ៉ាងណាទេ ដោយអះអាងថា បញ្ហានេះ ” ជាបញ្ហានយោបាយ” ហើយហួសពីយុត្តាធិការរបស់លោក ប៉ុន្តែលោកបានផ្ដល់យោបល់ខ្លះៗដល់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ” ខ្ញុំសង្ឃឹមថា លោក ហ៊ុន សែន នឹងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះពលរដ្ឋរបស់លោក យកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសិទ្ធិមនុស្សរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា”៕ គឹមហឿន