ចំនួនអ្នកដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់នៅក្នុងវិវាទដីធ្លីទូទាំងប្រទេសចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំរហូតមកទល់ពេលនេះ បានកើនឡើងលើសចំនួននៃការចោទប្រកាន់ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ទាំងមូលរួចទៅហើយ ជាអ្វីដែលកាលពីម្សិលមិញអង្គការអាដហុកបានចាត់ទុកថា ជាការកើនឡើង “គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ” នូវពាក្យបណ្ដឹងប្តឹងអ្នកដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងវិវាទដីធ្លី។
នៅក្នុងតួលេខថ្មីដែលខ្លួនបានបញ្ចេញកាលពីម្សិលមិញ អង្គការអាដហុក បានលើកឡើងថា ខ្លួនបានកត់ត្រាករណីចោទប្រកាន់ចំនួន១២៦ករណីប្រឆាំងអ្នកដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងវិវាទដីធ្លីចន្លោះពីថ្ងៃទី១ ខែមករាដល់ថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា នេះបើប្រៀបធៀបទៅនឹងការចោទប្រកាន់ពាក់ព័ន្ធវិវាទដីធ្លីចំនួន១០៩ករណី ដែលអង្គការនេះបានកត់ត្រាពេញមួយឆ្នាំមុន។
លោក នី ចរិយា ប្រធានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងជំនួយផ្នែកច្បាប់នៅអង្គការអាដហុក បានបន្ទោសការកើនឡើងនេះភាគច្រើនទៅលើការផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានផ្តួចផ្តើមដោយផ្ទាល់កាលពីឆ្នាំ២០១២ ដែលនៅពេលនោះលោកបានបញ្ជូនយុវនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តទូទាំងប្រទេស ដើម្បីចាប់ផ្តើមវាស់វែងដីធ្លីសម្រាប់ការផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិឯកជនថ្មីៗ។
ខណៈដែលប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីថ្មីៗរាប់សែនត្រូវបានចេញជូនប្រជាពលរដ្ឋចាប់តាំងពីពេលនោះមក កម្មវិធីនេះក៏បានបង្កឲ្យមានវិវាទ និងពាក្យបណ្តឹងយ៉ាងច្រើនដែរ ក្នុងចំណោមអ្នកដែលនិយាយថា ខ្លួនចាញ់បោកគេ ជាញឹកញាប់គឺចាញ់បោកក្រុមហ៊ុនឯកជន ដែលទទួលបានដីទាំងនោះជំនួសពួកគេ។
លោក នី ចរិយា បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយថា “និស្សិតស្ម័គ្រចិត្តបានវាស់វែងដីជូនអ្នកភូមិ ហើយអ្នកភូមិក៏ទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ប៉ុន្តែ អាជ្ញាធរខេត្តបានដកហូតដីពីគ្រួសារទាំងនោះវិញ។ យើងចង់លើកឡើងថា វិវាទដីធ្លីមិនមែនកើតឡើងដោយសារអ្នកភូមិចាប់យកដីពីក្រុមហ៊ុននោះទេ។ ពួកគាត់គ្រាន់តែចង់បានដីកសិកម្មរបស់ខ្លួនដែលនិស្សិតបានវាស់វែងមកវិញតែប៉ុណ្ណោះ”។
តួលេខនេះត្រូវបានបញ្ចេញមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពី លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងសុន្ទរកថាបន្ទោសវិវាទដីធ្លី ដែលកើតចេញពីកម្មវិធីរបស់លោកទៅលើលោក អឹុម ឈុនលឹម រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងមន្ត្រីខេត្ត។
លោក ចាន់ សុវ៉េត ប្រធានផ្នែកឃ្លាំមើលនៅអង្គការអាដហុកបានមានប្រសាសន៍ថា សន្និសីទកាសែតរបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមួយនេះធ្វើឡើងឆ្លើយតបទៅនឹងសុន្ទរកថា របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី។
លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា “នៅក្នុងសុន្ទរកថារបស់លោក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ហាក់ដូចជាមិនទទួលខុសត្រូវចំពោះវិវាទដីធ្លីឡើយ ខណៈដែលវិវាទដីធ្លីភាគច្រើនកើតឡើងដោយសារសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច និងសម្បទានដីសង្គមកិច្ច” ដែលចេញដោយរដ្ឋាភិបាល និង”បុគ្គលមានអំណាច” ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយអមតួលេខថ្មីរបស់ខ្លួន អង្គការអាដហុកនិយាយថា ចំនួនពិតប្រាកដនៃដីថ្មី ដែលមានវិវាទនៅឆ្នាំនេះប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំមុន បានធ្លាក់ចុះគឺប្រហែលជាដោយសារលោក ហ៊ុន សែន បានប្រកាសផ្អាកការផ្តល់សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចក្នុងឆ្នាំ២០១២។
សេចក្តីការណ៍នេះមានខ្លឹមសារដូច្នេះថា “ទោះជាយ៉ាងណា មានការចាត់វិធានការតិចតួចណាស់ដើម្បីដោះស្រាយវិវាទដីធ្លី ដែលកើតចេញពីសម្បទានផ្ដល់ឲ្យលើកមុនៗខណៈដែល៦២ភាគរយនៃផ្ទៃដីមានវិវាទសរុបក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ស្ថិតនៅក្នុងសម្បទានដែលមានស្រាប់”។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះបានបន្តថា ការកើនឡើងលើសទ្វេដងនូវករណីបណ្តេញចេញថ្មីៗពីឆ្នាំ២០១៣ ដល់ឆ្នាំ២០១៤ពី៦ករណីដល់១៤ករណី “បង្ហាញថា ការបំពានសិទ្ធិដីធ្លីមិនត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយឲ្យបានត្រឹមត្រូវទេ ហើយវាបន្តញាំញីប្រទេសកម្ពុជា”។
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ អង្គការនេះបានស្នើឲ្យចាត់វិធានការធ្វើយ៉ាងណាឲ្យតុលាការដែលល្បីខាងពុករលួយទូទាំងប្រទេស មានភាពឯករាជ្យជាងមុន និងពង្រឹងគណៈកម្មការសុរិយោដី និងអាជ្ញាធរដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីរបស់រដ្ឋាភិបាល។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ មិនអាចទាក់ទងសុំការបំភ្លឺបានទេ។
ក្នុងចំណោមករណីថ្មីៗនេះដែលអង្គការអាដហុកបានលើកឡើងកាលពីម្សិលមិញ គឺវិវាទមួយនៅក្នុងខេត្តក្រចេះ ដែលក្រុមយុវនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តវាស់វែងដីឲ្យអ្នកភូមិមួយក្រុម ហើយការងាររបស់និស្សិតទាំងនេះមិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ពីសំណាក់អាជ្ញាធរខេត្តដែលបានសម្រេចគាំទ្រក្រុមហ៊ុនកូរ៉េខាងត្បូងដែលជាម្ចាស់ដីសម្បទានឡើយ។
លោក កៅ ម៉ាលីឡែន ប្រធានមន្ទីររៀបចំដែនដីខេត្តក្រចេះ បានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា មន្ត្រីបានចុះទៅកាន់តំបន់មានវិវាទកាលពីថ្ងៃអង្គារ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ហើយថា តំណាងក្រុមហ៊ុន និងតំណាងអ្នកភូមិត្រូវបានអញ្ជើញឲ្យចូលរួមជាមួយពួកគេ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា “យើងនឹងសើុបអង្កេតពីតំបន់នោះ ហើយយើងនឹងប្រគល់ដីឲ្យទៅភាគីខាងណាដែលយើងរកឃើញថា ជាម្ចាស់ពិតប្រាកដ”។
នៅក្នុងករណីមួយទៀតដែលអង្គការអាដហុកបានលើកឡើងដែរ គឺអ្នកភូមិប្រាំនាក់មកពីខេត្តកំពង់ឆ្នាំងត្រូវបានចាប់ខ្លួនក្នុងពេលថ្មីៗនេះ ដោយសារការតវ៉ាប្រឆាំងក្រុមហ៊ុនមួយរបស់ភរិយាលោក ស៊ុយ សែម រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ដែលពួកគាត់ចោទប្រកាន់ថា បានលួចប្លន់ដីកសិកម្មរបស់ពួកគាត់។
កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ តំណាងរាស្ត្រប្រាំរូបមកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានសរសេរលិខិតទៅ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃស្នើសុំការអនុញ្ញាតទៅសួរសុខទុក្ខបុរសទាំងប្រាំនាក់ ដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។
លោក មែ៉ន សុថាវរិន្ទ្រ តំណាងរាស្ត្រមួយរូបក្នុងចំណោមតំណាងរាស្ត្រដែលបានចុះហត្ថលេខាលើសំណើនេះបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងកំពុងស្នើសុំការអនុញ្ញាតដើម្បីទៅសួរសុខទុក្ខអ្នកភូមិទាំងប្រាំនាក់នៅក្នុងពន្ធនាគារនៅថ្ងៃទី២១ [ខែសីហា] ដើម្បីប្រមូលព័ត៌មានលម្អិតស្តីពីការចាប់ខ្លួន និងការចោទប្រកាន់ពួកគាត់”។
លោក ពៅ វុទ្ធី ប្រធានពន្ធនាគារខេត្តកំពង់ឆ្នាំងបានមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនបានដឹងពីគម្រោងសួរសុខទុក្ខនេះទេ។
លោក មែ៉ន សុថាវរិន្ទ្រ បានមានប្រសាសន៍ថា គណបក្សប្រឆាំងក៏មានគម្រោងកោះហៅ លោក អង្គ វង្សវឌ្ឍានា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ឲ្យចូលខ្លួនទៅរដ្ឋសភាផងដែរ ដើម្បីឆ្លើយសំណួរជុំវិញការចាប់ខ្លួន និងការចោទប្រកាន់យ៉ាងច្រើននៅ ក្នុងវិវាទដីធ្លី ៕សុខុម (រាយការណ៍បន្ថែមដោយ គុច ណារ៉េន)