នៅពេលនិយាយដល់បញ្ហាប្រាក់ខែគោល បណ្ដាមេដឹកនាំធុរកិច្ចនៅសប្ដាហ៍នេះបានយល់ស្របថា អ្វីដែលកើតឡើងនៅក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរដ៏មានសារៈសំខាន់របស់កម្ពុជា មិនមែនប៉ះពាល់តែឧស្សាហកម្មកាត់ដេរដែលមានចំនួនស្មើមួយភាគបីនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ១៥,២៥ពាន់លានដុល្លាររបស់ប្រទេសនេះទេ។
តំណាងមកពីឧស្សាហកម្មនានាចាប់ពីវិស័យភោជនីយដ្ឋាន និងសណ្ឋាគាររហូតដល់ក្រុមហ៊ុនលក់រថយន្ត បានលើកឡើងអំឡុងសន្និសីទមួយរៀបចំឡើងនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃច័ន្ទថា ការដំឡើងប្រាក់ខែគោលសម្រាប់កម្មករកាត់ដេរ៦០០.០០០នាក់នៅទូទាំងប្រទេស បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ពួកគេទាំងអស់គ្នា។
សន្និសីទដែលរៀបចំឡើងដោយសហព័ន្ធនិយោជិតកម្ពុជា (Camfeba) និងដែលបានទាក់ទាញពាណិជ្ជករប្រមាណ១៥០រូបឲ្យចូលរួមនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលរដ្ឋាភិបាល រោងចក្រ និងសហជីពជិតឈានដល់សេចក្ដីសម្រេចលើគោលការណ៍កំណត់ប្រាក់ខែគោល១០០ដុល្លារនាពេលបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៥។
លើកចុងក្រោយដែលប្រាក់ខែគោលត្រូវបានពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ឡើងវិញកាលពីខែធ្នូ សហជីពនានាបានធ្វើកូដកម្មយ៉ាងផុសផុលបណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់ឧស្សាហកម្មនេះយ៉ាងខ្លាំង បន្ទាប់ពីការទាមទារប្រាក់ខែគោល១៦០ដុល្លាររបស់ខ្លួនមិនទទួលបានជោគជ័យ។ សហជីពទាំងនេះកំពុងគំរាមធ្វើកូដកម្មបែបនេះជាថ្មីម្តងទៀត ប្រសិនបើពេលនេះការទាមទារថ្មីរបស់ខ្លួនសុំដំឡើងប្រាក់ខែគោលដល់១៧៧ដុល្លារមិនត្រូវបានអើពើទេនោះ។
លោកស្រី សានដ្រា ឌីអាមីកូ (SandraD’Amico) អនុប្រធាន Camfeba បានមានប្រសាសន៍ថា ” ថ្ងៃនេះវាមិនគ្រាន់តែជាករណីដែលត្រូវនិយាយថា ‘ អូ! វាជាវិស័យកាត់ដេរ យើងមិនចាំបាច់និយាយពីវា’ នោះឡើយ។ វាពិតជាប៉ះពាល់ដល់វិស័យផ្សេងៗទៀត”។
លោក ប៉ិច ប៉ូឡែន អនុប្រធានសមាគមសហគ្រិនវ័យក្មេង ដែលធ្វើការជាមួយសហគ្រាសខ្នាតតូច និងមធ្យមជាច្រើន ក៏បានយល់ស្របដូច្នេះដែរ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ” យើងកំពុងតែជួបការលំបាករួចទៅហើយនៅក្នុងការជ្រើសរើសមនុស្សពូកែមកពីគ្រប់ក្រុមហ៊ុនធំៗទាំងអស់។ ដូច្នេះ យើងគ្មានលទ្ធភាពនឹងចំណាយប្រាក់ច្រើនដើម្បីទទួលមនុស្សពូកែឲ្យមកធ្វើការជាមួយក្រុមហ៊ុនរបស់យើងទេ”។
លោកបានលើកឡើងថា នៅពេលប្រាក់ខែគោលរបស់កម្មករកាត់ដេរឡើង អ្នកអាជីពវ័យក្មេង និងនិស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាថ្មីៗដែលទើបចាប់ផ្ដើមធ្វើការ នឹងរំពឹងចង់បានដូចគ្នាដែរ។ លោកបានមានប្រសាសន៍បន្តថា ” យើងផ្ដល់ប្រាក់ខែ១០០ដុល្លារ ឬ១៦០ដុល្លារដល់ពួកគាត់។ ដូច្នេះ ប្រសិនបើប្រាក់ខែរបស់កម្មករគ្មានជំនាញឡើងដល់១៦០ដុល្លារ តើអ្នកអាជីពវ័យក្មេងទាំងនោះនឹងទាមទារប៉ុន្មានទៅ?”។
លោក រ៉ាមី សារ៉ាហ្វ (Rami Sharaf) អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន RMA Cambodia ដែលវិនិយោគលើមុខជំនួញច្រើនយ៉ាងចាប់ពីការចែកចាយរថយន្តរហូតដល់ម៉ាស៊ីនភ្លើង និងសង្វាក់ភោជនីយដ្ឋាន បានមានប្រសាសន៍ថា ទំនុកចិត្តរបស់វិនិយោគិននៅក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរប៉ះពាល់ដល់ទំនុកចិត្តរបស់វិនិយោគិនទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសនេះ។
លោកបានបន្តថា គ្រប់វិស័យទាំងអស់កំពុងមានចំណាប់អារម្មណ៍ស្វែងរកវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) ដើម្បីចៀសវាងកូដកម្ម និងបាតុកម្មរបស់កម្មករក្នុងវិស័យកាត់ដេរនៅក្នុងឆ្នាំកន្លងទៅ ជាពិសេសនៅពេលសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានចូលជាធរមាននៅដំណាច់ឆ្នាំ២០១៥ ហើយឧបសគ្គរាំងស្ទះដល់រំហូរកម្លាំងពលកម្មរវាងប្រទេសជាសមាជិកនឹងចាប់ផ្ដើមថយចុះ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ” ប្រសិនបើរឿងនេះមិនត្រូវបានដោះស្រាយតាមលក្ខណៈយុទ្ធសាស្ត្រដែល [គិតគូរ] ដល់ចំណុចដែលយើងត្រូវទៅដល់ នៅពេលយើងធ្វើសមាហរណកម្មនៅក្នុងអាស៊ានដែលធំជាងមុនទេនោះ យើងនឹងប្រឈមហានិភ័យចំពោះ GDP របស់យើង យើងនឹងប្រឈមវិស័យលេខ១ ដែលទាក់ទាញវិនិយោគឲ្យមកកម្ពុជានាពេលសព្វថ្ងៃ ដែលមានស្ថិរភាពដោយទទួលបានកំណើនពី៧ទៅ៧,៥ភាគរយរាល់ឆ្នាំសម្រាប់រយៈពេលប្រាំឆ្នាំចុងក្រោយនេះ”។
លោកបានលើកឡើងទៀតថា ” ហើយយើងដឹងតាមរយៈស្ថានភាពជាក់ស្តែងដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំកន្លងទៅ នៅពេលយើងជួបប្រទះកូដកម្ម និងការប្រឈមមុខដាក់គ្នា ដោយវិនិយោគិនជាច្រើនក្នុងចំណោមនោះបន្តរក្សាជំហរនៅកណ្ដាល ដោយពួកគេនិយាយថា ‘ តើអ្នកឯងដឹងស្អី? ទុកឲ្យខ្ញុំរង់ចាំមើលសិន’”។
នៅក្នុងទស្សនវិស័យរបស់ខ្លួនស្ដីពីសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៤ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីបានលើកឡើងថា FDI សុទ្ធនៅតែរឹងមាំ ប៉ុន្តែមានចំនួនតិចជាងមួយឆ្នាំមុននេះមួយផ្នែកដោយសារតែភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិដ៏ចម្រូងចម្រាសកាលពីឆ្នាំមុន។
កូដកម្មទូទាំងប្រទេសក្នុងវិស័យកាត់ដេរដែលបានចាប់ផ្ដើមផ្ទុះឡើងកាលពីចុងខែធ្នូ បានផុសផុលខ្លាំងបំផុតកាលពីខែមករា ដែលពេលនោះកងរាជអាវុធហត្ថបានបាញ់ប្រហារទៅលើបាតុករ ដែលគប់ដុំថ្មដាក់សមត្ថកិច្ចនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ បណ្ដាលឲ្យកម្មករយ៉ាងហោចណាស់ប្រាំនាក់បាត់បង់ជីវិត និងរាប់សិបនាក់ទៀតរងរបួស ហើយដោយសារតែកត្តានេះរដ្ឋាភិបាលបានរងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់បណ្ដាអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់មួយចំនួន។
ហើយខណៈដែលការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់បានបន្តកើនឡើងនៅក្នុងរយៈពេលពីរត្រីមាសដើមឆ្នាំ២០១៤នោះ ក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់មួយចំនួនបានកាត់បន្ថយការបញ្ជាទិញរបស់ខ្លួន។
លោក កាំង មុនីកា អគ្គលេខាធិការរងនៃសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា (GMAC) បានថ្លែងទៅកាន់អ្នកចូលរួមនៅក្នុងអង្គសន្និសីទកាលពីថ្ងៃច័ន្ទនេះថា ផលប៉ះពាល់នៃការកាត់បន្ថយទាំងនោះនឹងលេចចេញជារូបរាងច្បាស់ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ។
លោកមានប្រសាសន៍ទៀតថា ក្នុងពេលថ្មីៗនេះ GMAC បានស្ទង់មតិរោងចក្រចំនួន២៤៧ក្នុងចំណោមរោងចក្រជាសមាជិកជាង៥០០របស់ខ្លួន។ លោកបានលើកឡើងថា រោងចក្រចំនួន១២៣មិនទទួលបានការបញ្ជាទិញគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់បន្តប្រតិបត្តិការរហូតដល់ដំណាច់ឆ្នាំនេះទេ ១២៦រោងចក្របានកាត់បន្ថយវេនធ្វើការបន្ថែមម៉ោង ១៦០រោងចក្រត្រូវបានក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញរបស់ខ្លួនកាត់បន្ថយការបញ្ជាទិញជាមធ្យម៤០ភាគរយ និង៨៦រោងចក្របានបិទសង្វាក់ផលិតកម្មមួយចំនួនរបស់ខ្លួន។
Camfeba ក៏ទំនងជាទម្លាក់កំហុសមួយចំនួនទៅលើកង្វះទំនុកចិត្តរបស់វិនិយោគិនចំពោះប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយផងដែរ។ នៅក្នុងសេចក្ដីព្រាងរបៀបវារៈដែលរៀបរៀងដោយម្ចាស់កម្មវិធី អ្នកសម្របសម្រួលកម្មវិធី និងអ្នកចូលរួមត្រូវបានជំរុញឲ្យរិះគន់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយខ្លាំងៗចំពោះការចុះផ្សាយអំពីទំនាក់ទំនងការងារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
របៀបវារៈនេះមានខ្លឹមសារដូច្នេះថា “បញ្ហាប្រឈមជាច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងការចុះផ្សាយមិនល្អតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដែលតែងតែមានភាពអវិជ្ជមាន។ ការចុះផ្សាយមិនល្អ និងប្រកបដោយភាពអវិជ្ជមាន ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់យើងទាំងអស់គ្នា និងរបៀបដែល FDI មើលមកកម្ពុជា។ ខ្ញុំចង់ឲ្យឧស្សាហកម្មផ្សេងៗទៀតលើកឡើងពីបញ្ហានេះដើម្បីនិយាយថា ការចុះផ្សាយមិនល្អនៅក្នុងវិស័យមួយកំពុងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់យើងទាំងអស់គ្នា”។
មេធាវីធុរកិច្ច ម៉ាត់ស៊ូ រេនដល (Mathew Rendall) អគ្គលេខាធិការរងរបស់ Camfeba និងជាអ្នកសម្របសម្រួលកម្មវិធីមួយរូបនៅក្នុងអង្គសន្និសីទនោះ បានចោទប្រកាន់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថា ការចុះផ្សាយរបស់ខ្លួនអំពីប្រាក់ខែគោលក្នុងវិស័យកាត់ដេរធ្វើឡើងផ្អែកតាមអារម្មណ៍ផ្ទាល់ខ្លួនខ្លាំងពេក។
លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា ” វាជាបញ្ហាដ៏សំខាន់មួយដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់វិស័យឧស្សាហកម្មផ្សេងៗទៀត។ ដូច្នេះ ថ្ងៃនេះវាជាឱកាសល្អដែលបានស្ដាប់មតិពីអ្នកគ្រប់គ្នា ជាពិសេសអ្នកនៅក្រៅវិស័យកាត់ដេរថា តើពួកគេយល់ឃើញយ៉ាងណាចំពោះការដោះស្រាយបញ្ហានេះ ពីព្រោះយើងភាគច្រើនធ្លាប់តែឮពីវាតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយប៉ុណ្ណោះ ហើយអត្ថបទផ្សព្វផ្សាយទាំងនោះផ្អែកតាមអារម្មណ៍ខ្លាំងពេកជាជាងរឿងពិត”៕ សុខុម