ក្រុមហ៊ុនចិនដែលគាំទ្រទំនប់វារីអគ្គិសនីដ៏ចម្រូងចម្រាសនៅខេត្តកោះកុង បានជួលក្រុមហ៊ុនមួយផ្សេងទៀតឲ្យសាងសង់ ហើយនៅពេលថ្មីៗនេះ ការសិក្សាដែលបានការគាំទ្រនៅក្រុងប៉េកាំង ធ្វើឲ្យមានការយល់ឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្តល់ការយល់ព្រមដល់គម្រោងនេះហើយ។
ប្រសិនបើត្រូវសាងសង់មែននោះ ទំនប់ស្ទឹងជាយអារ៉ែងកម្លាំង១០៨មេហ្គាវ៉ាត់នេះ នឹងធ្វើឲ្យជន់លិចដីព្រៃដ៏ស្រស់ស្អាតរាប់ពាន់ហិកតានៅជួរភ្នំក្រវាញ រាប់ទាំងទីជម្រករបស់សត្វព្រៃជិតផុតពូជជាច្រើនប្រភេទផង ហើយគម្រោងនេះទទួលរងការតវ៉ាប្រឆាំងពីសំណាក់គ្រួសារជនជាតិដើមភាគតិចជងរាប់រយគ្រួសារ ដែលនឹងត្រូវគេបង្ខំឲ្យរើចេញពីស្រុកកំណើតដូនតានៅជាយអារ៉ែង ។
រដ្ឋាភិបាលបញ្ជាក់ថា គម្រោងអារ៉ែង កំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលសិក្សានៅឡើយ។ ប៉ុន្តែ សេចក្តីប្រកាសនៅលើអិុនធើណិត ដោយក្រុមហ៊ុន Sinohydro Resources ជាក្រុមហ៊ុនចិននៅពីក្រោយការសាងសង់ទំនប់នេះ និងក្រុមហ៊ុនម៉ៅការបន្ត បង្ហាញថា គម្រោងនេះកំពុងដំណើរការទៅមុខ ជាហេតុបណ្តាលឲ្យក្រុមអ្នកប្រឆាំងព្រួយបារម្ភថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខាយល់ព្រមជាផ្លូវការហើយ។
សេចក្តីប្រកាសបង្ហោះលើគេហទំព័រ Cambodia Lancangjiang Engineering ដែលធ្វើការលើទំនប់សេសានក្រោម២ ក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង បានឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុននេះត្រូវបានជួលដោយក្រុមហ៊ុន Sinohydro។
សេចក្តីប្រកាសជាភាសាចិនឲ្យដឹងថា “កាលពីថ្ងៃទី២៨ខែមករាឆ្នាំ២០១៤ ក្រុមហ៊ុនរបស់ខ្ញុំនិងក្រុមហ៊ុន Sinohydro (HongKong) Holding Ltd. បានព្រមព្រៀងនិងចុះហត្ថលេខាលើ [កិច្ចសន្យាមួយ] ស្តីពីគម្រោងទំនប់ស្ទឹងជាយអារ៉ែងនៅប្រទេសកម្ពុជា”។
សេចក្តីប្រកាសមួយលើគេហទំព័ររបស់ក្រុមហ៊ុន Sinohydro ជាភាសាចិនដែរ មានខ្លឹមសារថា ការសិក្សាគម្រោងជំហានដំបូងរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ ត្រូវបានត្រួតពិនិត្យឡើងវិញនៅកិច្ចប្រជុំថ្ងៃទី១០ដល់១២ខែកញ្ញា នៅក្រុងប៉េកាំង ដោយក្រុមអ្នកជំនាញមកពីវិទ្យាស្ថានវិស្វកម្មចិនផ្នែកថាមពលកកើតឡើងវិញ ដែលផ្តល់យោបល់ដល់រដ្ឋាភិបាលចិនអំពីបញ្ហាថាមពល។
សេចក្តីប្រកាសដដែលឲ្យដឹងទៀតថា “អ្នកជំនាញដែលចូលរួមត្រូវបានចែកជា៦ក្រុម ដើម្បីពិភាក្សាអំពីលទ្ធផលនេះ។ បន្ទាប់មក ពួកគេបានសរសេររបាយការណ៍ការពិនិត្យស្រាវជ្រាវ។ ពួកអ្នកជំនាញបាននិយាយថា ការសិក្សាប្លង់និងមាតិកា គឺអាចអនុវត្តគម្រោងនេះបាន ហើយថា ការសន្និដ្ឋាននៃការសិក្សាគឺអាចទទួលយកបាន។ កិច្ចប្រជុំនោះបានដាក់ចេញនូវមូលដ្ឋានរឹងមាំសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍគម្រោងនេះ”។ គ្មានក្រុមហ៊ុនណាមួយអាចទាក់ទងបានដើម្បីសុំការពន្យល់បានឡើយ។
លោក ស៊ុយ សែម រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែនិងថាមពល កាលពីម្សិលមិញបានបដិសេធថា គ្មានក្រុមហ៊ុនណាមួយត្រូវបានគេជួលឲ្យចាប់ផ្តើមការសាងសង់ឡើយ ហើយបានបញ្ជាក់ថា “ការសិក្សា”កំពុងធ្វើនៅឡើយ។
លោក ស៊ុយ សែម មានប្រសាសន៍ថា “ក្រុមហ៊ុន [Sinohydro] មិនបានជួលពួកគេទេ។ មិនមែនជារឿងពិតឡើយ”។
លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា “តើក្រុមហ៊ុន [Sinohydro] អាចជួលគេយ៉ាងម៉េចកើត បើយើងមិនទាន់បានចុះហត្ថលេខាជាផ្លូវការ អនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុននេះធ្វើផងនោះ?”។ លោកមានប្រសាសន៍ថា “ការសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់មិនទាន់ត្រូវបានបញ្ចប់នៅឡើយ ហើយយើងទើបតែបានធ្វើជំហានដំបូងប៉ុណ្ណោះ។ ការសិក្សាលម្អិតថែមទៀតមិនទាន់ត្រូវបានធ្វើនៅឡើយទេ”។
ប៉ុន្តែក្រុមបរិស្ថានដែលប្រឆាំងនឹងគម្រោងនេះនិយាយថា សេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ សន្និដ្ឋានផ្សេងទៅវិញ។
លោក អាឡិច ហ្គន់ហ្សាឡេស ដាវីដសុន សហស្ថាបនិកអង្គការមាតាធម្មជាតិ ដែលកំពុងប្រឆាំងនឹងគម្រោងនេះជាមួយជនជាតិជងជាច្រើនគ្រួសារនោះ បានមានប្រសាសន៍ថា “ព័ត៌មានទាំងនេះបន្ថែមទៅលើការសង្ស័យរបស់យើងពីមុន ដែលថាទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះប្រហែលត្រូវបានទទួលយល់ព្រមពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារួចហើយ”។
លោកស្រី អាម៉េ ត្រានឌិម នាយកគម្រោងអាស៊ីអាគ្នេយ៍របស់អង្គការទន្លេអន្តរជាតិមានមូលដ្ឋាននៅអាមេរិក បានយល់ស្រប។
លោកស្រី ត្រានឌិម បានមានប្រសាសន៍តាមអីុម៉េលថា “វាទំនងបំផុតថាជាកិច្ចសន្យាវិស្វកម្ម លទ្ធកម្ម និង សំណង់ (EPC) ដែលជាទូទៅតម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុនសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះ”។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ដោយហេតុថា កិច្ចព្រមព្រៀង EPC ជាធម្មតាត្រូវចុះហត្ថលេខាតែពេលណាបន្ទាប់ពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងសម្បទាន ដើម្បីកាត់បន្ថយជាអប្បបរមានូវហានិភ័យហិរញ្ញវត្ថុ ប្រសិនបើគម្រោងនេះមិនត្រូវសាងសង់ទេនោះ វាទំនងថា មន្ទិលសង្ស័យមុននេះដោយប្រជាជននៅជាយអារ៉ែង ដែលថាទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះត្រូវបានយល់ព្រមរួចរាល់ហើយនោះ អាចត្រឹមត្រូវ”។
ក្នុង”ការឆ្លើយបំភ្លឺ” កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ក្រសួងរ៉ែនិងថាមពលបានច្រានចោលសំណើលើកមុនពីសំណាក់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិឲ្យលុបចោលគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះ។
សេចក្តីបំភ្លឺឲ្យដឹងថា “រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងបន្តរក្សាគម្រោងនេះក្នុងបញ្ជីផែនការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យថាមពលរបស់ខ្លួន។ បច្ចុប្បន្ននេះ គម្រោងនេះកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលសិក្សានៅឡើយ គឺការសិក្សាបច្ចេកទេស និងការសិក្សាលម្អិតអំពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាននិងសង្គម”។
ក្នុងលិខិតមួយច្បាប់ចុះថ្ងៃទី១៨ខែកញ្ញា លោកស្រី តែ ច័ន្ទមនី សមាជិកសភាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រធានស្តីទីគណកម្មការធនធានទឹកនិងបរិស្ថាននៃរដ្ឋសភា បានស្នើឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លុបចោលគម្រោងទំនប់នេះ ដើម្បីបញ្ឈប់ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងតំបន់នោះ និងឲ្យជនជាតិដើមភាគតិចជងបន្តរស់នៅលើដី ដែលមានវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ខ្លួននៅទីនោះ។
ទើបតែពីរបីសប្តាស៍មុននេះ ក្រុមសកម្មជនបាននិងកំពុងដាក់របាំងផ្លូវមួយ លើកំណាត់ផ្លួវចេញចូលជាយអារ៉ែងរយៈពេលជាច្រើនខែ ដោយក្តីសង្ឃឹមថានឹងកាត់ផ្តាច់ការព្យាយាមចាប់ផ្តើមសំណង់ទំនប់កុំឲ្យកើតមានឡើង។
នាពេលថ្មីៗនេះ ទាហានបោសសម្អាតជំរំបណ្តោះអាសន្ន ហើយនៅឈរជើងនៅទីនោះកុំឲ្យមានការបិទផ្លូវតទៅទៀត។
អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញក៏បានរារាំងសកម្មជនមិនឲ្យតវ៉ាប្រឆាំងការសង់ទំនប់នេះដែរ។ ក្រុមសកម្មជនបានប្តេជ្ញាតវ៉ាបន្តទៀតប្រឆាំងនឹងគម្រោងសាងសង់វារីអគ្គិសនីនេះ បន្ទាប់ពីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ ដែលបានបញ្ចប់កាលពីថ្ងៃពុធសប្តាហ៍មុន៕មានិត