កាលពីម្សិលមិញ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការបរទេសម្នាក់បាននិយាយថា ការដោះស្រាយបញ្ហាដ៏ចម្រូងចម្រាសដោយប្រទសកម្ពុជា នូវបញ្ហាជនស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោនម៉ុងតាញ៉ា មកពីប្រទេសវៀតណាមជាងមួយទសវត្យរ៍មុននេះ បានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការតាំងទីលំនៅថ្មីសម្រាប់ជនភៀសខ្លួន ដែលប្រទេសកម្ពុជានឹងទទួលយកក្នុងពេលឆាប់ៗពីប្រទេសអូស្ត្រាលី គឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានចុះហត្ថលេខាកាលពីថ្ងៃសុក្រ។
មន្ត្រីរូបនេះក៏បាននិយាយដែរថា ចរាចរណ៍កកស្ទះក្នុងក្រុងភ្នំពេញនឹងធ្វើឲ្យរាជធានីពិបាករស់នៅចំពោះជនភៀសខ្លួនដែលនឹងមកដល់ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ ហើយនឹងតាំងលំនៅអចិន្ត្រៃយ៍នៅក្រៅរាជធានីភ្នំពេញ។
ប្រទេសកម្ពុជានិងប្រទេសអូស្ត្រាលីកាលពីថ្ងៃសុក្រ បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ ហើយប្រទេសកម្ពុជានឹងតាំងទីលំនៅសម្រាប់ជនស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោន ដែលសព្វថ្ងៃប្រទេសអូស្ត្រាលីកំពុងឃាត់ទុកនៅប្រទេសណូរូ ជាប្រទេសដែនកោះមួយនៅមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកខាងត្បូង។ ដោយការចរចាស្ថិតក្នុងភាពសម្ងាត់ទាំងស្រុង កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានទទួលរងការរិះគន់ខ្លាំងៗពីសំណាក់ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងសមាជិកសភាគណបក្សប្រឆាំងនៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលចោទប្រទេសអូស្ត្រាលីថា គេចវេះពីការទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួន ដោយបញ្ជូនជនភៀសខ្លួនទាំងនោះទៅកាន់ប្រទេសក្រីក្របំផុត និងពុករលួយបំផុតមួយនៅលើពិភពលោក។
ដោយមិននៅស្ងៀមស្ងាត់ ចាប់តាំងពីការចរចាស្តីពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានចាប់ផ្តើមនៅខែកុម្ភៈមក លោក ឡុង វីសាឡូ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេស ដែលបានដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការចរចាជាមួយប្រទេសអូស្ត្រាលី បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសកម្ពុជាមានបទពិសោធន៍គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការទទួលយកជនភៀសខ្លួនថ្មីទាំងនោះ។
លោក វីសាឡូ បានមានប្រសាសន៍នៅសន្និសីទព័ត៌មានក្នុងក្រសួងមហាផ្ទៃថា “កិច្ចការទទួលយកជនភៀសខ្លួនមិនមែនជារឿងថ្មីទេសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។ វាជាកិច្ចការដែលយើងបានធ្វើពីមុនមកហើយ។ ឧទាហរណ៍ យើងបានទទួលក្រុមជនម៉ុងតាញ៉ា ជាដើម”។
ប្រទេសកម្ពុជាបានរងការរិះគន់ជាទូទៅ បន្ទាប់ពីនិរទេសក្រុមជនម៉ុងតាញ៉ាទៅប្រទេសវៀតណាមវិញអំឡុងទសវត្សរ៍មុន។ សមាជិកក្រុមជនជាតិភាគតិចនេះ បានចោទរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមថាបានប្លន់ដីកេរដូនតារបស់ខ្លួន ហើយត្រូវជាប់គុក និងផ្តន្ទាទោស បង្ខំឲ្យធ្វើការជាទម្ងន់ពេលពួកគេត្រឡប់ទៅវិញ។
ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់ប្រទេសកម្ពុជាជាមួយប្រទេសអូស្ត្រាលី លោក ឡុង វីសាឡូ បានមានប្រសាសន៍ថា ជនភៀសខ្លួនមកពីប្រទេសណូរូនឹងត្រូវតាំងលំនៅជាអចិន្ត្រៃយ៍ក្រៅក្រុងភ្នំពេញ នៅពេលពួកគេរៀនសូត្រភាសាខ្មែរជាមូលដ្ឋាន និងឆ្លងកាត់ការពិនិត្យសុខភាព។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ចរាចរណ៍កកស្ទះក្នុងក្រុងភ្នំពេញ គឺចាំបាច់ត្រូវបញ្ជូនពួកគេទៅក្រៅរដ្ឋាធានី។ លោកបានបន្ថែមថា “ភ្នំពេញមានការស្ទះចរាចរណ៍ ដូច្នេះពួកគេមិនអាចរស់នៅទីនេះបានទេ។ ហើយពួកគេអាចត្រូវធ្វើកសិកម្ម។ ដីនៅក្រៅក្រុងមានច្រើនជាងដីនៅក្នុងក្រុង”។
បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសកម្ពុជាមានជនភៀសខ្លួនប្រហែល៧០នាក់ ពួកគេភាគច្រើនរស់នៅជាយក្រុងភ្នំពេញ។
លោករដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេសរូបនេះក៏បានមានប្រសាសន៍ដែរថា ក្រុមជនភៀសខ្លួនដំបូងអាចមកដល់ប្រទេសកម្ពុជាពីប្រទេសណូរូ ផ្អែកលើមូលដ្ឋានស្ម័គ្រចិត្ត នៅចុងឆ្នាំនេះ។
ដោយបង្ហាញឲ្យឃើញដូចជាមិនសប្បាយចិត្តនឹងសំណួរដដែលៗ អំពីថាតើជនភៀសខ្លួននឹងត្រូវតាំងលំនៅនៅទីណានោះ លោក វីសាឡូ បានបញ្ជាក់ថា ទីកន្លែងមិនទាន់បានជ្រើសរើសនៅឡើយទេ។ លោកនិយាយបែបកំប្លែងថា ប្រធានអន្តោប្រវេសន៍ ឧត្តមសេនីយ៍ សុខ ផល ដែលបានចូលរួមក្នុងសន្និសីទកាលពីម្សិលមិញដែរនោះ ប្រហែលកំពុងទុកក្នុងពោះ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “និយាយដោយស្មោះទៅ ខ្ញុំមិនដឹងទេ។ [ចម្លើយ] ប្រហែលនៅក្នុងពោះរបស់ឯកឧត្តម សុខ ផល ពីព្រោះគាត់ទទួលខុសត្រូវសន្តិសុខ”។
លោកស្រី ជយ ឈា អ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅមជ្ឈមណ្ឌលច្បាប់ជនភៀសខ្លួនអន្តរជាតិនៃសាកលវិទ្យាល័យញ៉ូវសាវវែល នៅប្រទេសអូស្ត្រាលី បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យជនភៀសខ្លួនជ្រើសរើសកន្លែងដែលពួកគេរស់នៅក្នុងប្រទេសនេះ។
អ្នកស្រី ឈា មានប្រសាសន៍តាមអីុម៉េលថា ៉មាត្រា២៦នៃអនុសញ្ញាជនភៀសខ្លួន” ដែលប្រទេសកម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខា “តម្រូវឲ្យជនភៀសខ្លួនអាចជ្រើសរើសកន្លែងរស់នៅរបស់ខ្លួន និងអាចធ្វើដំណើរដោយសេរីក្នុងទឹកដីរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ស្ថិតក្រោមច្បាប់ ដែលអនុវត្តចំពោះជនបរទេសជាទូទៅក្នុងកាលៈទេសៈតែមួយ”។
លោកស្រីបានឲ្យដឹងថា “ដូច្នេះវានឹងមិនសុីសង្វាក់គ្នាចំពោះកាតព្វកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជានិងកាតព្វកិច្ចរបស់ប្រទេសអូស្ត្រាលី ប្រសិនបើមានការដាក់កំហិតណាមួយលើសេរីភាពធ្វើដំណើរនិងសិទ្ធិមានទីលំនៅរបស់ពួកគេ”។
ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចព្រមព្រៀងជនភៀសខ្លួន ប្រទេសអូស្ត្រាលីបានសន្យាថានឹងបង្កើនកញ្ចប់ជំនួយមកកម្ពុជាដល់៣៥លានដុល្លារក្នុងអំឡុងពេល៤ឆ្នាំបន្ទាប់ និងចេញចំណាយសឹងតែទាំងអស់លើការតាំងលំនៅជនភៀសខ្លួនជាថ្មី រួមមានចំណាយលើសេវាផ្សេងរយៈពេលមួយឆ្នាំៗ សម្រាប់ជនភៀសខ្លួន ស្របតាមស្តង់ដារក្នុងស្រុក។
ប៉ុន្តែ ពលរដ្ឋកម្ពុជាភាគច្រើនបំផុតមិនមានការធានារ៉ាប់រងផ្នែកសុខភាពទេ ហើយសេវាសុខភាពនិងការអប់រំសាធារណៈក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេស នៅក្រៅទីក្រុងភ្នំពេញក៏អត្តខាត់ខ្លាំងដែរ។
លោកស្រី ម៉ាដឺលីន គ្លីសុន អ្នកស្រាវជ្រាវនៅមជ្ឈមណ្ឌលច្បាប់ជនភៀសខ្លួន បានមានប្រសាសន៍ថា ការពិតនេះគឺថា ប្រទេសអូស្ត្រាលីនឹងមិនធានាឲ្យជនភៀសខ្លួនទទួលបានសេវាសុខភាពល្អប្រសើរទេ។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា “វាទំនងថា ប្រទេសអូស្ត្រាលីនឹងខកខានមិនបំពេញកាតព្វកិច្ចបានទាំងអស់ទេ សូម្បីតែធានាឲ្យមានការរ៉ាប់រងផ្នែកសុខភាពស្របតាមស្តង់ដារក្នុងស្រុកក៏មិនអាចទៅរួចដែរ ពីព្រោះស្តង់ដារថែរក្សាសុខភាពនៅកម្ពុជាជាទូទៅមានកម្រិតទាបណាស់ ហើយជាពិសេសអន់ថយ ឬ មិនមានតែម្តងនៅតាមតំបន់ជនបទដាច់ស្រយាលមួយចំនួន”៕មានិត