ទីប្រឹក្សាមួយរូបរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បាននិយាយកាលពីថ្ងៃអាទិត្យពេលត្រឡប់មកពីការបំពេញទស្សនកិច្ចនៅទីក្រុងប៉េកាំងថា ប្រទេសចិនបានយល់ព្រមផ្តល់ឲ្យប្រទេសកម្ពុជានូវជំនួយឥតសំណងនិងកម្ចី ដែលមានទឹកប្រាក់សរុបយ៉ាងហោចណាស់៥០០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ ដើម្បីជួយដល់ការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
លោក ហ៊ុន សែន បានជួបជាមួយប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជិនពីង នៅជំនួបកំពូលនៃមេដឹកនាំតំបន់កាលពីថ្ងៃសុក្រ ដែលក្នុងជំនួបនោះមេដឹកនាំចិនរូបនេះក៏បានប្រកាសផែនការប្រទេសរបស់លោកសម្រាប់មូលនិធិផ្លូវ សូត្រ (Silk Road Fund) មានទឹកប្រាក់៤០ពាន់លានដុល្លារ ដើម្បីចំណាយលើគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅទូទាំងទ្វីបអាស៊ី។
លោក កៅ គឹមហួន រដ្ឋមន្ត្រីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានមានប្រសាសន៍នៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញថា “សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី [ហ៊ុន សែន] បានសុំជំនួយពីប្រទេសចិនពី៥០០ទៅ៧០០លានដុល្លាររាល់ឆ្នាំដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសរបស់យើង”។
លោកមានប្រសាសន៍ថា “ប្រាក់៥០០ទៅ៧០០លានដុល្លារនេះនឹងចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំបន្ទាប់។ ប្រសិនបើគេឲ្យប្រាក់យើងដោយគ្មានសំណង [ជំនួយឥតសំណង] ឬដោយគ្មានការប្រាក់ វាជាការល្អ។ និយាយជាទូទៅ ប្រទេសចិននឹងសម្រេចថាចំនួនប្រាក់ប៉ុន្មានជាជំនួយឥតសំណង និងប្រាក់ប៉ុន្មានជាកម្ចីមានការប្រាក់”។
លោក គឹមហួន មិនបាននិយាយលម្អិតឲ្យដឹងថាចំនួនប្រាក់ប៉ុន្មានអាចជាជំនួយឥតសំណង ឬ ជាប្រាក់កម្ចី ឬថាប្រទេសចិននឹងយកការប្រាក់ប៉ុន្មាននោះទេ។ ក្នុងពេលកន្លងមក ប្រទេសកម្ពុជាបានត្អូញត្អែរថា ការប្រាក់របស់ប្រទេសចិនខ្ពស់ជាងការប្រាក់របស់ប្រទេសផ្សេងទៀតដែលឲ្យខ្ចីប្រាក់។
យោងតាមរបាយការណ៍ចុងក្រោយរបស់ខ្លួនស្តីពីប្រទេសកម្ពុជា នៅខែមីនា ទីភ្នាក់ងារវាយតម្លៃអន្តរជាតិមូឌី Moody’s បានឲ្យដឹងថា ប្រទេសចិនជាប្រទេសផ្តល់កម្ចីច្រើនបំផុតដល់ប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានចំនួនជិតមួយភាគបីនៃបំណុលបរទេសទ្វេភាគីរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
ទីភ្នាក់ងារមូឌីបានដាក់ចំណាត់ថ្នាក់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងប្រភេទ B2 មានន័យថា ទីភ្នាក់ងារនេះបានចាត់ទុកថា ប្រទេសកម្ពុជាអាចមានសមត្ថភាពបំពេញតាមការប្តេជ្ញាផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែបានចាត់ទុកថាអាចមានហានិភ័យ ក្នុងគ្រាដែលមានលក្ខខណ្ឌជំនួញ សេដ្ឋកិច្ច ឬ ហិរញ្ញវត្ថុ មិនអំណោយផល។
លោក ស៊ុន ឆ័យ សមាជិកសភាបក្សប្រឆាំង ជាអនុប្រធាននៃគណៈកម្មការហិរញ្ញវត្ថុនិងធនាគារនៃរដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃអាទិត្យបានមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលអះអាងថា សព្វថ្ងៃខ្លួនកំពុងប្រឈមនឹងបំណុលប្រហែល៤ពាន់លានដុល្លារ ប៉ុន្តែថាការអានរបាយការណ៍របស់លោកសន្និដ្ឋានបានថា តួលេខពិតប្រាកដអាចខ្ពស់ជាងនេះពីរដង។
លោក ស៊ុន ឆ័យ មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនបានដឹងអំពីការសន្យាផ្តល់ជំនួយថ្មីរបស់ចិនទេ ប៉ុន្តែបាន “បារម្ភ” អំពីកម្ចីដ៏ច្រើនបែបនេះហូរចូលកម្ពុជា។ លោកមានប្រសាសន៍ថា “យើងនឹងសួររដ្ឋាភិបាលអំពីរឿងនេះ ពេលណាយើងពិភាក្សាអំពីថវិកាជាតិសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៥។ យើងត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់នឹងការចំណាយថវិកាជាតិរបស់យើង”។
យោងតាមព័ត៌មានដែលបង្ហោះលើវិបសាយរបស់ក្រសួងការបរទេសចិនឲ្យដឹងថា លោក ស៊ី បានប្រាប់លោក ហ៊ុន សែន ថា មិត្តភាពរវាងប្រទេសកម្ពុជានិងប្រទេសចិន “មានតម្លៃខ្លាំងណាស់ ហើយគួររក្សានិងអភិវឌ្ឍគ្មានទីបញ្ចប់ ដើម្បីបង្កើតសហគមន៍មួយមានវាសនារួមដែលអាចជួយគ្នាទៅវិញទៅមក”។ ជាការតបវិញ លោក ហ៊ុន សែន បានសំដែងការគាំទ្រចំពោះកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ចិនក្នុង “ការការពារអធិបតេយ្យភាពជាតិ សន្តិសុខ និងបូរណភាពទឹកដី”។
នៅឯអាកាសយានដ្ឋាន លោក កៅ គឹមមហួន បានមានប្រសាសន៍ថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅទីក្រុងប៉េកាំង ក៏បានជួបជាមួយអនុប្រធានាធិបតីចិន លោក លី យន់ឆាវ និងមន្ត្រីជាច្រើនរូបមកពីក្រុមហ៊ុនចិនធំៗ ដោយមានទាំងសាជីវកម្មផ្លូវនិងស្ពានចិន Huawei និងសាជីវកម្មរដ្ឋអភិវឌ្ឍនិងវិនិយោគ (SDIC) ផងដែរ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា សាជីវកម្ម SDIC នឹងជាដៃគូជាមួយក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ៉ាល គ្រុប របស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលជារបស់ពាណិជ្ជករ គិត ម៉េង លើគម្រោងចំនួន៤។ លោកបានបន្ថែមថា “គម្រោងទាំង៤នេះរួមមាន ទី១គម្រោងផ្លូវដែក ទី២គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទីក្រុងចិន ទី៣ការអភិវឌ្ឍកោះមួយនៅតាមបណ្តោយឆ្នេរសមុទ្ររបស់យើង និងទី៤ការផលិតអគ្គិសនីពីការដុតសំរាម”។
លោក គឹមហួន បានឲ្យដឹងទៀតថា លោក ស៊ី បានទទួលយកការអញ្ជើញមកទស្សនកិច្ចប្រទេសកម្ពុជា ហើយថា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសនៃប្រទេសទាំង២នឹងកំណត់ពេលវេលា។
យោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានស៊ិនហួរបស់ចិនបានឲ្យដឹងថា លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានសំដែងការគាំទ្ររបស់លោកចំពោះមូលនិធិផ្លូវសូត្រក្នុងទឹកប្រាក់៤០ពាន់លានដុល្លាររបស់ចិន ដែលលោក ហ៊ុន សែន និង លោក ស៊ី បានប្រកាសក្នុងកិច្ចប្រជុំមួយជាមួយមេដឹកនាំមកពីប្រទេសបង់ក្លាដេស ភូមា កម្ពុជា ឡាវ ម៉ុងហ្គោលី ប៉ាគីស្ថាន និង ប្រទេសតាហ្ស៊ីគីស្ថាន។ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានស៊ិនហួមិនបានផ្តល់សេចក្តីលម្អិត ថាតើមូលនិធិនេះនឹងត្រូវចំណាយដោយរបៀបណានោះទេ៕មានិត