រាល់ព្រឹក អាន វី តែងតែពាក់ស្បែកជើងផ្ទាត់ ហើយសំដៅទៅកន្លែងធ្វើការ ដោយឡើងតាមកាំជណ្ដើរពោរពេញដោយកម្ទេចកម្ចីទៅកាន់ដំបូលខុនដូ ដ៏ខ្ពស់មួយដែលកំពុងសាងសង់នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
នៅទីនោះ កម្មករសំណង់អាយុ២៦ឆ្នាំ ដែលស្គមស្គាំងរូបនេះបានឡើងតាមរន្ទា ហើយឈរលើរន្ទានោះដោយគ្មានខ្សែការពារសុវត្ថិភាព ឬមួកសុវត្ថិភាពឡើយ បន្ទាប់បានចាប់ផ្តើមធ្វើការងាររបស់ខ្លួន។
អាន វី បាននិយាយកាលពីសប្តាហ៍មុននៅពេលគាត់កំពុងដំឡើងក្តាពុម្ពសម្រាប់ចាក់បេតុងថា “ខ្ញុំខ្លាចធ្លាក់ពីលើអគារខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំត្រូវតែធ្វើការងារនេះ”។ អាន វី បានពន្យល់ថា “ខ្ញុំគ្មានជំនាញផ្សេងក្រៅពីការងារនេះទេ។ ខ្ញុំឈប់រៀនត្រឹមថ្នាក់ទី៣ ព្រោះគ្រួសារខ្ញុំក្រណាស់”។ អាន វី បានបន្តថា គាត់គ្មានលទ្ធភាពទិញឧបករណ៍ការពារសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនឡើយ ព្រោះប្រាក់ប្រចាំថ្ងៃរបស់គាត់ទទួលបានប្រហែលប្រាំបីដុល្លារប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃ។ អាន វី បាននិយាយបន្តទៀតថា “ខ្ញុំត្រូវការខ្សែក្រវាត់ការពារសុវត្ថិភាព ស្បែកជើង និងមួកសុវត្ថិភាព ដើម្បីការពារជីវិតរបស់ខ្ញុំ”។
បច្ចុប្បន្ននេះ រាជធានីភ្នំពេញមានសំណង់កើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង។ យោងតាមក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់បានឲ្យដឹងថា នៅទូទាំងប្រទេស ការវិនិយោគនៅក្នុងវិស័យសំណង់បានកើនឡើងពី៨៤០លានដុល្លារនៅក្នុងឆ្នាំ២០១០ដល់ ២,៧ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣។
ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលមិនអាចតាមដានអគារដែលមានការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងដើម្បី ធានាសុវត្ថិភាពសម្រាប់កម្មករនៅក្នុងវិស័យនេះឡើយ។ អ្នកជំនាញផ្នែកការងារបានបា៉ាន់ប្រមាណថា កម្មករដែលបម្រើក្នុងវិស័យនេះមានចំនួនប្រហែលពី១៧៥.០០០នាក់ទៅ២០០.០០០នាក់ ហើយពួកគេភាគច្រើនគឺគ្មានជំនាញនោះទេ ដោយទទួលបានកម្រៃការងារប្រចាំថ្ងៃ។
ក្រសួងការងារដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះសុវត្ថិភាពកម្មករគ្មានច្បាប់ការពារសុវត្ថិភាពសម្រាប់កម្មករសំណង់ ឬអគារដែលកម្មករកំពុងសាងសង់នោះឡើយ។ តែផ្ទុយទៅវិញ ក្រុមហ៊ុនសំណង់បានទុកបញ្ហាទាំងនេះឲ្យនគរបាលជាអ្នកដោះស្រាយ ហើយក្រុមហ៊ុនមិនដែលប្រឈមនឹងផលលំបាកចំពោះគ្រោះថ្នាក់ដែលធ្វើឲ្យបាត់បង់អាយុជីវិតកម្មករឡើយ។ ការបាត់បង់អាយុជីវិតរបស់កម្មករកំពុងស្ថិតក្នុងអត្រាមួយដែលមានកម្រិតមួយខ្ពស់ដ៏គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ។
នៅក្នុងកម្មវិធីការងារសមរម្យសម្រាប់កម្ពុជាឆ្នាំ២០១១ដល់ឆ្នាំ២០១៥ អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ILO បានបា៉ន់ប្រមាណថា កម្មករយ៉ាងតិច១.៥០០នាក់បានបាត់បង់ជីវិតនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៩ពោលគឺប្រហែលបួននាក់ក្នុងមួយថ្ងៃនៅក្នុងគ្រោះថ្នាក់អំឡុងពេលធ្វើការងារ នៅតាមការដ្ឋានសាងសង់ និងតាមឡអិដ្ឋនានាដែលជាកន្លែងធ្វើការដ៏គ្រោះថ្នាក់បំផុតនៅកម្ពុជា។
កាលពីសប្តាហ៍មុន ក្រសួងការងារបានអញ្ជើញទីភ្នាក់ងារសុខភាព និងសុវត្ថិភាពការងាររបស់កូរ៉េឲ្យមកទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួនដើម្បីបើកសិក្ខាសាលាមួយ ហើយជួយក្រសួងធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ដើម្បីឲ្យក្រុមហ៊ុនសំណង់នានាទទួលខុសត្រូវចំពោះគ្រោះថ្នាក់ដែលកើតឡើង។
លោក ឡេង តុង ប្រធាននាយកដ្ឋានសុវត្ថិភាពការងារនៅក្រសួងការងារបានមានប្រសាសន៍នៅខាងក្រៅសិក្ខាសាលាថា “លក្ខខណ្ឌការងារគ្មានសុវត្ថិភាពគឺជាកត្តាបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់។ នៅក្នុងប្រទេសកូរ៉េអ្នកគ្រប់គ្រង និងក្រុមហ៊ុនត្រូវបានពិន័យ ប៉ុន្តែ នៅទីនេះគ្មានការពិន័យនោះទេ”។
ទោះបីជាក្រុមហ៊ុនត្រូវបានតម្រូវឲ្យសុំការអនុញ្ញាតសម្រាប់ការសាងសង់ពីក្រសួងរៀបចំដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ដែលរួមមានទាំងការសន្យាធានាសុវត្ថិភាពការងារ និងការផ្តល់ឧបករណ៍ការពារសុវត្ថិភាពក៏ដោយ ក៏ការអនុវត្តនៅតែគ្មានដដែល។
ច្បាប់ការងារឆ្នាំ១៩៩៧ទំនងជាមានការធានាសុវត្ថិភាពការងារដល់កម្មកររួមទាំងការផ្តល់ឧបករណ៍ការពារសុវត្ថិភាពផងដែរ ប៉ុន្តែថា ក្រសួងការងារត្រូវតែបង្កើតប្រកាសមួយដើម្បីឲ្យមានការអនុវត្តច្បាប់។
លោក ឡេង តុង បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងគ្មានច្បាប់តម្រូវឲ្យកម្មករពាក់ឧបករណ៍ការងារសុវត្ថិភាពឡើយ។ មកទល់ពេលនេះយើងមិនទាន់បានធ្វើការត្រួតពិនិត្យការដ្ឋានសំណង់ខ្ពស់ៗណាមួយនៅឡើយទេ”។
អគារខ្ពស់ៗដែលមានទាំងខុនដូ និងការិល័យសម្រាប់ធ្វើការនៅក្នុងនោះផងនោះកំពុងកើនឡើងស្អេកស្កះនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
យោងតាមរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវធ្វើឡើងនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ដោយក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យ CBRE-Cambodia បានឲ្យដឹងថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៩រាជធានីភ្នំពេញមានខុនដូមិនដល់១០០ផង ប៉ុន្តែចំនួននេះត្រូវគេរំពឹងថា នឹងកើនឡើងដល់៦.០០០ត្រឹមឆ្នាំ២០១៨។
លោក ឡេង តុង បានលើកឡើងថា ក្រុមអ្នកចុះត្រួតពិនិត្យរបស់លោកបានព្យាយាមចូលទៅក្នុងការដ្ឋានសាងសង់ខុនដូកាលពីពេលកន្លងមក ប៉ុន្តែ តែតែងត្រឡប់ក្រោយវិញដោយសារតែគ្មានអំណាច។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “នៅពេលយើងបានចុះទៅ កម្មករនិយាយថា ខ្លួនគឺជាអ្នកម៉ៅការបន្ត ហើយមិនអាចអនុញ្ញាតឲ្យយើងចូលបានឡើយ។ វាលំពាកណាស់ក្នុងរកឲ្យឃើញថា តើនរណាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះសុវត្ថិភាពរបស់កម្មករ”។
លោក តុង បានលើកឡើងទៀតថា លោកមិនអាចផ្ដល់ស្ថិតិគួរឲ្យជឿទុកចិត្តបានស្ដីពីចំនួនកម្មករសំណង់ដែលបានរងរបួស ឬស្លាប់ក្នុងមួយឆ្នាំៗបាននោះទេ ពីព្រោះក្រុមហ៊ុនមិនរាយការណ៍ពីគ្រោះថ្នាក់។ លោកបានលើកឡើងទៀតថា ” នៅតាមការដ្ឋានសំណង់ កម្រិតគ្រោះថ្នាក់មានខ្ពស់។ វាពិបាកណាស់ [ក្នុងការតាមដានគ្រោះថ្នាក់] ពីព្រោះយើងទទួលបានព័ត៌មានភាគច្រើនតែពីតាមកាសែតប៉ុណ្ណោះ”។
ក្រោយពីមានករណីគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត និងដែលត្រូវបានធ្វើសេចក្ដីរាយការណ៍រដ្ឋាភិបាលអាចនឹងផ្អាកការសាងសង់ ហើយបិទការដ្ឋានមួយកន្លែងជាបណ្ដោះអាសន្ន ហើយនោះជាករណីមួយដែលបានកើតឡើងកាលពីដើមខែនេះ នៅពេលដែកធ្នឹមមួយបានធ្លាក់ពីជាន់ទី១២ ត្រូវលើស្ត្រីម្នាក់ដែលកំពុងបើកបរបណ្ដាលឲ្យបាត់បង់ជីវិតនៅការដ្ឋានសាងសង់របស់ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគទុនអាណិកជនកម្ពុជា (OCIC) ជាប់ពហុកីឡាដ្ឋានអូឡាំពិក។
បន្ទាប់ពីការបិទ ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ នឹងចុះធ្វើអធិការកិច្ច គឺមិនមែនក្រសួងការងារនោះទេ ដើម្បីចេញគោលការណ៍ណែនាំស្ដីអំពីការធ្វើឲ្យការដ្ឋានកាន់តែមានសុវត្ថិភាព។ បន្ទាប់ពីនោះ ការដ្ឋាននឹងទទួលបានការអនុញ្ញាតឲ្យបើកដំណើរការឡើងវិញ ប្រសិនបើអនុវត្តតាមលក្ខខណ្ឌទាំងនោះ។
យោងតាមលោក តុង និងលោក ហ៊ុយ ណារ៉ា ប្រធាននាយកដ្ឋានសំណង់នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី បានឲ្យដឹងថា ការបិទបណ្ដោះអាសន្នគឺជាការដាក់ទណ្ឌកម្មតែមួយគត់ពីក្រសួងដែលបណ្ដាក្រុមហ៊ុនសាងសង់ប្រឈមនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ លោក ហ៊ុយ ណារ៉ា បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងការិយាល័យរបស់លោកកាលពីសប្ដាហ៍មុនថា “យើងនឹងបិទការដ្ឋាននេះ ប៉ុន្តែយើងធ្វើរឿងនេះមួយជំហានម្ដងៗ។ ប៉ុន្តែអស់លោកនិយាយត្រូវ គឺយើងខ្វះការដាក់ទោសទណ្ឌ”។
លោក យី កន្និថា អនុប្រធាននាយកដ្ឋានសុវត្ថិភាពនៃក្រសួងការងារ បានមានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងមានផែនការដាក់ចេញនូវប្រកាសមួយសម្រាប់សុវត្ថិភាពកម្មករសំណង់នៅវេលាណាមួយនៅឆ្នាំក្រោយ ដែលនឹងឈានដល់ការចុះធ្វើអធិការកិច្ចតាមការដ្ឋានធំៗ។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា ” យើង [ក្រសួងការងារ] គ្មានសិទ្ធិទេ យើងគ្មានសិទ្ធិទេ។ យើងខ្វះច្បាប់ស្ដីពីការដ្ឋានសំណង់ យើងមិនអាចពិន័យ [ក្រុមហ៊ុន] ដោយគ្មានច្បាប់បានទេ។ យើងមិនអាចផ្ដន្ទាទោសពួកគេបានឡើយ ពីព្រោះយើងគ្មានច្បាប់ឬបទប្បញ្ញត្តិ”។
ប៉ុន្តែលោក ដេវ វែលស៍ (DaveWelsh) នាយកប្រចាំប្រទេសកម្ពុជានៃមជ្ឈមណ្ឌលសាមគ្គីភាព (SolidarityCenter) ជាអង្គការសិទ្ធិការងារមួយដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក មិនរង់ចាំឲ្យក្រសួងចាត់វិធានការទាន់ឡើយ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា ” ក្រសួងការងារ ជាក្រសួងមួយក្នុងចំណោមក្រសួងដែលមានវិធានការបង្ការជាមុនតិចតួចបំផុត ពោលគឺត្រូវជំរុញពួកគេគ្រប់រឿង ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុវត្តវិធានការការពារកម្មករ”។
លោក េដវ វែលស៍ ដែលចាត់ទុកការងារសំណង់ជា ” ឧស្សាហកម្មដ៏គ្រោះថ្នាក់បំផុតនៅក្នុងប្រទេសនេះ” បានមានប្រសាសន៍ថា ការចេញប្រកាសមួយដើម្បីអនុវត្តវិធានការសុវត្ថិភាពរបស់កម្មករ កំពុងជាប់គាំង ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាលព្រួយបារម្ភខ្លាចវាធ្វើឲ្យវិនិយោគិននានាភិតភ័យ។
លោកមានប្រសាសន៍ទៀតថា ” បញ្ហាគឺនៅត្រង់លុយ។ រាល់ការចេញសេចក្ដីប្រកាសអំពីគោលការណ៍ណែនាំ រដ្ឋាភិបាលតែងតែយល់ឃើញថា វានឹងធ្វើឲ្យឱកាសវិនិយោគអន់ថយ”។
លោកបានលើកឡើងបន្តទៀតថា កម្មករសំណង់ភាគច្រើនដែលយកជីវិតរបស់ខ្លួនទៅប្រថុយនឹងគ្រោះថ្នាក់នៅក្នុងការងារនេះ មិនត្រូវបានធានាឡើយក្នុងករណីរងរបួសឬស្លាប់ដោយសារតែមានចន្លោះប្រហោងនៅក្នុងបេឡាជាតិសន្តិសុខសង្គម ដែលត្រូវផ្ដល់សំណងដល់កម្មកររងរបួស ឬក្រុមគ្រួសាររបស់កម្មករដែលស្លាប់ពេលកំពុងធ្វើការ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា ” វិសាលភាពដែលឧស្សាហកម្មនេះ ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាលទទួលដោះស្រាយគឺមានតែកម្មករជាក់លាក់ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ ទាំងនេះគឺជាអ្នកម៉ៅការដាច់ដោយឡែក ឬជាកម្មករស៊ីប្រាក់ឈ្នួលប្រចាំថ្ងៃ ពួកគេមិនមែនជាកម្មករជាក់លាក់នោះទេ។ នោះវាមិនសមហេតុផលឡើយ ឲ្យតែមានកិច្ចសន្យា គឺត្រូវតែទូទាត់ផ្ដល់សំណងដល់កម្មករ”។
នៅឯការដ្ឋានមួយកន្លែងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញដែលលោក វី ធ្វើការ គាត់និងកម្មកររាប់សិបនាក់ផ្សេងទៀតមិនស្គាល់ឈ្មោះក្រុមហ៊ុនដែលពួកគេធ្វើការឲ្យឡើយ។ អ្វីដែលពួកគេដឹងគឺថា បុរសម្នាក់ឈ្មោះ ថន តែងតែទៅដល់ទីនោះនៅពេលចប់ម៉ោងធ្វើការដើម្បីបើកប្រាក់ឈ្នួលឲ្យពួកគេ។
លោក ជាវ ប៊ុនរិទ្ធ ប្រធានផ្នែកគោលនយោបាយនៅបេឡាជាតិសន្តិសុខសង្គម បានមានប្រសាសន៍ថា ច្បាប់តម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុននានាចុះបញ្ជី និងរួមវិភាគទានដល់គម្រោងនេះ ប៉ុន្តែមានតែកម្មករស៊ីប្រាក់ខែប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានធានា។ លោកបានលើកឡើងបន្តថា ” កម្មករដែលបើកប្រាក់ឈ្នួលប្រចាំថ្ងៃមិនត្រូវបានចុះឈ្មោះឡើយ”។ លោកបានពន្យល់ថា វាអាស្រ័យលើកម្មករបង់ប្រាក់ចូលក្នុងបេឡាជាតិសន្តិសុខសង្គម ប្រសិនបើពួកគេចង់បានធានារ៉ាប់រង។
ប៉ុន្តែដូចកម្មករដទៃទៀតដែរ ដំ ណាង អាយុ៣១ឆ្នាំ ជាកម្មករទូទៅដែលធ្វើការជាមួយលោក វី គ្មានលទ្ធភាពបង់ធានារ៉ាប់រងឡើយ ព្រោះចំណូលប្រចាំថ្ងៃរបស់គាត់បានតែ៥,២០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។ កម្មករស៊ីប្រាក់ថ្ងៃរូបនេះនិយាយថា គាត់ ” មិនហា៊នសុំ” កិច្ចសន្យាឬឧបករណ៍សុវត្ថិភាពឡើយដោយសារខ្លាចបាត់បង់ការងារ។
អង្គុយលើគ្រែបណ្ដោះអាសន្នរបស់ខ្លួននៅជាន់ទី១នៃអគារខុនដូ ដំ ណាង បាននិយាយថា ” ខ្ញុំខ្លាចធ្លាក់ពីអគារណាស់។ ពេលខ្ញុំសម្លឹងមើលទៅដី ខ្ញុំបះសក់ជ្រោង”៕ ស៊ុយឈាង និង សុខុម