ការសិក្សាដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាលរកមូលហេតុដែលបណ្តាលឲ្យមានការឆ្លងរាលដាលនៃមេរោគអេដស៍ដ៏អាថ៌កំបាំងនៅក្នុងឃុំរកា ខេត្តបាត់ដំបង បានរកឃើញថា មេរោគអេដស៍នេះភាគច្រើនទំនងជាឆ្លងតាមរយៈការចាក់ថ្នាំ ឬការព្យួរសេរ៉ូម។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយចេញកាលពីថ្ងៃសុក្រ មជ្ឈមណ្ឌលប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ សើស្បែក និងកាមរោគនៅក្រសួងសុខាភិបាល អង្គការសុខភាពពិភពលោក(WHO) និងអង្គការ UNAIDS បានបញ្ជាក់ថា ការចាក់ថ្នាំ ឬការព្យួរសេរ៉ូម ដើម្បីព្យាបាលអ្នកជំងឺ គឺជាកត្តាដ៏មានគ្រោះថ្នាក់បំផុតដែលទំនាក់ទំនងជាធ្វើឲ្យមេរោគអេដស៍ឆ្លងដល់អ្នកភូមិឃុំរកាចំនួន២១២នាក់ ដែលធ្វើតេស្តឈាមរកឃើញមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍នៅចន្លោះថ្ងៃទី៨ ដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះ មានខ្លឹមសារថា “បើយោងតាមការសិក្សាបានបង្ហាញឲ្យឃើញថា ក្នុងចំណោមអ្នកភូមិដែលធ្វើតេស្តឃើញមេរោគហុីវ អ្នកដែលរាយការណ៍ថា បានទទួលការព្យាបាលជម្ងឺតាមរយៈការចាក់ថ្នាំ ឬព្យួរសេរ៉ូម គឺមានភាគរយខ្ពស់ណាស់ បើធៀបនឹងអ្នកភូមិដែលពិនិត្យមិនឃើញមេរោគនេះ។ ភាគរយខ្ពស់ទាបជាងគ្នាខ្លាំងនេះគឺមានសារសម្រាប់ការស្តង់មតិ”។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍េនះបានលើកឡើងបន្តថា មនុស្សចំនួន៧៥នាក់ក្នុងចំណោមមនុស្សចំនួន២១២នាក់ ក៏ត្រូវបានធ្វើតេស្តឈាមរកថ្លើមប្រភេទ”សេ” (Hepatitis C) ផងដែរ បើគិតមកត្រឹមថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ដោយមានជិត៥០ភាគរយត្រូវបានធ្វើតេស្តឈាមរកឃើញថា មានផ្ទុកមេរោគនេះ។ ថ្លើមប្រភេទ”សេ” នេះ គឺភាគច្រើនឆ្លងរាលដាលតាមរយៈឈាមជាពិសេសនៅពេលមានការប្រើសឺរ៉ាំង ឬម្ជុលរួមគ្នា។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះបានលើកឡើងបន្តទៀតថា ការសិក្សានេះក៏បានរកឃើញផងដែរថា ការឆ្លងដែលអាចកើតមានតាមរយៈផ្សេងៗទៀតដូចជា តាមរយៈការរួមភេទដោយមិនការពារ និងការចាក់ថ្នាំញៀន មិនទំនងជាកត្តាចម្បងនៅក្នុងការឆ្លងរាលដាលនៃមេរោគអេដស៍នេះឡើយ ព្រោះថា នៅក្នុងចម្លើយនៃកម្រងសំណួរស្ទង់មតិអំពីការប្រព្រឹត្តបែបនេះដែលត្រូវបានផ្តល់ដោយអ្នកភូមិផ្ទុកមេរោគអេដស៍ និងអ្នកភូមិគ្មានផ្ទុកមេរោគអេដស៍គឺគ្មានភាពខុសគ្នាខ្លាំងនោះឡើយ។ រីឯការឆ្លងពីម្តាយទៅកូនក៏មិនទំនងជាកត្តានៅក្នុងករណីនេះដែរ ព្រោះថា ក្មេងៗនិងក្មេងជំទង់ភាគច្រើនដែលត្រូវបានធ្វើតេស្តឈាមរកឃើញថា មានផ្ទុកមេរោគអេដស៍នោះមានម្តាយដែលមិនផ្ទុកមេរោគអេដស៍។
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះបានលើកឡើងបន្ថែមថា អ្នកភូមិ៧៨នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកភូមិដែលឆ្លងមេរោគអេដស៍បានចាប់ផ្តើមប្រើថ្នាំពន្យារអាយុនៅចន្លោះចាប់ពីថ្ងៃទី២២ ដល់ថ្ងៃទី៣១ខែធ្នូ។ ហើយក្នុងចំណោមអ្នកភូមិឃុំរកា ចំនួន២១២នាក់ ដែលត្រូវបានធ្វើតេស្តឈាមរកឃើញមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ១៨ភាគរយមានអាយុក្រោម១៤ឆ្នាំ ៦០ ភាគរយៈមានអាយុចាប់ពី១៥ឆ្នាំដល់៥៩ឆ្នាំ និង២២ភាគរយមានអាយុលើសពី៦០ឆ្នាំ ដោយអ្នកភូមិភាគច្រើនពោលគឺស្មើនឹង៨២ភាគរយរស់នៅក្នុងឃុំរកា។
លោក យ៉ែម ជ្រិន គ្រូពេទ្យគ្មានអាជ្ញាប័ណ្ណមកពីឃុំរកា ដែលតែងតែដើរចាក់ថ្នាំអ្នកភូមិពីផ្ទះមួយទៅផ្ទះមួយត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឲ្យចាប់ពន្ធនាគារពីបទមនុស្សឃាតកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែធ្នូ។ លោក យ៉ែម ជ្រិន ជាធម្មតាតែងតែព្យាបាលអ្នកជំងឺរបស់គាត់តាមរយៈការចាក់ថ្នាំ ហើយលោកបានសារភាពថា បានប្រើសឺរ៉ាំងឡើងវិញជាច្រើនលើកច្រើនសា។
លោក ម៉ាសាមី ហ្វូជីតាក់ ប្រធានក្រុមការងារទទួលបន្ទុកមេរោគអេដស៍មកពីអង្គការសុខភាពពិភពលោកប្រចាំប្រទេសកម្ពុជាបានលើកឡើងកាលពីម្សិលមិញថា ប៉ុន្តែ ការស្ទង់មតិជាផ្នែកនៃការសិក្សារកមូលហេតុនាំឲ្យមានការឆ្លងរាលដាលនៃមេរោគអេដស៍នៅក្នុងឃុំរកា ដែលផ្តោតទៅលើអ្នកភូមិចំនួនប្រមាណ៣០០នាក់ ក្នុងនោះ១ភាគ៣ត្រូវបានរកឃើញថាមានឆ្លងមេរោគអេដស៍នោះមិនមានការសួរសំណួរថា តើពួកគេធ្លាប់ឲ្យលោក យ៉ែម ជ្រិន ព្យាបាលឲ្យ ឬក៏អត់នោះឡើយ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “វាមិនមែនជាការសើុបអង្កេតពីបទព្រណ្មទណ្ឌនោះទេ។ គោលដៅគឺមិនមែនផ្តោតលើបុគ្គលណាមួយឲ្យជាក់លាក់ឡើយ ព្រោះថាការធ្វើដូច្នោះគឺជាគោលដៅនៃការសើុបអង្កេតបទព្រហ្មទណ្ឌ”។
លោក មាន ឈីវុន ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងមេរោគអេដស៍ សើស្បែក និងកាមរោគដែលដឹកនាំការសិក្សានេះបានលើកឡើងថា វាមិនមែនជា “ភារកិច្ច” របស់ក្រុមលោកឡើយនៅក្នុងការកំណត់ថា តើអ្នកភូមិដែលឆ្លងមេរោគអេដស៍ត្រូវបានព្យាបាលដោយលោក យ៉ែម ជ្រិន ឬក៏អត់នោះ។
លោក ឈីវុន បានលើកឡើងទៀតថា អ្នកភូមិដែលផ្ទុកមេរោគអេដស៍កំពុងតែត្រូវបានបន្តធ្វើតេស្តឈាមរកថ្លើមប្រភេទ”សេ” ខណៈសំណាកឈាមរបស់អ្នកភូមិឆ្លងមេរោគអេដស៍ទាំងនេះត្រូវបានបញ្ជូនទៅ ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ដើម្បីកំណត់ថា តើពួកគេឆ្លងមេរោគអេដស៍នេះពីប្រភពតែមួយឬយ៉ាងណា ព្រោះវាអាចជួយក្នុងការសិក្សាបន្តទៀត ដើម្បីរកឲ្យឃើញថា តើការឆ្លងនេះបណ្តាលមកពីមូលហេតុអ្វីឲ្យពិតប្រាកដ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងនៅមិនទាន់ទទួលបានលទ្ធផលពីមន្ទីរពិសោធន៍ [នៅក្នុងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង] នៅឡើយទេ”។
នគរបាលខេត្តបាត់ដំបងបានឆ្មក់ចូលផ្ទះរបស់លោក យ៉ែម ជ្រិន កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែធ្នូ ហើយបានរឹបអូសយកសឺរ៉ាំង និងម្ជុលប្រើប្រាស់រួចជាច្រើន។
លោក ហេង លុយ ព្រះរាជអាជ្ញារងអមសាលាខេត្តបាត់ដំបង ដែលទទួលបន្ទុកក្នុងការផ្តន្ទាទោសឲ្យលោក យ៉ែម ជ្រិន ជាប់ពន្ធនាគារពីបទមនុស្សឃាតបានលើកឡើងថា ឥឡូវនេះគេកំពុងតែត្រួតពិនិត្យឧបករណ៍ពេទ្យទាំងនោះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ឧបករណ៍ពេទ្យរបស់គាត់ត្រូវបានបញ្ជូនទៅវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រដើម្បីធ្វើតេស្តរកមេរោគអេដស៍។ ខ្ញុំមិនទាន់ទទួលបានលទ្ធផលនៃការធ្វើតេស្តនៅឡើយទេ”៕ស៊ុយឈាង