37 C
Phnom Penh

លោក ហ៊ុន សែន ព្រមាន​​​ថា នឹង​​​មាន​​​សង្គ្រាម​​​ស៊ីវិល​​​ ប្រសិន​​​បើ​​​ អ.វ.ត.ក. ធ្វើ​​​ហួស​​​ដែន​​​កំណត់​​​

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

ដោយ​​​លើក​​​ឡើងវិញ​​​អំពី​​​ការ​​​ត្អួញ​​​ត្អែរ​​​ដែល​​​និយាយ​​​ជាញឹក​​​ញាប់​​​របស់​​​លោក​​​ប្រឆាំង​​​នឹង​​​តុលាការ​​​ខ្មែរ​​​ក្រហម​​​នោះ លោក​​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​​​ ហ៊ុន ​​​សែន​​​ បាន​​​ព្រមាន​​​ជាថ្មី​​​ម្តង​​​ទៀត​​​កាលពីម្សិលមិញ​​​ថា សង្គ្រាម​​​និងភាព​​​ចលាចល​​​នឹង​​​កើត​​​ឡើង​​​ ប្រសិន​​​បើ​​​តុលាការ​​​បន្ត​​​វិសាល​​​ភាព​​​បន្ថែម​​​ទៀត​​។

នៅ​​​ក្នុង​​​សុន្ទរកថា​​​មួយ​​​ នៅឯ​​​សន្និសីទ​​​អន្តរជាតិ​​​ស្តីពី​​​ការ​​​ទទួល​​​ខុស​​​ត្រូវ​​​ក្នុង​​​ការ​​​ការ​​​ពារ​​​មនុស្សជាតិ​​​ នៅ​​​ឯសណ្ឋាគារ​​​សូហ្វីតែល ភ្នំពេញ ភូគិត្រា លោក​​​ ហ៊ុន សែន​​​ បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​ថា ការ​​​ស៊ើប​​​អង្កេត​​​របស់​​​តុលាការ​​​  គឺ “ទៅ​​​ជា​​​​​​កាត់​​​ចង់​​​ជ្រុល” ហើយ​​​អាច​​​បណ្តាល​​​ឲ្យ​​​​​​អតីត​​​ទាហានខ្មែរ​​​ក្រហម​​​រត់​​​ចូល​​​ព្រៃ​​​វិញ​​​និង​​​ចាប់​​​ផ្តើម​​​សង្គ្រាម​​​ស៊ីវិល​​​។

លោក​​​នាយករដ្ឋ​​​មន្ត្រី​​​បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​ថា “[តុលាការ​​​] ពង្រីក​​​វិសាលភាពស្ទើរ​​​តែ​​​ធ្វើ​​​ឲ្យ​​​មនុស្ស​​​រត់​​​ចូល​​​ព្រៃ​​​វិញ​​​។ រឿង​​​ទៅ​​​ទៀត​​​ វា​​​អ៊ីចឹង​​​ ​​​វិសាលភាព​​​ពង្រីក​​​ចេះ​​​តែ​​​ពង្រីក​​​​​​​​​ ត្រូវ​​​​​​គិត​​​ពី​​​តម្លៃ​​​សន្តិភាព​​​និង​​​តម្លៃ​​​ជីវិត​​​មនុស្ស​​​”។

លោក​​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​​​បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​បន្ត​​​ថា​ “​​​ប្រសិន​​​បើ​​​សង្គ្រាម​​​កើត​​​ឡើងវិញ​​​​​​ តើ​​​​​​​​​ប៉ុន្មាន​​​នាក់​​​ដែល​​​ត្រូវ​​​ស្លាប់​​​ យើង​​​​​​ដក​​​ពិសោធ​​​​​​ហើយ​​​”។​

លោក​​​ ហ៊ុន សែន​​​ ដែល​​​តែង​​​តែ​​​​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​ថា មេដឹក​​​នាំ​​​ខ្មែរ​​​ក្រហម​​​មិន​​​ឲ្យ​​​លើស​​​ពី​​​ប្រាំ​​​នាក់​​​ទេ​​​ គួរ​​​កាត់​​​ទោស​​​នៅឯ​​​អង្គ​​​ជំនុំជម្រះ​​​វិសាមញ្ញ​​​ក្នុង​​​តុលាការកម្ពុជា​​​ បាន​​​​​​​​​​​​ទាយទុក​​​​​​មិន​​​ល្អ​​​បែប​​​ហ្នឹង​​​កាលពី​​​មុន​​​ផង​​​​​​ដែរ។

កាលពីឆ្នាំ​​​២០០៩​​​ ពោល​​​គឺ​​​រយៈពេល​​​មិន​​​យូរ​​​ប៉ុន្មាន​​​មុន​​​នឹង​​​សំណំុ​​​រឿង​​​ពីរ​​​បន្ថែម​​​ទៀត​​​ បើក​​​ស៊ើប​​​អង្កេត​​​ដោយ​​​ព្រះរាជ​​​អាជ្ញា​​​អន្តរជាតិ​​​នោះ​​​ លោក​​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​​​ បាន​​​ធ្វើ​​​ការ​​​សន្និដ្ឋាន​​​ជាសាធារណៈ​​​ថា សំណំុ​​​រឿង​​​ទាំង​​​នោះ ​​​អាច​​​បញ្ឆេះ​​​សង្គ្រាម​​​ស៊ីវិល​​​ ដែល​​​នឹង​​​សម្លាប់​​​មន​​​ុស្ស ៉​​​២០០.០០០​​​នាក់​​​ដល់​​​៣០០.០០០​​​នាក់។៉

សេចក្តី​​​ថ្លែង​​​ការណ៍​​​ជាសាធារណៈ​​​របស់​​​​​​លោក​​​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​​​ បាន​​​ទទួល​​​​​​ប្រតិកម្ម​​​​​​ជាច្រើន​​​ពី​​​សំណាក់​​​មេធាវី​​​ការ​​​ពារ​​​ក្តី​​​ ដែល​​​មាន​​​ទឡ្ហីករ​​​ណ៍ថា សេចក្តីថ្លែង​​​ការណ៍​​​នោះ ជ្រៀត​​​ជ្រែក​​​ប្រព័ន្ធ​​​តុលាការ​​​ ជាពិសេស​​​ដោយ​​​សារ​​​តែ​​​បុគ្គលិក​​​តុលាការ​​​កម្ពុជា បាន​​​បដិសេធ​​​មិន​​​ប៉ះ​​​ពាល់​​​​​​សំណំុ​​​រឿង​​​​​​​​ដ៏ចម្រូង​​​ចម្រាស​​​ ដែល​​​គេ​​​ហៅ​​​ថា ០០៣​​​ និង ​​​០០៤ ដែល​​​បង្ខំ​​​ឲ្យ​​​ព្រះរាជ​​​អាជ្ញា​​​និង​​​អ្នក​​​ស៊ើប​​​អង្កេត​​​សហប្រជាជាតិ​​​ធ្វើ​​​ការ​​​លើ​​​​​សំណំុ​​​រឿង​​​នេះ​​​តែ​​​ម្នាក់​​​ឯង។

ក្រុម​​​អ្នក​​​ច្បាប់​​​សហប្រជាជាតិ​​​ខ្លះ​​​ ថែម​​​ទាំង​​​បាន​​​ចោទ​​​ដៃ​​​គូ​​​កម្ពុជា​​​របស់​​​ខ្លួន​​​ថា រារាំង​​​កិច្ច​​​ការ​​​របស់​​​ខ្លួន​​​នៅ​​​លើ​​​សំណំុរឿង​​​​​​០០៣ និង ០០៤។

ទោះ​​​ជា​​​យ៉ាង​​​នេះ​​​ក្តី​​​ សុន្ទរកថារបស់​​​លោក ហ៊ុន​​​ សែន​​​ កាលពី​​​ម្សិល​​​មិញ បាន​​​ធ្វើ​​​ឡើង​​​ក្នុង​​​ពេល​​​មួយ​​​ដ៏​​​សំខាន់​​​។ ចៅក្រម​​​ស៊ើប​​​អង្កេត​​​សហប្រជាជាតិ​​​នៃ​​​តុលាការ​​​នេះ​​​ គឺ​​​លោក ម៉ាក ​​​ហាមុ៉ន (Mark Harmon) ទំនង​​​ជា​​​បញ្ចប់​​​ការ​​​ស៊ើប​​​អង្កេត​​​សំណំុ​​​រឿង​​​​​​របស​់​​​លោក​​​ ដែល​​​ស្ថិត​​​នៅ​​​ក្នុង​​​ដៃ​​​ការិយាល័យ​​​សហ​​​ចៅក្រម​​​ស៊ើប​​​អង្កេត​​​ អស់​​​រយៈ​​​ពេល​​​ជាង​​​ប្រាំឆ្នាំ​​​មកហើយ​​​។

ដោយ​​​សារ​​​តែ​​​ភាព​​​សម្ងាត់​​​ដ៏​​​តឹង​​​តែ​ង​​​ ដែល​​​ចៅក្រម​​​ ហាម៉ុន បាន​​​អនុវត្ត​​​នោះ គឺ​​​ស្ទើរ​​​តែ​​​មិន​​​មាន​​​ព័ត៌មាន​​​ជា​​​សាធារណៈ​​​បាន​​​បញ្ចេញ​​​ឲ្យ​​​ដឹង​​​ទាក់​​​ទង​​​នឹង​​​ស្ថាន​​​ភាព​​​នៃ​​​សំណំុ​​​រឿង​​​នេះណាស់​​​ ដែល​​​នៅក្នុង​​​នោះ​​​មាន​​​មេបញ្ជាការ​​​កង​​​ទ័ព​​​ជើង​​​ទឹក​​​ខ្មែរ​​​ក្រហមម្នាក់​​​​​​ និង​​​មន្ត្រី​​​ថ្នាក់​​​កណ្តាល​​​បីនាក់​​​ទៀត​​​ ជាប់​​​ចោទ​​​ពីបទ​​​ឧក្រិដ្ឋ​​កម្ម​​​ប្រឆាំង​​​មនុស្ស​​​ជាតិ​​​ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម​​​ និង​​​ការ​​​ប្រល័យពូជ​​​សាសន៍​​​។

ព្រះរាជ​​​អាជ្ញា​​​ អ.វ.ត.ក. បាន​​​បញ្ជាក់​​​នៅ​​​ក្នុង​​​សំណំុ​​​រឿង​​​មួយ​​​កាលពី​​​ខែ​​​ធ្នូ ថា ការ​​​ស៊ើប​​​អង្កេត​​​នៅ​​​ក្នុង​​​សំណំុ​​​រឿង​​​០០៣ និង​​​០០៤ ​​​គឺ​​​ “កាន់តែសកម្ម” នៅ​​​ក្នុង​​​រយៈ​​​ពេល​​​ប៉ុន្មាន​​​ខែ​​​ថ្មីៗ​​​កន្លង​​​មក​​​នេះ​​​។

នៅ​​​ពេល​​​ដែល​​​ការ​​​ស៊ើប​​​អង្កេត​​​បញ្ចប់​​​នោះ ចៅក្រម​​​ ហាម៉ុន នឹង​​​ត្រូវ​​​សម្រេច​​​ថា តើ​​​ត្រូវ​​​ចោទ​​​ជន​​​សង្ស័យ​​​មួយ​​​ចំនួន​​​ ឬ​​​ទាំង​​​អស់​​​ ឬ​​​ត្រូវ​​​​​​​​​ច្រាន​​​ចោល​​​សំណំុ​​​រឿង​​​នោះ​​​ ដោយ​​​​​​ពន្យល់​​​ហេតុ​​​ផល​​​របស់​​​លោក​​​ នៅ​​​ក្នុង​​​ឯកសារ​​​មួយ​​​ដែល​​​គេ​​​ហៅ​​​ថា ដីកាដំណោះ​​​ស្រាយ​​​​​​។

ឯកសារ​​​​​​មួយ​​​ច្បាប់ថ្មីៗ​​​បំផុត​​​របស់​​​តុលាការ​​​និយាយ​​​ថា  ដីកាដំណោះ​​​ស្រាយ​​​នៅ​​​ក្នុង​​​សំណំុ​​​រឿង​​​​​​មួយ​​​ ឬ​​​ក៏ សំណំុ​​​រឿង​​​ទាំង​​​ពីរ សង្ឃឹម​​​ថា នឹង​​​ចេញ​​​នៅ​​​​​ពាក់​​​កណ្តាល​​​ឆ្នាំ២០១​​​៥​​​។

លោក ឡាស អូលហ្ស៊ិន អ្នក​​​នាំពាក្យ​​​តុលាការ​​​ បាន​​​និយាយ​​​ថា លោក​​​មិន​​​អាច​​​អត្ថាធិប្បាយ​​​ត្រង់​​​ៗ​​​ចំពោះ​​​សេចក្តីថ្លែង​​​ការណ៍​​​ថ្មីៗ​​​របស់​​​លោក​​​ ហ៊ុន​​​ សែន​​​ អំពី​​​សង្គ្រាម​​​ស៊ីវិល​​​បាន​​​ទេ។

អ្នក​​​នាំពាក្យ​​​តុលាការ​​​រូប​​​នេះ​​​ បាន​​​និយាយ​​​ថា “​​​ខ្ញុំ​​​មិន​​​ដឹង​​​ពី​​​សេចក្តី​​​លម្អិត​​​នៃ​​​សេចក្តី​​​ថ្លែង​​​ការណ៍​​​នោះ​​​ទេ​​​ ប៉ុន្តែ ជាទូទៅ​​​គេ​​​មិន​​​គួរ​​​ធ្វើ​​​សេ​​​ចក្តី​​​ថ្លែង​​​ការណ៍​​​ជាសាធារណៈ​​​ ដែល​​​គេអាច​​​ចាត់​​​ទុក​​​ថា ជា​​​ការ​​​ប៉ុន​​​ប៉ង​​​ប្រើ​​​ឥទ្ធិពល​​​លើ​​​ដំណើរ​​​ការ​​​តុលាការ​​​ ដែល​​​កំពុង​​​តែ​​​កើត​​​ឡើង​​​បាន​​​ទេ​​​”។

លោក យឹម​​​ ផាន់ណា ជាអតីត​​​ទាហាន​​​ខ្មែរ​​​ក្រហម​​​ ហើយ​​​ឥឡូវ​​​ជា​​​ចៅហ្វាយ​​​ស្រុក​​​អន្លង់​​​​​​វែង​​​ ខេត្ត​​​ឧត្តរមានជ័យ ដែល​​​ជា​​​តំបន់​​​ការពារ​​​ចុង​​​ក្រោយ​​​​​​​​​​​​របស់​​​ខ្មែរ​​​ក្រហម​​​ បាន​​​និយាយ​​​ថា បន្ទាប់​​​ពី​​​សុន្ទរកថា​​​របស់​​​លោក​​​ ហ៊ុន សែន លោក​​​យល់​​​ស្រប​​​នឹង​​​ការ​​​វាយ​​​តម្លៃ​​​របស់​​​លោក​​​នាយក​​​រដ្ឋមន្ត្រី​​​ក្នុង​​​អារម្មណ៍​​​របស់​​​អតីត​​​ទាហាន​​​ខ្មែរ​​​ក្រហម​​​។

លោក ផាន់ណា បាន​​​និយាយ​​តាម​​​ទូរស័ព្ទ​​​ថា “​​​ការ​​​បន្ត​​​ពង្រីក​​​វិសាលភាព​​​​​​សំណំុ​​​រឿង​​​នេះ​​​ កាន់​​​តែ​​​ធ្វើ​​​ឲ្យ​​​យើង​​​ព្រួយ​​​បារម្ភ​​​ ហើយ​​​យើង​​​មាន​​​អារម្មណ៍​​​ថា គ្មាន​​​សុវត្ថិភាព​​​ ជាពិសេស​​​ ដោយ​​​សារ​​​តែ​​​ការ​​​ចំណាយ​​​ច្រើន​​​ហួស​​​ហេតុ​​​ពេក​​​ ដែល​​​រដ្ឋាភិបាល​​​មិន​​​អាច​​​បំពេញ​​​បាន​​​”។

ទោះ​​​ជា​​​យ៉ាង​​​នេះ​​​ក្តី​​​ លោក អ៊ុំ​​​ ម៉ក់ អាយុ​​​៤៦​​​ឆ្នាំ មក​​​ពី​​​ខេត្ត​​​បន្ទាយ​​​មាន​​​ជ័យ​​​ ដែល​​​បាន​​​ដាក់​​​ពាក្យជា​​​ភាគី​​​រដ្ឋប្បវេណី​​​ក្នុង​​​សំណំុ​​​រឿង​​​០០៤ បាន​​​និយាយ​​​ថា លោក​​​សង្ស័យ​​​ថា នេះ​​​មិនដូ​​​ច្នោះ​​​ទេ​​​ ហើយ​​​ថា លោក​​​នៅ​​​តែ​​​សង្ឃឹម​​​ថា នឹង​​​ឃើញ​​​ជន​​​សង្ស័យ​​​ អឹម​​​ ឆែម ជា​​​អ្នក​​​​​​​​​​​​មើល​​​ការ​​​ខុស​​​ត្រូវ​​​ចំពោះ​​​​​​ពល​​​កម្មទាសករ​​​​​​លើក​​​ទំនប់​​​ទឹក​​​ ដែល​​​ម្តាយ​​​របស់​​​លោក ម៉ក់ ធ្វើ​​​ការ​​​ទីនោះ​​​ នឹង​​​ត្រូវ​​​យក​​​មក​​​កាត់​​​ទោស​​​។

លោក ម៉ក់​​​ បាន​​​និយាយ​​​ថា “ខ្ញុំ​​​គិត​​​ថា នឹង​​​មិន​​​មាន​​​សង្គ្រាម​​​អី​​​ទេ​​​ ប្រសិន​​​បើ​​​តុលាការ​​​ខ្មែរ​​​ក្រហម​​​ពង្រីក​​​វិសាលភាព​​​ នាំយក​​​ខ្មែរ​​​ក្រហម​​​បន្ថែម​​​ទៀត​​​មក​​​កាត់​​​ទោស​​​។ គ្មាន​​​នរណា​​​រត់​​​ចូល​​​ព្រៃ​​​ទៀត​​​ទេ​​​ ហើយ​​​ក៏​​​គ្មាន​​​អ្នក​​​ណា​​​មាន​​​សមត្ថភាព​​​រក​​​បាន​​​អាវុធដើម្បី​​​បង្ក​​​អសន្តិសុខ​​​នៅ​​​ក្នុង​​​ប្រទេស​​​ដែរ។ គឺ [លោក​​​ ហ៊ុន សែន] ដែល​​​ធ្វើ​​​សង្គ្រាម មិន​​​មែន​​​ជាអ្នក​​​ស្រុក​​​ ឬ​​​ក៏​​​អតីត​​​ខ្មែរ​​​ក្រហម​​​អ្វីទេ​​​”។

មានប្រសាសន៍​​​ផង​​​ដែរ​​​កាលពី​​​ម្សិល​​​មិញ លោក ហ៊ុន សែន​​​ បាន​​​រិះ​​​គន់​​​អតីត​​​រដ្ឋមន្ត្រី​​​ក្រសួង​​​ការបរទេស​​​អូស្ត្រាលី លោក ហ្គារ៉ែដ អេវិនស៍ ដែល​​​បាន​​​ចូលរួម​​​ក្នុង​​​សន្និសីទ​​​នោះ​​​ដែរ​​​ ដោយ​​​សារ​​​តែ​​​អត្ថបទ​​​វិភាគ​​​ដែល​​​រិះ​​​គន់​​​ធ្ងន់​​​ៗ​​​​​​សរសេរ​​​ដោយ​​​​​​អតីត​​​អ្នក​​​ការទូត​​​រូប​​​នេះ​​​​​​កាលពី​​​ឆ្នាំ​​​ទៅមិញ​​​ នៅ​​​ក្នុង​​​​​​អត្ថបទ​​​នោះ ​​​លោក​​​បាន​​​ចោទ​​​លោក​​​នាយក​​​រដ្ឋមន្ត្រី​​​ និង​​​គណបក្ស​​​កាន់​​​អំណាច​​​ថា បាន​​​រំលោភ​​​សិទ្ធិ​​​មនុស្ស​​​យ៉ាង​​​ធ្ងន់​​​។

លោក​​​ ហ៊ុន សែន​​​ បាន​​​មាន​​​ប្រសាសន៍​​​សំដៅ​​​ទៅ​​​លើ​​​លោក អេវិនស៍​​​ ត្រង់​​​ៗ​​​ថា “ខ្ញុំ​​​មិន​​​ដឹង​​​ថា ឯកឧត្តម​​​​​​​​​កើត​​​​​​ជំងឺ​​​អី​​​ទេ ​​​បាន​​​ជា​​​កាលពី​​​ឆ្នាំ​​​​​​ទៅ​​​​​​រិះ​​​គន់​​​ខ្ញុំ​​​​​​។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំ​​​មិន​​​ដឹង​​​ថា ឯកឧត្តម​​​ ហ្គារ៉ែដ អេវិនស៍ បាន​​​និយាយ​​​អ៊ីចឹង​​​ ឬ​​​ក៏​​​កាសែត​​​​​​ចុះ​​​ខុស​​​​​​”។(រាយការ​​​ណ៍​​​បន្ថែម​​​ដោយ​​​ Julia Wallace)​​​រើន​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​

© 2023, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស