អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch មានមូលដ្ឋាននៅអាមេរិកបាននិយាយក្នុងរបាុការណ៍ថ្មីមួយថា ការបង្ខំឲ្យធ្វើការលើសម៉ោង ពលកម្មកុមារ ការបំបែកសហជីព ការរំលោភកិច្ចសន្យាការងាររយៈពេលខ្លី និងរោងចក្រម៉ៅការបន្តជាស្រមោល នៅតែមានជាទូទៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរមានទឹកប្រាក់៥,៧៥ពាន់លានដុល្លាររបស់ប្រទេសនេះ ក្នុងពេលដែលមានការត្រួតពិនិត្យមើល”មិនល្អ” របស់រដ្ឋាភិបាល។
របាយការណ៍ដែលមានចំណងជើងថា “ធ្វើការរហ័សជាងនេះ ឬត្រូវឈប់៖ ការរំលោភសិទ្ធិការងារក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរនៅកម្ពុជា” ដែលចេញកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បន្ទាប់ពីការធ្វើសម្ភាសជាមួយកម្មកររាប់រយនាក់នៅរោងចក្ររាប់សិបកន្លែងកាលពីឆ្នាំមុន បានបន្ទោសក្រុមហ៊ុនអន្តរជាតិធំៗម៉ាកល្បីៗដែលមានប្រភពផលិតផលពីកម្ពុជា ក្នុងនោះមានក្រុមហ៊ុន H&M និង Adidas ដែលមិនបានប្រឹងប្រែងឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីជួយកម្មករ។
រដ្ឋាភិបាលនិងរោងចក្រនិយាយថា ការរំលោភបំពានមិនអាចមានការលើកលែងបានទេ។
លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន (Phil Robertson) នាយករងអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស HRW ប្រចាំទ្វីបអាស៊ី បានមានប្រសាសន៍នៅពេលបញ្ចេញរបាយការណ៍នេះក្នុងក្រុងភ្នំពេញថា “ប៉ុន្តែអ្វីដែលយើងបានរកឃើញគឺបញ្ហាជាប្រព័ន្ធ”។
លោក រ៉ូប៊ឺតសុន បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងឃើញការប្រើលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ [កិច្ចសន្យាកំណត់ពេល] ដើម្បីឲ្យគ្រប់គ្នាមានកិច្ចសន្យារយៈពេលខ្លី និងធានាថាពួកគេគ្មានសន្តិសុខការងារ។ យើងឃើញការបំបែកសហជីពជាប្រព័ន្ធ ការសងសឹកកម្មករ ដែលប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួនធានាក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងនៅក្នុងច្បាប់ការងារ និងក្នុងសន្ធិសញ្ញាអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ដែលផ្តល់សច្ចានុម័តដោយប្រទេសកម្ពុជា”។
លោក រ៉ូប៊ឺតសុន បាននិយាយថា “យើងឃើញការបណ្តេញចេញលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធនូវស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងការគេចវេសមិនផ្តល់ផលប្រយោជន៍មាតុភាព និងផលប្រយោជន៍ផ្សេងទៀត ដែលកម្មករនឹងទទួលបាន។ យើងឃើញការយាយីលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ និងការបង្ខំឲ្យធ្វើការលើសម៉ោង…និងផលប្រយោជន៍ជាមូលដ្ឋានផ្សេងទៀត ដែលរដ្ឋាភិបាលនិងរោងចក្រត្រូវផ្តល់ឲ្យ”។
លោកបាននិយាយថា “នេះមិនមែនជារោងចក្រមួយឬពីរទេ នេះជាវិស័យទាំងមូល”។
កម្មករ សហជីព និងក្រុមសិទ្ធិមនុស្សពលកម្មក្នុងស្រុកកំពុងត្អូញត្អែរពីការរំលោភបំពានជាច្រើន ដែលបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។
ប៉ុន្តែ អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch និយាយថា របាយការណ៍របស់ខ្លួនបានបំបែកចំណុចថ្មីក្នុងការបញ្ចេញឲ្យដឹងរឿងរ៉ាវ ដែលរោងចក្រ ម៉ៅការបន្តការងារដែលពួកគេធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុនម៉ាកអន្តរជាតិទៅរោងចក្របន្ទាប់បន្សំ ពោលគឺដោយគ្មានការយល់ព្រម ឬការដឹងពីក្រុមហ៊ុនម៉ាកល្បីឡើយ ដែលមានការត្រួតពិនិត្យមើលធូររលុងជាង ថែមទាំងមិនមានការត្រួតពិនិត្យមើលទៀតផង។ របាយការណ៍បានបន្ថែមថា វាជារោងចក្រម៉ៅការបន្តទាំងនេះ ដែលមានការរំលោភបំពានការងារ ដែលក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញ ៉ច្បាស់ក្រឡែត ៉។
លោក រ៉ូប៊ឺតសុន បាននិយាយថា ការរៀបរាប់ខុស បានវិវត្តន៍ ក្នុងនោះការរំលោភបំពានកិច្ចសន្យាម៉ៅការបន្តក្នុងវិស័យកាត់ដេរកម្ពុជា ដែលជានិយោជកដ៏ធំមួយក្នុងបណ្តានិយោជកដ៏ធំជាច្រើន និងជាក្បាលម៉ាស៊ីនសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសនេះ គឺតិចតួចណាស់។
លោក រ៉ូប៊ឺតសុន បាននិយាយថា “អ្វីដែលរបាយការណ៍នេះបានធ្វើ គឺបើកគម្របរឿងនោះឡើង ហើយបានរកឃើញ តាមពិតទៅ មានបញ្ហាជាប្រព័ន្ធក្នុងកិច្ចសន្យាម៉ៅការបន្តដែលកំពុងកើតឡើង។ នេះជាអ្វី ដែលកម្មករបានដឹងឮ ប៉ុន្តែគេមិនបានបង្ហាញឲ្យឃើញក្បោះក្បាយដូចពីពេលមុននោះទេ”។
អ្នកស្រី អារុណា កាស៊ីយ៉ាប អ្នកស្រាវជ្រាវសិទ្ធិនារីជាន់ខ្ពស់របស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ដែលបានចូលរួមក្នុងការបញ្ចេញរបាយការណ៍ថ្មីនេះ បានមានប្រសាសន៍ថា កម្មករបានរាយការណ៍អំពីការយាយីដោយចៅហ្វាយរបស់ខ្លួនក្នុងការរាយការណ៍ពីការប្រើក្រុមហ៊ុនម៉ៅការបន្ត ហើយបានជំរុញក្រុមហ៊ុនម៉ាកល្បីឲ្យធានាថា កម្មករទទួលបានការការពារចំពោះការទម្លាយព័ត៌មានពុករលួយ។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ក៏បានជំរុញក្រុមហ៊ុនម៉ាកល្បីៗទាំងអស់ដែលទទួលប្រភពពីកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើឲ្យដឹងជាសាធារណៈនូវរោងចក្រដែលពួកគេទទួលទិញជាផ្លូវការ ដើម្បីជួយឲ្យមានការប្រើក្រុមហ៊ុនម៉ៅការបន្តប្រកបដោយតុល្យភាព។
ក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនម៉ាកល្បីៗប្រាំមួយ ដែលអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watchទាក់ទងបកស្រាយសម្រាប់របាយការណ៍នេះ មានតែក្រុមហ៊ុន អេចនិងអិម និងអាឌីដាសបាននិយាយថា គេបានបង្ហាញឈ្មោះរោងចក្ររបស់គេ។ ម៉ាកស៍ និងស្ពិនស៊ឺ (Marks and Spencer) បានប្រាប់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watchថា ខ្លួននឹងអនុវត្តតាមចាប់ផ្តើមក្នុងឆ្នាំ២០១៦តទៅ។ ក្រុមហ៊ុនហ្គែប (Gap)បាននិយាយថា ខ្លួនបានកំពុងពិចារណគំនិតនោះ។ ក្រុមហ៊ុនចូ ហ្វ្រិស និងអាម៉ានី (Joe Fresh and Armani)មិនបានឆ្លើយតបទេ។
អ្នកស្រី កាស៊ីយ៉ាបបាននិយាយថា “ក្រុមហ៊ុនម៉ាកល្បីៗអន្តរជាតិ ត្រូវជួយឲ្យមានការអនុវត្តច្បាប់ការងារដោយបង្ហាញជាសាធារណៈ និងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពជាទៀងទាត់នូវឈ្មោះ និងអាសយដ្ឋានរបស់រោងចក្ររបស់គេ។ ក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់សាកលអាច និងត្រូវតែឃ្លាំមើលនិងដោះស្រាយលក្ខខណ្ឌការងារមិនល្អប្រសើរនៅក្នុងរោងចក្រផ្គត់ផ្គង់និងម៉ៅការបន្ត”។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watchនិយាយថា កម្មករនៅឯរោងចក្រ៤៨ក្នុងចំណោម៧៣រោងចក្រដែលរបាយការណ៍សរសេរ បាននិយាយថាចៅហ្វាយរបស់គេបានបង្ខំឲ្យពួកគេធ្វើការថែមម៉ោង ដោយគំរាមបណ្តេញពួកគេចោល ឬកាត់ប្រាក់ឈ្នួលរបស់គេ ប្រសិនបើពួកមិនព្រមធ្វើ។ កម្មករនៅឯរោងចក្រចំនួន៣៥ក្នុងចំណោមរោងចក្រទាំងអស់ បានប្រាប់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watchអំពីការបំបែកសហជីព រួមមានការប្រើកិច្ចសន្យារយៈពេលខ្លី ដើម្បីរារាំងពួកគេមិនឲ្យចូលរួម ឬបង្កើតសាខា និងសូកប៉ាន់ពួកគេដើម្បីកុំឲ្យពួកគេទទួលយកតំណែងដឹកនាំសហជីព។
អ្នកស្រី កាស៊ីយ៉ាប បានមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលក៏មាន “កំណត់ត្រាមិនល្អ” ក្នុងការឃ្លាំមើលនិងការដាក់ពិន័យរោងចក្រទាំងឡាយផងដែរ។
ដោយដកស្រង់តួលេខក្រសួងការងារនោះ អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch និយាយថា មានតែ១០រោងចក្រប៉ុណ្ណោះ ដែលទទួលការផាកពិន័យក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំពីឆ្នាំ២០០៩ ដល់ឆ្នាំ២០១៣ ហើយមានការចាត់តាមវិធានការច្បាប់ចំពោះរោងចក្រត្រឹមតែ៧ប៉ុណ្ណោះ។ របាយការណ៍និយាយថា ទោះបីជាចំនួនផាកពិន័យកាលពីឆ្នាំមុនកើនឡើងដល់២៥ក៏ដោយ ក៏ ៉វាបន្តនៅកម្រិតទាបបំផុតនៅឡើយ នៅពេលប្រៀបធៀបនឹងចំនួនរោងចក្រទាំងអស់ និងបញ្ហាឥតឈប់ឈរនៃការរំលោភសិទ្ធិការងារ ៉។
អ្នកស្រី កាស៊ីយ៉ាប បាននិយាយថា ក្រសួងការងារបានកំពុងធ្វើដំណើរក្នុងទិសដៅត្រូវ ដោយការបង្កើតក្រុមអធិការកិច្ច និងផ្តល់ជូនពួកគេនូវបញ្ជីថ្មីនៃការចុះមើលរោងចក្រ ប៉ុន្តែនៅតែមិនទាន់ផ្តោតលើការចោទប្រកាន់ថាមានអំពើពុករលួយក្នុងចំណោមអធិការកិច្ចឲ្យបានហ្មត់ចត់ទេ។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watchនិយាយថា អធិការកិច្ចរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនបានសារភាពចំពោះក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវថា បានទទួលសំណូកជាទៀងទាត់ពីរោងចក្រសម្រាប់ការត្រួតពិនិត្យជាវិជ្ជមាននោះ។ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សនិយាយថា វាមិនបានជួយទេដែលអ្នកធ្វើអធិការកិច្ចត្រូវចេញសោហ៊ុយមួយចំនួនដែលទាក់ទងនឹងការងាររបស់គេដោយប្រាក់ហោប៉ៅខ្លួនឯង ប៉ុន្តែបានបន្ទោសបញ្ហានោះលើការខកខានរបស់រដ្ឋាភិបាលថាមិនបានផ្តល់មូលនិធិដល់ក្រសួងដែលខ្លួនត្រូវការ។
លោក រ៉ូប៊ឺតសុនបាននិយាយថា លោកបានឮអំពីរបាយការណ៍ដូចគ្នានេះ ក្នុងខណៈធ្វើការឲ្យមជ្ឈមណ្ឌលសាមគ្គីភាពក្នុងកម្ពុជាប្រចាំនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជាង១០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ និងបានហៅរបបអធិការកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាលថា ៉ខូចជាមូលដ្ឋាន ៉។
លោកបាននិយាយថា “តើមានការផ្លាស់ប្តូរប៉ុន្មាន? គឺមិនមានការផ្លាស់ប្តូរច្រើនទេ បើគិតពីរបៀបដែលក្រសួងការងារធ្វើការនោះ។ មិនបានធ្វើការទេនៅឆ្នាំនេះ ប៉ុន្តែមិនបានធ្វើការកាលពី១០ឆ្នាំកន្លងមកហើយ”។
លោក រ៉ូប៊ឺតសុន និងអ្នកស្រីកាស៊ីយ៉ា បានជួបជាមួយលោក ហ៊ួត វុទ្ធី អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការងារ អំពីរបាយការណ៍នោះកាលពីរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។
ទាក់ទងក្រោយមកទៀត លោក រ៉ូប៊ឺតសុន បាននិយាយថា លោកអនុរដ្ឋលេខាធិការបានមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនបានអានរបាយការណ៍ទេ ហើយក៏មិនបានទទួលព័ត៌មានខ្លីៗទេ និងមិនមានអ្វីដែលត្រូវនិយាយទាក់ទងនឹងអនុសាសន៍នោះដែរ។
លោក រ៉ូប៊ឺតសុន បាននិយាយថា “វាមិនមែនជាកិច្ចប្រជុំប្រកបដោយផ្លែផ្កាទេ។ គាត់គ្រាន់តែមានប្រសាសន៍អំពីសារៈសំខាន់ដែលពួកគេមានអ្នកធ្វើអធិការកិច្ច ហើយពួកគេបានបំពេញការងាររបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ”។
លោក រ៉ូប៊ឺតសុន បាននិយាយថា អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស ទទួលបាន “ការរុញចុះរុញឡើង៉ពីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ដែលមានអំណាចចេញ និងលុបចោលអាជ្ញាប័ណ្ណនាំចេញសម្រាប់រោងចក្រ នៅក្នុងការសុំណាត់ជួបជាមួយមន្ត្រីនៅទីនោះ”។
ទាក់ទងដោយអ្នកយកព័ត៌មាននោះ មន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយទេ។ នៅឯក្រសួងការងារវិញ ទាំងលោក វុទ្ធី ទាំងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងមិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
លោក កែន លូ អគ្គលេខាធិការសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា ដែលតំណាងរោងចក្រសម្លៀកបំពាក់នាំចេញចំនួន៥០០រោងចក្ររបស់កម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា សមាជិករបស់ខ្លួន “មិនដែលបណ្តែតបណ្តោយ” ឲ្យមានការរំលោភបំពាន ដែលអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បានចុះក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនទេ។ លោកបាននិយាយថា រោងចក្រដែលប្រព្រឹត្តការរំលោភបំពាន គឺងាយស្រួលស្ថិតនៅក្នុងក្រុមភាគតិច ពោលគឺក្រុម ៉មនុស្យខុសគេ”។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ពួកគេបាននិយាយជាមួយកម្មករ២៧០នាក់ក្នុងចំណោមកម្មករ៦០០.០០០នាក់។ តើនោះជាតំណាងពិតប្រាកដឬ? យើងទទួលស្គាល់ថា វាកើតមានមែន ប៉ុន្តែវាជាករណីកម្រ”។
លោក កែន លូ បានមានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងការងារយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងក្នុងការត្រួតពិនិត្យវិស័យនេះ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើក្រុមអធិការកិច្ច គ្មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់ វាមិនមែនដោយសារតែការខ្វះឆន្ទៈនយោបាយទេ ប៉ុន្តែជាការបរាជ័យរបស់កម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរនៅកម្ពុជារបស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ដែលធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីកសាងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការតាមដានមើលរោងចក្រនានា។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “កង្វះធនធានរបស់ខ្លួន ជាការឆ្លុះបញ្ចាំងដ៏អាក្រក់មួយលើកម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរនៅកម្ពុជា គេនៅទីនេះ១៥ឆ្នាំមកហើយ។ ខ្ញុំជឿជាក់ថា មិនមានកង្វះឆន្ទៈនយោបាយនៅខាងរដ្ឋាភិបាលទេ”។
ក្នុងការឆ្លើយតបដែលត្រៀមទុកទៅនឹងរបាយការណ៍នេះ ក្រុមហ៊ុន អេចនិងអិម បាននិយាយថា ខ្លួនម៉ឺងម៉ាត់ចំពោះក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់របស់ខ្លួន ឲ្យកាត់បន្ថយការប្រើកិច្ចសន្យារយៈពេលខ្លី និងផ្តល់រង្វាន់ដល់រោងចក្រដែលមិនចែកចាយការបញ្ជាទិញរបស់ខ្លួនទៅឲ្យរោងចក្រផ្សេងទៀតដោយគ្មានការអនុញ្ញាត។
ក្រុមហ៊ុនអេចនិងអិមបាននិយាយថា “ក្រុមហ៊ុនអេចនិងអិម ប្រឹងប្រែងជានិច្ចដើម្បីលើកស្ទួយរបៀបដែលយើងរៀបចំនិរន្តរភាពនៅក្នុងខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់កម្ពុជា និងវត្តមានរឹងមាំរបស់យើងជាមួយក្រុមអធិការកិច្ចរោងចក្រ ហើយអ្នកគ្រប់គ្រងគម្រោងគឺជាសញ្ញាមួយនៃការប្តេជ្ញារបស់យើង”៕ (រាយការណ៍បន្ថែមដោយ សេក ឧត្តម) រើន និងនិត