ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីហៅកាត់ ADB បានព្យាករថា សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជានឹងទទួលបានកំណើនជាបន្តបន្ទាប់ ពោលគឺនឹងទទួលបាន៧,៣ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៥ និង៧,៥ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ដោយសារលទ្ធផលល្អប្រសើររបស់ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងបរិយាកាសនយោបាយដែលមានភាពធូរស្រាលនៅក្នុងប្រទេស។
ការព្យាករនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃទស្សនវិស័យស្ដីពីការអភិវឌ្ឍន៍របស់អាស៊ីឆ្នាំ២០១៥ (Asian Development Outlook 2015) ដែលធនាគារនេះបានចាប់ផ្ដើមកាលពីម្សិលមិញ ហើយបង្ហាញថា កម្ពុជាបន្តជែងឈ្នះប្រទេសភាគច្រើននៅតំបន់អាស៊ី និងរើបឡើងវិញពីការធ្លាក់ចុះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបន្តិចបន្តួចដែលធ្លាក់មកនៅត្រឹម៧ភាគរយនៅក្នុងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) របស់ខ្លួនក្នុងឆ្នាំ២០១៤។
ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីបានបន្ទោសការធ្លាក់ចុះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកាលពីឆ្នាំមុន ដែលធ្លាក់ចុះពីអត្រាកំណើនជាមធ្យម៧,២ភាគរយក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំមុន ទៅលើស្ថានភាពចលាចលផ្នែកនយោបាយ និងវិស័យការងារដែលបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ទំនុកចិត្តរបស់វិនិយោគិន និងភ្ញៀវទេសចរក៏ដូចជាគ្រោះទឹកជំនន់ និងគ្រោះរាំងស្ងួតដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ទិន្នផលកសិកម្ម។
នៅឯសន្និសីទកាសែតមួយធ្វើឡើងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញកាលពីម្សិលមិញ លោក ជែន ហ៊ែនសេន (Jan Hansen) សេដ្ឋវិទូជាន់ខ្ពស់នៅធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជានឹងបង្កើនល្បឿនឡើងវិញ ដោយសារតែភាពធូរស្រាលផ្នែកនយោបាយកាលពីឆ្នាំមុន កម្មករកាត់ដេរដែលរសាយកំហឹង និងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោករើបឡើង។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្តថា “ឧបសគ្គទាំងនេះសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច បានធូរស្រាលហើយ ឬបានចាប់ផ្ដើមធូរស្រាល។ យើងរំពឹងថា នឹងមានលទ្ធផលវិជ្ជមានកាន់តែខ្លាំងឡើងដោយសារដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំៗ សហរដ្ឋអាមេរិក ថៃ និងសហភាពអឺរ៉ុប ប៉ុន្តែវាក៏ដោយសារ [ការធូរស្រាល] ភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយ និងវិស័យការងារ តម្លៃប្រេងឥន្ធនៈចុះថោក ដែលជួយបង្កើនចំណូលអាចប្រើប្រាស់បានពិតប្រាកដសម្រាប់ក្រុមគ្រួសារផងដែរ”។
ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីបានលើកឡើងថា ប្រទេសកម្ពុជាក៏នឹងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ដែរនៅឆ្នាំនេះ និងឆ្នាំក្រោយពីតម្រូវការរឹងមាំក្នុងស្រុក ឱនភាពសារពើពន្ធដែលកាន់តែរួមតូចទៅ ការបំពេញឡើងវិញនូវប្រាក់កក់ធនាគារ និងការធ្វើឲ្យឱនភាពពាណិជ្ជកម្មប្រសើរឡើង។ ធនាគារនេះក៏រំពឹងដែរថា ទិន្នផលកសិកម្មនឹងកើនឡើងគួរសម។
លោកបានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា “ដូច្នេះ សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាកំពុងស្ថិតនៅទីតាំងអំណោយផល ដោយអាចពឹងផ្អែកលើតម្រូវការរឹងមាំក្រៅស្រុក និងក្នុងស្រុកគឺគ្រាន់បើ ជាងប្រទេសមួយចំនួនទៀតដែលពឹងផ្អែកតែមួយ”។
សហជីព និងបណ្ដាអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនិយាយថា កម្មករនៅក្នុងវិស័យសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើងដ៏សំខាន់ ដែលមានចំណែកប្រហែល១ភាគ៣នៃ GDP របស់ប្រទេស មានការភ័យខ្លាចចំពោះការបង្ក្រាបដ៏សាហាវរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅលើបាតុកម្មតវ៉ាទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែកាលពីឆ្នាំមុន។ ការដំឡើង២៨ភាគរយលើប្រាក់ខែគោលក្នុងវិស័យកាត់ដេរពី១០០ដុល្លារដល់១២៨ដុល្លារដែលបានចូលជាធរមានកាលពីខែមករា ក៏បានជួយខ្លះដែរ។
ទោះបីជាការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់បន្តកើនឡើងក្ដី ក៏ស្ថានភាពចលាចលនេះបានធ្វើឲ្យការបញ្ជាទិញពីបរទេសធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង។ លោក ជែន ហ៊ែនសេន បានមានប្រសាសន៍ថា ការដំឡើងប្រាក់ខែរបស់កម្មករ និងការកើនឡើងសម្ពាធកាន់តែខ្លាំងទៅលើវិស័យផ្សេងៗទៀតក៏អាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការបញ្ជាទិញដែរ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា “នោះក៏ប្រហែលជារឿងគួរឲ្យព្រួយបារម្ភតិចតួចដែរសម្រាប់ប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយ…។ ហើយក៏មានអ្នកប្រកួតប្រជែងផ្សេងទៀតដែរនៅក្នុងតំបន់ដែលចូលរួមនៅក្នុងទីផ្សារ ហើយផលិតសម្លៀកបំពាក់។ នៅពេលដំឡើងថ្លៃពលកម្ម វាក៏ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់វិស័យផ្សេងៗទៀត ជាការឡើងថ្លៃនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូល នោះជាអ្វីដែលត្រូវតែឃ្លាំមើលនៅប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយនេះ”។
លោក អេរិក ស៊ិចវិក (Eric Sidgwick) នាយកធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីប្រចាំប្រទេសកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ថា ខណៈការដំឡើងប្រាក់ខែនៅឆ្នាំនេះ “ជារឿងសមហេតុផល” ក្រោយពីមិនបានដំឡើងប្រាក់ខែសោះអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំនោះ វាក៏អាចធ្វើឲ្យមានការរំពឹងទុកចំពោះការដំឡើងប្រាក់ខែទៀតដែរនៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ។
លោកបានលើកឡើងទៀតថា “ដូច្នេះបញ្ហាទំនាក់ទំនងវិជ្ជាជីវៈនឹងកាន់តែសំខាន់។ ប្រការដែលមានការព្រមព្រៀងគ្នា [លើការដំឡើងប្រាក់ខែនៅឆ្នាំនេះ] គឺថា ពេលនេះយើងមានយន្តការមួយសម្រាប់ចរចា។ ខ្ញុំគិតថា គេនឹងរំពឹងថាយន្តការនេះអាចប្រើប្រាស់បានកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព និងជាយន្តការដែលយើងអាចចរចាគ្នាជាប្រចាំបាន ដើម្បីកុំឲ្យមានរបៀបដោះស្រាយបែបនេះ ដែលដំឡើងប្រាក់ខែគោលហើយ បន្ទាប់មកភ្លេចគិតពីវារហូតដល់មានវិបត្តិ ឬបាតុកម្មផ្ទុះឡើងលើកក្រោយ”។
លោក ជែន ហ៊ែនសេន បានមានប្រសាសន៍ថា ការបង្អង់ល្បឿននៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរ និងកសិកម្មកាលពីឆ្នាំមុន ក៏បានធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាពឹងផ្អែកខ្លាំងជាងមុនលើវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ “ដែលជាញឹកញាប់បានបង្ហាញពីនិន្នាការបង្កើតវដ្ដសេដ្ឋកិច្ច ហើយពេលខ្លះក៏បង្ហាញពីភាពងាយរងគ្រោះផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុដែរ ដូច្នេះកត្តានេះតម្រូវឲ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ជាងមុនពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល និងបណ្ដាបញ្ញត្តិករនៅប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយ”។
លោកក៏បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលឃ្លាំមើលដោយយកចិត្តទុកដាក់ដែរចំពោះការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនូវឥណទានឯកជន ដែលបានកើនឡើងពី៤៥ភាគរយជាចំណែកនៃ GDP ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ជិតដល់៥៥ភាគរយកាលពីឆ្នាំមុន។
លោកបានបន្តថា “កម្រិតនេះក៏ខ្ពស់ខ្លាំងដែរសម្រាប់ប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលទាប និងមធ្យម ដូច្នេះកត្តានេះបង្ហាញពីលទ្ធភាពនៃភាពងាយរងគ្រោះផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ឆ្នាំក្រោយ”។
ពាក់ព័ន្ធនឹងទស្សនវិស័យរបស់កម្ពុជាហួសពីឆ្នាំ២០១៦ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីបានលើកឡើងថា សេដ្ឋកិច្ចនេះទំនងជានឹងបន្តធ្វើពិពិធកម្មមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចដែលតូចចង្អៀតរបស់ខ្លួនយ៉ាងសន្សឹមៗនៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មធុនស្រាល ហើយធ្វើសមាហរណកម្មទៅក្នុងសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ថ្នាក់តំបន់ និងពិភពលោក។
ទស្សនវិស័យរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ជំរុញឲ្យកម្ពុជាបង្កើនការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ អភិវឌ្ឍជំនាញដល់កម្លាំងការងាររបស់ខ្លួន ហើយបង្កើនគ្រឿងលើកទឹកចិត្តសម្រាប់វិនិយោគទុនបរទេស។ ធនាគារនេះលើកឡើងថា តំបន់សេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានជួយទាក់ទាញវិនិយោគិន ប៉ុន្តែមានភ័ស្តុតាងតិចតួចណាស់ដែលបង្ហាញថា ក្រុមហ៊ុននៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចទាំងនោះទទួលបានលទ្ធផលល្អប្រសើរជាងក្រុមហ៊ុនដែលធ្វើប្រតិបត្តិការនៅក្រៅតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស។
ការមកដល់នៃសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាននៅដំណាច់ឆ្នាំនេះ បានធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភអំពីសមត្ថភាពរបស់កម្ពុជាក្នុងការប្រកួតប្រជែង នៅពេលរបាំងពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់ចាប់ផ្ដើមធ្លាក់ចុះ។
លោក អេរិក ស៊ិចវិក បានមានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាមានការរីកចម្រើនដើម្បីត្រៀមខ្លួនជាស្រេច ដែលយ៉ាងហោចណាស់ក៏មាននៅលើក្រដាសដែរ ហើយថា របាំងពាណិជ្ជកម្មដែលមានស្រាប់នឹងធ្លាក់ចុះបន្តិចម្ដងៗ។
លោកថ្លែងថា “សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានមិនមែនជាការផ្លាស់ប្ដូរប្រព័ន្ធ និងពិភពលោកឡើុយ ហើយសម្រាប់កម្ពុជានៅថ្ងៃទី១ ខែមករា នឹងមិនខុសគ្នាខ្លាំងប៉ុន្មានទេបើធៀបទៅនឹងថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ”។
លោក អេរិក ស៊ិចវិក និងលោក ជែន ហ៊ែនសេន ក៏បានគូសបញ្ជាក់ដែរអំពីសារៈសំខាន់នៃការធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាកាន់តែច្រើនទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនរបស់ប្រទេស។
ទោះបីជាវិសមភាពបានធ្លាក់ចុះចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៧ក្ដី ក៏ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាជាច្រើនដែលស្ថិតនៅលើខ្សែបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រផ្លូវការ ស្ទើរតែគេចមិនផុតពីវិសមភាពនេះដដែល។
លោក អេរិក ស៊ិចវិក បានថ្លែងថា “បញ្ហាប្រឈមសម្រាប់កំណើនរបស់កម្ពុជាគឺកំណើនដែលមានការរាប់បញ្ចូលច្រើនជាងមុន។ នោះមានន័យថា មនុស្សកាន់តែច្រើនអាចទទួលបានកំណើននេះ ហើយមានឱកាសទទួលបានកំណើន។ ជាក់ស្ដែង អត្រាកំណើនកាន់តែខ្ពស់ ឱកាសធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជនក៏មានកាន់តែខ្ពស់ដែរ ប៉ុន្តែវាមិនដោយស្វ័យប្រវត្តិទេ”៕ សុខុម