33 C
Phnom Penh

លោក កឹម សុខា លើក​ឡើង​ថា ច្បាប់​ស្ដីពី​តុលាការ​​គួរ​តែ​លើក​យក​មក​ពិភាក្សា​ឡើង​វិញ​

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

លោក​ កឹម សុខា អនុប្រធាន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​បាន​ថ្លែង​ទៅ​កាន់​ក្រុម​​អ្នក​គាំទ្រ​​​កាលពី​​ម្សិល​ថា ក្នុង​ពេល​ឆាប់ៗ​នេះ​តំណាង​រាស្ត្រ​ទាំង​៥៥​រូប​របស់​គណបក្ស​​លោក​​នឹង​ស្នើ​ឲ្យ​មាន​ការ​ពិភាក្សា​ឡើង​វិញ​​លើ​ច្បាប់​កំណែទម្រង់​តុលាការ​ដ៏​ចម្រូង​ចម្រាស​ទាំង​បី ដែល​ត្រូវ​បាន​រដ្ឋសភា​អនុម័ត​​កាលពី​ឆ្នាំ​មុន​​អំឡុង​ការ​ធ្វើ​ពហិការ​មិន​ចូល​សភា​របស់​គណបក្ស​​ប្រឆាំង។cam-photo-front9

នៅ​ក្នុង​ពិធី​ប្រារព្ធ​ខួប​នៃ​ការ​​បោក​គ្រាប់​បែក​​​លើ​បាតុកម្ម​មួយ​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង ដែល​បាន​សម្លាប់​មនុស្ស​១៦​នាក់​កាលពី​ខែ​មីនា ឆ្នាំ​១៩៩៧ លោក​ កឹម សុខា បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ការ​​​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​​ច្បាប់​ទាំងបី​នេះ​គឺ​ជា​អាទិភាព​របស់​​​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ ក្រោយ​ពី​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ (គ.ជ.ប.) ត្រូវ​​បង្កើត​ឡើង​នៅ​ពេល​ប៉ុន្មាន​សប្ដាហ៍​ខាង​មុខ​នេះ។

លោក​បាន​មាន​​លើក​ឡើង​ទៀត​ថា “នៅ​ពេល​យើង​បញ្ចប់​បញ្ហា​បោះ​ឆ្នោត​ដោយ​ការ​​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់​​នេះ​ និង​​ គ.ជ.ប. យើង​នឹង​​​ធ្វើ​​​​​កំណែទម្រង់​ស្ថាប័ន​ជាតិ​​នានា​តាម​រយៈ​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​តុល្យភាព​​រវាង​ស្ថាប័ន​ទាំងបី គឺ​អង្គ​នីតិប្បញ្ញត្តិ​ អង្គនីតិប្រតិបត្តិ​ និង​តុលាការ។ នៅ​ពេល​អនាគត​វា​នឹង​ចាំបាច់​​សម្រាប់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ទាម​ទារ​ការ​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់​ទាំង​បី​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​តុលាការ មាន​ន័យ​ថា ច្បាប់​​ដែល​ទើប​អនុម័ត​ថ្មីៗ​ទាំង​នោះ​មិន​អាច​ជំរុញ​ឲ្យ​តុលាការ​ឯករាជ្យ​បាន​ទេ​។ គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​នឹង​​រៀបចំ​​ស្នើ​ឲ្យ​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​​តាម​រយៈ​ការ​ពិគ្រោះ​​ជាមួយ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​បច្ចុប្បន្ន។ បើ​យើង​ចង់​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ យើង​ត្រូវតែ​​ចាប់​ផ្ដើម​ដោយ​ការ​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ច្បាប់​ទាំង​បី​នេះ​សិន”។

ច្បាប់​ស្ដីពី​ការ​រៀបចំ​តុលាការ ច្បាប់​ស្ដីពី​លក្ខន្តិកៈ​ចៅក្រម និង​ព្រះរាជអាជ្ញា និង​ច្បាប់​ស្ដីពី​ការ​រៀបចំ​​និង​ការ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​របស់​ឧត្តម​ក្រុម​ប្រឹក្សា​នៃ​អង្គចៅក្រម ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​​ដោយ​រដ្ឋ​សភា​ឯកបក្ស​​ដែល​ដឹក​នាំ​ដោយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​កាលពី​ខែ​ឧសភា​ឆ្នាំ​មុន​។

នៅ​ពេល​នោះ តំណាង​​រាស្ត្រ​​ជាប់​ឆ្នោត​ទាំង​៥៥​រូប​របស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​​បាន​ធ្វើ​ពហិការ​​មិន​ទទួល​យក​អាសនៈ​របស់​ខ្លួន​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋសភា​ដែល​មាន​១២៣​អាសនៈ​ឡើយ​ ដើម្បី​តវ៉ា​ចំពោះ​ការ​លួច​បន្លំ​​នៅ​ក្នុង​ដំណើរ​ការ​បោះ​​ឆ្នោត​ជ្រើស​តាំង​​តំណាង​រាស្ត្រ​ឆ្នាំ​២០១៣ ហើយ​តំណាង​រាស្ត្រ​សំឡេង​ភាគច្រើន​របស់​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​ ក៏​បាន​អនុម័ត​ច្បាប់​ទាំង​នេះ​ឡើង។

ច្បាប់ទាំងបី​នេះ​​បាន​រង​ការ​រិះគន់​​ដោយ​សារ​តែ​វា​ត្រូវ​បាន​​​​ព្រាង​ឡើង​​ដោយ​មាន​ការ​ពិគ្រោះ​យោបល់​​ជា​សាធារណៈ​តិច​តួច និង​​ការ​ពង្រឹង​​បទប្បញ្ញត្តិ​មួយ​ចំនួន​ដែល​បណ្ដា​អ្នក​រិះគន់​និយាយ​ថា គំរាម​កំហែង​ដល់​ភាព​ឯករាជរបស់​តុលាការ​តាម​រយៈ​ការ​​អនុញ្ញាត​ឲ្យអង្គ​នីតិប្បញ្ញត្តិ​លូក​ដៃចូល​ក្នុង​កិច្ច​ការ​​រដ្ឋបាល​របស់​តុលាការ​។

ក្នុង​ចំណោម​បទប្បញ្ញត្តិ​ដែល​មាន​ភាព​ចម្រូង​ចម្រាស​ជាង​គេ គឺ​បទប្បញ្ញត្តិ​មួយ​ដែល​ដាក់​ឲ្យ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​យុត្តិធម៌​​គ្រប់គ្រង​លើ​ឧត្ដម​ក្រុម​ប្រឹក្សា​នៃ​អង្គចៅក្រម​ ជា​ស្ថាប័ន​ដែល​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​​ចំពោះ​ការ​តែង​តាំង​ ត្រួត​ពិនិត្យ​ និង​ដាក់​ពិន័យ​ចៅក្រម​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។

លោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ ​អ្នកនាំពាក្យ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​កាលពី​ម្សិលមិញ​ថា សាធារណជន​កុំ​គួរ​រំពឹង​ថា ច្បាប់​តុលាការ​ទាំង​បី​នេះ​នឹង​ត្រូវ​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ទាំងស្រុង​អី​ ប៉ុន្តែ​ថា គណបក្ស​ប្រឆាំង​នឹង​ព្យាយាម​បញ្ចុះបញ្ចូល​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​​ឲ្យ​​ធ្វើ​វិសោធន​កម្ម​​ចំណុច​សំខាន់​ៗ​។

លោក​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ទៀត​ថា “អ្វី​ដែល​គាត់​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​មាន​ន័យ​ថា [គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​] ចង​់​​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ចំណុច​ខ្វះ​ចន្លោះ​មួយ​ចំនួន​នៅក្នុង​ច្បាប់​ទាំង​នោះ​ដើម្បី​​​​ឲ្យ​វា​ប្រសើរ​ឡើង​។ មាន​ចំណុច​ខ្វះ​ចន្លោះ​ជាច្រើន​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ទាំង​នេះ នេះ​បើ​យោង​តាមការ​លើក​ឡើង​​របស់​​​អ្នក​ជំនាញ​ខាង​ច្បាប់​ និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​”។

ប៉ុន្តែ​លោក​បានទទួល​ស្គាល់​ថា ការ​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ណាមួយ​ត្រូវ​ពឹង​ផ្អែក​លើ​ការ​គាំទ្រ​​ពី​តំណាង​រាស្ត្រ​ទាំង​៦៨​រូប​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​។ លោកបាន​លើក​ឡើង​បន្ត​ថា “ក្រោម​​កាលៈទេសៈ​នេះ​ វា​ពិត​ជា​មាន​ការ​ពិបាក​ណាស់​ប្រសិន​បើ​សំឡេង​ភាគ​ច្រើន​មិន​ចង់​​ធ្វើ”។

លោក សុខ ឦសាន និង​លោក ឈឹម ផលវរុណ អ្នកនាំពាក្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ​សុទ្ធ​តែ​បដិសេធ​មិន​​ឆ្លើយ​បំភ្លឺ​ជុំវិញ​​ការ​លើក​ឡើង​របស់​លោក​ កឹម សុខា។

លោក សួន បុនធឿន មន្ត្រី​សម្រប​សម្រួល​ផ្នែក​ឃ្លាំមើល​​សវនាការ​នៅ​មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​ ដែល​បាន​រិះគន់​ច្បាប់​តុលាការ​ទាំង​នេះ​កាលពី​ឆ្នាំ​មុន បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា លោក​រីក​រាយ​ដែល​គណបក្ស​ប្រឆាំង​​​ពិនិត្យ​​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់​ច្បាប់​​ទាំង​នេះ​ឡើង​វិញ​។

លោក​មាន​ប្រសាសន៍​ទៀត​ថា គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​គួរ​តែ​ផ្ដោត​លើ​ការ​ផ្ដល់​​ភាព​ឯក​រាជ​ដល់​ឧត្ដម​ក្រុម​ប្រឹក្សា​នៃ​អង្គចៅក្រម​ដើម្បី​ឲ្យ​ស្ថាប័ន​នេះ​រួច​ផុត​ពី​កណ្ដាប់​ដៃ​របស់​អង្គ​នីតិប្រតិបត្តិ និង​ដើម្បី​​​ផ្ដល់​លទ្ធភាព​ឲ្យ​ស្ថាប័ន​នេះ​អាច​គ្រប់គ្រង​តុលាការ​បាន​​ដោយ​គ្មាន​ការ​ភ័យ​ខ្លាច​ចំពោះ​ប្រតិកម្ម​ពី​សំណាក់​មន្ត្រី​មាន​អំណាច​។

លោក​បាន​លើក​ឡើង​បន្ត​ថា “ពួកគេ​ចាំបាច់​ត្រូវ​ពិនិត្យ​មើល​របៀប​​ញែក​អំណាច​ចេញពី​គ្នា​។ រឿង​ដែល​សំខាន់​គឺ​ថា ឧទាហរណ៍​ឧត្ដម​ក្រុម​ប្រឹក្សា​នៃ​អង្គចៅក្រម​គួរ​តែ​ឯករាជ្យ ហើយ​មិន​គួរ​​ជ្រើស​តាំង​​ដោយ​​រដ្ឋាភិបាល​ឡើយ។ ប្រសិន​បើ​ពួកគេ​ត្រូវ​បាន​ជ្រើស​តាំង​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល​ អង្គ​នីតិប្រតិបត្តិ​នៅ​តែ​មាន​អំណាច​គ្រប់គ្រង​លើ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ”។

លោក សុខ​ សំអឿន ជា​មេធាវី​ដ៏​លេចធ្លោ​មួយ​រូប​ និង​ជាអតីត​ប្រធាន​​ក្រុម​អ្នក​ច្បាប់​ការ​ពារ​សិទ្ធិ​កម្ពុជា​ ​ដែល​ជា​អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល​ជំនួយ​ផ្នែក​ច្បាប់ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​គួរ​តែ​ព្យាយាម​ចែង​ឲ្យ​​បាន​ច្បាស់​លាស់​អំពី​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​របស់​ព្រះ​រាជអាជ្ញា​ និង​ចៅក្រម​ស៊ើបសួរ​នៅ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ។

លោក​បាន​ថ្លែង​ថា “វា​ជា​ការ​ប្រសើរ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​ទំនាក់​ទំនង​រវាង​ព្រះរាជអាជ្ញា​ និង​ចៅក្រម​កាន់​តែ​មាន​ភាព​ច្បាស់​លាស់​។ ពេល​នេះ​តួនាទី​របស់​ព្រះរាជអាជ្ញា​មិន​ច្បាស់​លាស់​ទេ ហើយ​ពួកគេ​គួរតែ​បែង​ចែក​ការ​ងារ​រវាង​ចៅក្រម​ស៊ើបសួរ និង​ព្រះរាជអាជ្ញា”។

លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា ការ​​តម្រូវ​ឲ្យ​ចៅក្រម​ស៊ើបអង្កេត​​​សំណុំរឿង​​ព្រហ្មទណ្ឌ​​ដែល​ពួកគេ​ត្រូវ​​បើក​ជំនុំជម្រះ​ជា​ក្រោយ​ អាច​នាំ​ឲ្យ​ចៅក្រម​ទាំង​នោះ​ធ្វើ​ការ​សន្និដ្ឋាន​មុន​ពេល​ពួកគេ​ទទួល​បាន​អង្គហេតុ​ទាំង​អស់​សម្រាប់​​ចេញ​សេចក្ដី​សម្រេច​ទៅ​ទៀត​​។ លោក​បាន​បន្ត​ថា “កត្តា​នេះ​បង្ក​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​ជា​ច្រើន​ ខណៈ​ព្រះរាជអាជ្ញា​ហាក់​ដូច​ជា​មិន​​សូវ​សកម្ម​នឹង​ការ​ងារ​”៕ សុខុម​​​​​

 

© 2023, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស