មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមួយរូបបានច្រានចោលការអំពាវនាវរបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលចំនួនពីរកាលពីម្សិលមិញ ដែលស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលខិតខំធ្វើការបន្ថែមទៀតដើម្បីជួយសហគមន៍ក្រីក្រក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ [ដែលក្នុងករណីខ្លះត្រូវផ្តល់ឲ្យសហគមន៍ក្រីក្រទាំងនេះនូវប័ណ្ណកម្មសិទ្ធដីធ្លីស្របច្រាប់] ចំពេលអ្វីដែលអង្គការទាំងពីរនេះចាត់ទុកថា ជាប្រព័ន្ធប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីដ៏ស្មុគស្មាញដែលមិនគិតគូរដល់សហគមន៍ក្រីក្រ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍រួមមួយដែលមានចំណងជើងថា ” ការមិនរាប់បញ្ជូលសហគមន៍ក្រីក្រក្នុងរាជធានីក្នុងការចុះបញ្ជីដីធ្លីជាប្រព័ន្ធនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ” អង្គការទស្សនៈពិភពលោក (World Vision) និងអង្គការវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលបានស្វះស្វែងធ្វើយ៉ាងណាឲ្យគេដឹងកាន់តែច្បាស់អំពីប្រព័ន្ធប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ដែលមិនគិតគូរដល់សហគមន៍ក្រីក្រជាច្រើននៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
កាលពីឆ្នាំមុន សាលារាជធានីភ្នំពេញបានលើកឡើងថា នៅក្នុងរាជធានីដែលមានពលរដ្ឋសរុបប្រហែល២លាននាក់នោះ មានសហគមន៍ក្រីក្រសរុបចំនួន៥០៣ ដែលមានអ្នកភូមិចំនួន២៤.០០០គ្រួសារ ឬមនុស្សប្រហែល១៤០.០០០រស់នៅ។ សម្រាប់របាយការណ៍របស់ខ្លួន អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទាំងពីរនេះបានសម្ភាសអ្នកភូមិប្រហែល៦០គ្រួសារនៅក្នុងសហគមន៍ក្រីក្រចំនួន១២ ដែលរដ្ឋាភិបាលមិនរាប់បញ្ចូលក្នុងដំណើរការចុះបញ្ជីដីធ្លី។
យោងតាមរបាយការណ៍នេះ សហគមន៍ចំនួន១០ក្នុងចំណោមសហគមន៍ក្រីក្រចំនួន១២នេះត្រូវរដ្ឋាភិបាលជូនដំណឹងជាផ្លូវការថា មិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូលក្នុងការចុះបញ្ជីដីធ្លីឡើយ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលបានប្រាប់ហេតុផលដល់សហគមន៍ប្រហែលពាក់កណ្ដាល។ ទោះបីជាសហគមន៍ប្រហែលពាក់កណ្ដាលនេះត្រូវបានគេពន្យល់ពីហេតុផលក៏ដោយ តែជារើយៗគេតែងតែលើកហេតុផលថា តំបន់នេះមាន “ភាពស្មុគស្មាញខ្លាំង” ឬ “មានលក្ខណៈមិនច្បាស់លាស់”។ របាយការណ៍នេះបានបន្ថែមថា ការពន្យល់ហេតុផលដូច្នេះគឺសុទ្ធតែគ្មាននិយមន័យផ្លូវច្បាប់ឡើយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
របាយការណ៍នេះមានខ្លឹមសារដូច្នេះថា “ការប្រើហេតុផលបែបនេះដើម្បីជាលេសមិនរាប់បញ្ចូលគ្រួសារដែលអះអាងសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីរបស់ខ្លួន វាបង្ហាញឲ្យឃើញពីចន្លោះប្រហោងដែលអាចអនុញ្ញាតឲ្យមានការចាប់យកដីធ្លីពីសំណាក់គណបក្សមានអំណាច ដោយមិនខ្វល់ពីផលប៉ះពាល់ដល់សហគមន៍ក្រីក្រក្នុងរាជធានី”។
ឧទាហរណ៍ដែលបញ្ជាក់ឲ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់នោះ គឺតំបន់បឹងកក់ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលអ្នកភូមិរស់នៅទីនេះអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ត្រូវបានគេបដិសេធមិនផ្ដល់ឱកាសឲ្យទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី បន្ទាប់ពីសាលារាជធានីបានជួលតំបន់នេះក្នុងឆ្នាំ២០០៧ ឲ្យលោក ឡាវ មេ៉ងឃិន សមាជិកព្រឹទ្ធសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយក្រោយមកបានបង្ខំឲ្យអ្នកភូមិប្រមាណ៣.០០០គ្រួសារចេញពីផ្ទះសំបែងរបស់ខ្លួននោះ។
អង្គការទស្សនៈពិភពលោក និងអង្គការវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល បានលើកឡើងថា សហគមន៍ក្រីក្រចំនួន១២ដែលខ្លួនបានធ្វើការសិក្សាស្ទាបស្ទង់មតិនេះមិនប្រឈមនឹងការបណ្ដេញចេញទេ។ ប៉ុន្តែអង្គការទាំងពីរេនះបានលើកឡើងថា គ្រួសារភាគច្រើនកំពុងជួបការលំបាកក្នុងការរកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិត ហើយថា ការដែលគ្មានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីវាបានធ្វើឲ្យពួកគាត់មិនអាចខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារដែលមានការប្រាក់ទាប និងដែលអាចជួយឲ្យពួកគាត់រួចផុតពីភាពក្រីក្រ។
អង្គការទាំងពីរនេះបានលើកឡើងទៀតថា ក្នុងចំណោមសហគមន៍ក្រីក្រទាំង១២នេះមានសហគមន៍ចំនួន១១ដែលប្រហែលជាត្រូវបានគេបដិសេធមិនឲ្យមានឱកាសទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ព្រោះសហគមន៍ទាំងនេះស្ថិតនៅលើដីរដ្ឋដែលតាមផ្លូវច្បាប់គ្មានសិទ្ធិទទួលបានកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនោះ។
ប៉ុន្តែលោក តឹក វណ្ណារ៉ា នាយកអង្គការវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលបានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែទទួលខុសត្រូវចំពោះគ្រួសារទាំងនេះ ព្រោះពួកគាត់ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យតាំងទីលំនៅលើតំបន់នេះ ដោយគ្មាននណាមកពន្យល់ថាពួកគាត់រំលោភច្បាប់នោះឡើយ។
លោកបានមានប្រសាសន៍តាមទូរស័ព្ទបន្ទាប់ពីរបាយការណ៍ត្រូវបានចេញថា ” យើងស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលជួយធ្វើឲ្យតំបន់នេះមានភាពប្រសើរឡើង ហើយពិចារណាឡើងវិញអំពីការផ្ដល់ [ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី] សម្រាប់អ្នកភូមិសហគមន៍ក្រីក្រ ទោះបីជាពួកគាត់កំពុងរស់នៅដោយខុសច្បាប់ក៏ដោយ”។
អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទាំងពីរនេះចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលគិតគូរឡើងវិញចំពោះសហគមន៍ក្រីក្រទាំងនេះ ដែលគេមិនរាប់បញ្ចូលក្នុងដំណើរការចុះបញ្ជីដីធ្លី ហើយផ្ដល់ឱកាសឲ្យអ្នកភូមិនៅក្នុងសហគមន៍ទាំងនេះទទួលបានកម្មសិទ្ធិដីធ្លីស្របច្បាប់ និងសហគមន៍ដែលដំបូងឡើយត្រូវបានបដិសេធមិនផ្ដល់ឱកាសឲ្យទទួលបានកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ដោយសារគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសាធារណៈដែលទន្ទ្រានចូលដីធ្លីរបស់ពួកគាត់នោះ។
តែទោះជាយ៉ាងណា ពេលរបាយការណ៍ត្រូវបានចេញរួច លោក សួន សុផា នាយករងរដ្ឋបាលដីធ្លីនៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានបដិសេធថា រដ្ឋាភិបាលមិនបានរើសអើងចំពោះសហគមន៍ណាមួយឡើយ ព្រោះសមាជិកនៃសហគមន៍ទាំងនេះសុទ្ធតែកំពុងរស់នៅលើដីរដ្ឋ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ” ក្រសួងមិនអាចទទួលយករបាយការណ៍នេះបានទេ។ យើងមិនអាចទទួលយកបាន ព្រោះសហគមន៍ទាំងនេះស្ថិតនៅលើដីរដ្ឋ ដែលច្បាប់មិនតម្រូវឲ្យមានកម្មសិទ្ធិដីធ្លី”។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា ” គ្មានការរើសអើងទេ។ ទោះបីជាអ្នកមានឬក្រ ខ្ពស់ឬទាបក៏ដោយ អ្នកនឹងនៅតែត្រូវបានគេផ្ដល់សិទ្ធិឲ្យចុះបញ្ជី ប្រសិនបើគោរពតាមច្បាប់ភូមិបាល”៕ ស៊ុយឈាង