កសិករនៅខេត្តឧត្តរមានជ័យដែលត្រូវបង្ខំឲ្យចេញពីដីធ្លីរបស់ខ្លួនដោយក្រុមហ៊ុនចម្ការអំពៅបីដែលឥឡូវនេះលុបចោលវិញទៅហើយនោះ និយាយថា ទាហានបានចាប់ផ្តើមចូលមកនៅលើដីស្រែចម្ការចាស់របស់ពួកគាត់ ហើយបានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលកាលពីថ្ងៃច័ន្ទឲ្យប្រគល់ដីនោះទៅប្រជាពលរដ្ឋដែលបានបាត់បង់ដីនោះវិញ។
មិត្រ ផល ជាក្រុមហ៊ុនស្ករសដ៏ធំរបស់ថៃ ដែលផ្គត់ផ្គង់ក្រុមហ៊ុន កូកាកូឡា បានទទួលសម្បទានដីមានទំហំ២០.០០០ហិកតា នៅក្រុងសំរោងកាលពីឆ្នាំ២០០៨ ហើយបានដកចេញវិញកាលពីចុងឆ្នាំមុន ដោយមិនបានប្រមូលផល មិនបាច់និយាយដល់បាននាំចេញ ស្ករសនោះទេ។
ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សនិយាយថា អ្វីដែលគេបានធ្វើគឺលួចប្លន់ដីពីប្រជាពលរដ្ឋប្រហែល២.០០០គ្រួសារ បានដុតបំផ្លាញផ្ទះសំបែងប្រហែល២០០ខ្នងរបស់ពួកគេ ដោយមានការជួយជ្រោមជ្រែងពីកម្លាំងសន្តិសុខមូលដ្ឋាន និងបានធ្វើឲ្យប្រជាកសិករដែលអាចរស់នៅចិញ្ចឹមខ្លួនឯងបាន ធ្លាក់ក្នុងភាពក្រីក្រលំបាក និងជាប់បំណុល។
ឥឡូវនេះចម្ការទាំងនោះត្រូវបានប្រគល់មកឲ្យរដ្ឋ ដូច្នេះគ្រួសារទាំងនោះនិយាយថា រដ្ឋាភិបាលគ្មានលេសណាទៀតថា មិនប្រគល់ដីឲ្យពួកគាត់នោះទេ។
លោក សួន សន ដែលបានបាត់បង់ដីចម្ការរបស់គាត់ទៅលើចម្ការទាំងនោះ បាននិយាយកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ នៅពេលចេញរបាយការណ៍ NGO ថ្មីអំពីជម្លោះនេះ នៅ ភ្នំពេញថា “បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលបានយកវាមកវិញ យើងបានឃើញកម្លាំងប្រដាប់អាវុធកាប់ឆ្ការដីនោះ។ សូមមេត្តា ប្រគល់វាមកឲ្យសហគមន៍វិញ”។
លោកបាននិយាយថា “យកវាធ្វើជាសម្បទានដីសង្គមកិច្ចសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមិនមានដី”។
រដ្ឋាភិបាលបានពន្យល់អំពីតម្រូវការសម្រាប់សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច (ELCs) ដូចជាសម្បទានដីដែលខ្លួនបានឲ្យក្រុមហ៊ុនមិត្រ ផល ដោយសរសើរការជួយលើកស្ទួយដែលពួកគេផ្តល់ដល់សេដ្ឋកិច្ច និងការងារដែលពួកគេផ្តល់ឲ្យអ្នកស្រុកធ្វើ។ ប៉ុន្តែនៅទូទាំងប្រទេស សហគមន៍ដែលបានឃើញសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចចូលមក និយាយថា ដីសម្បទានធ្វើឲ្យពួកគេជួបបញ្ហាលំបាក ហើយរដ្ឋាភិបាលមិនបានផ្តល់ភ័ស្តុតាងដើម្បីបញ្ជាក់ឡើយ។
លោក សន បាននិយាយថា “យើងបានបាត់បង់ព្រៃឈើរបស់យើង យើងបានបាត់បង់ដីចម្ការរបស់យើង ហើយប្រជាជនដែលធ្លាប់តែប្រមូលអនុផលព្រៃឈើ បានបាត់បង់ប្រភពប្រាក់ចំណូល។ យើងមិនឃើញមានផលប្រយោជន៍ណាមួយឡើយ មានតែបញ្ហាប៉ុណ្ណោះ”។
គ្រួសារខ្លះបានទទួលដីថ្មីជំនួសអ្វីដែលពួកគាត់បានបាត់បង់ ប៉ុន្តែពួកគាត់និយាយថា ដីថ្មីនោះគ្មានជីជាតិអាចដាំដុះបានឡើយ។ ដោយគ្មានដីស្រែចម្ការចាស់របស់ពួកគាត់ និងមានជម្រើសតិចតួចផ្សេងទៀតដើម្បីរកប្រាក់ មនុស្សជាច្រើនបានចាកចេញពីស្រុកភូមិដើម្បីស្វែងរកការងារធ្វើនៅប្រទេសថៃ។
អ្នកស្រី ហួយ ម៉ៃ ដែលបានបាត់បង់ដីធ្លីដោយសារតែចម្ការនោះដែរ បាននិយាយថា កូនៗរបស់គាត់ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រជាជនកម្ពុជាច្រើននាក់ ដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរថៃចាប់ប្រមូលមួយរយៈពេលខ្លីកាលពីឆ្នាំមុន ក្នុងពេលបង្ក្រាបលើកម្មករចំណាកស្រុកខុសច្បាប់ ដែលបានបណ្តេញពួកគេជាង២០០.០០០នាក់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញ។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា “ប្រសិនបើយើងមានដីធ្លី ពិតណាស់យើងនឹងមកវិញ គ្មាននរណាចង់នៅប្រទេសថៃទេ”។
ប៉ុន្តែការមើលឃើញទាហានចូលមកនៅលើដីចម្ការចាស់របស់ពួកគាត់ គ្រួសារទាំងនោះបារម្ភថា ពួកគេនឹងបាត់បង់ម្តងទៀត បើទោះជាក្រុមហ៊ុនមិត្រផលដកចេញក្តី។
ជា ជួង ដែលបានបាត់បង់ដីប្រាំហិកតាដោយសារចម្ការនេះដែរ បាននិយាយថា “យើងបានឃើញទាហានមកសុំដីឲ្យគ្រួសាររបស់ពួកគេ។ ដីនេះគួរត្រូវផ្តល់ឲ្យសហគមន៍វិញ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំបារម្ភថា ដីនេះនឹងត្រូវគេប្រគល់ឲ្យភាគីផ្សេង”។
ដំណឹងអំពីការសម្រេចរបស់ មិត្រផល ដកចេញពីខេត្តឧត្តរមានជ័យ និងការសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលលុបចោលសម្បទានរបស់ខ្លួន មិនមែនជារឿងថ្មីទេ។
កាលពីខែកុម្ភៈ អង្គការសមធម៌កម្ពុជាបាននិយាយថា អង្គការបានឮព័ត៌មានពីមន្ត្រី ហើយប្រធានមន្ទីរកសិកម្មខេត្ត លោក យឿន ប៊ុនថា បានបញ្ជាក់នៅពេលនោះថា ចម្ការទាំងនោះបានយល់ព្រមឲ្យដីរបស់ពួកគេមករដ្ឋាភិបាលវិញ។
ក្រុមហ៊ុនមិត្រផល មិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើសុំការពន្យល់ម្តងហើយម្តងទៀតនោះទេ។
កាលពីថ្ងៃសុក្រ ក្រសួងកសិកម្មបានបង្ហោះបញ្ជីដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលទើបលុបចោលថ្មីៗលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួន ដោយលើកឡើងថា សម្បទានរបស់មិត្រផលត្រូវបានប្រគល់ជាផ្លូវការឲ្យរដ្ឋវិញនៅខែមីនា។
លោក អ៊ាង សុផល្លែត អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងនេះ បាននិយាយថា មិត្រផល បានដកចេញ “ដោយសារតែភាពចម្រូងចម្រាសទាក់ទិននឹង ‘ស្ករឈាម’ ជាពាក្យដែលជនរងគ្រោះពីការបណ្តេញចេញប្រើសំដៅលើស្ករដែលដាំដុះលើចម្ការចាស់របស់ពួកគេ។
លោក សុផល្លែត បាននិយាយថា លោកមិនបានដឹងមូលហេតុដែលក្រុមហ៊ុនថៃនេះមិនបានដាំអំពៅមួយដើមណាលើដីនេះ តាមកិច្ចសន្យារបស់ខ្លួនទេ។ លោកបាននិយាយថា លោកក៏មិនបានដឹងអំពីរបាយការណ៍ពីអង្គការអក់ស្វាមនិងអែកសិនអេដស៍ ដែលបានចេញរបាយការណ៍កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ថាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយក្រុមហ៊ុនមួយផ្សេងទៀត ដោយអនុញ្ញាតឲ្យកាប់ឈើនៅលើដីសម្បទានរបស់ខ្លួន និងដំឡើងរោងចក្រកែច្នៃឈើ។
លោក សុផល្លែត បាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលនៅកំពុងធ្វើការសម្រេចនៅឡើយថាធ្វើអ្វីលើដីនោះ និងថា វាអាចបានទៅជនរងគ្រោះបាត់បង់ដីវិញ។
លោកបាននិយាយថា “គោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលគឺ ប្រសិនបើដីនោះរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ យើងប្រគល់ឲ្យពួកគាត់វិញ”។ លោកបានបន្ថែមថា លោកសង្ស័យអំពីការអះអាងដែលថា ទាហានបានចាប់ផ្តើមចូលទៅនៅទីនោះហើយ។
លោកបាននិយាយថា “ជួនកាល[មាន]ពាក្យចចាមអារ៉ាមនៅទីនេះទីនោះ។ យើងកំពុងសិក្សាលើភ័ស្តុតាង”។
លោក អ៊ំ សុភក្ត្រ អភិបាលក្រុងសំរោង បាននិយាយថា លោកមិនបានដឹងអ្វីដែលបានកើតឡើងចំពោះដីនោះទេ ប៉ុន្តែបានបដិសេធថា ទាហានមិនបានចូលកាន់កាប់ទេ។
លោកបាននិយាយថា “យើងទើបបានទទួលលិខិតមួយច្បាប់ពីអភិបាល[ខេត្ត] ដែលប្រាប់អាជ្ញាធរក្រុងឲ្យថែរក្សាដីនោះ និងកុំឲ្យអ្នកណាធ្វើចម្ការ។ ឥឡូវនេះយើងកំពុងរង់ចាំជំហានបន្ទាប់ពីថ្នាក់ដឹកនាំកំពូល”។
លោក ស ថាវី អភិបាលខេត្តមិនអាចទាក់ទងបានទេ។ លោក វ៉ាត ប៉ារ៉ានីន អភិបាលរង បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយ។
របាយការណ៍កាលពីថ្ងៃច័ន្ទពីអង្គការអក់ស្វាមនិងអែកសិនអេដស៍ស៊ីចង្វាក់គ្នានឹងការរកឃើញនៃការស៊ើបអង្កេតកន្លងមកដែលធ្វើឡើងដោយអង្គការអក់ស្វាមនិងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលផ្សេងទៀត។
កាលពីឆ្នាំមុន គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សជាតិរបស់ប្រទេសថៃ ដែលបានធ្វើការស្រាវជ្រាវផ្ទាល់របស់ខ្លួននិងចុះទៅពិនិត្យដល់ទីកន្លែងក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ បាននិយាយថា ខ្លួនបានយល់ស្របថា ជនរងគ្រោះពីការបណ្តេញចេញមានសិទ្ធិទាមទារកាន់កាប់ដីនោះស្របច្បាប់ ហើយថាក្រុមហ៊ុនចម្ការទាំងនោះបានល្មើសច្បាប់ក្នុងស្រុក។
ក្រុមហ៊ុនកូកាកូឡា ដែលរាប់បញ្ចូលក្រុមហ៊ុន មិត្រផល ក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់ស្ករសបីលើពិភពលោក ក៏បានទៅពិនិត្យតំបន់នោះកាលពីឆ្នាំមុនដែរ ប៉ុន្តែបានប្រកែកមិនឲ្យដឹងនូវលទ្ធផលរកឃើញរបស់ខ្លួនទេ។ ក្រុមហ៊ុននេះបានសន្យាថានឹងសម្អាតក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់ស្ករសរបស់ខ្លួនក្នុងពេលពីរបីឆ្នាំបន្ទាប់ទៀត ប៉ុន្តែមិនទាន់ធ្វើអ្វីដើម្បីជួយជនរងគ្រោះពីការបណ្តេញចេញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅឡើយទេ៕ និត