សហរដ្ឋអាមេរិកបានបញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួនទៅក្នុងការចោទប្រកាន់ថា ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភី ប៊ីល្លីតុន បានសូកប៉ាន់មន្ត្រីបរទេសដើម្បីទទួលបានសិទ្ធិរុករករ៉ែនៅក្រៅប្រទេស ហើយបានពិន័យក្រុមហ៊ុននេះជាទឹកប្រាក់ចំនួន២៥លានដុល្លារក្នុងប្រាក់ទូទាត់ ដែលមិននិយាយអំពីកម្ពុជា ដែលគេជឿជាទូទៅថា ជាផ្នែកមួយនៃការស៊ើបអង្កេតនោះទេ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី របាយការណ៍ដែលថា ក្រុមហ៊ុនរុករករ៉ែអូស្ត្រាលី កាលពីឆ្នាំ២០០៦បានបង់កម្រៃជើងសារក្រៅផ្លូវការ ដែលមានតម្លៃទឹកប្រាក់យ៉ាងហោចណាស់១,៣៥លានដុល្លារ ដើម្បីទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាភាគឦសាន អាចនៅតែជាផ្នែកនៃការស៊ើបអង្កេតបន្តទៀតដោយប៉ូលិសសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី។
ប៉ូលិសសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី បានបើកការស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួនទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភី កាលពីឆ្នាំ២០១៣ គឺរយៈពេលបីឆ្នាំបន្ទាប់ពីខ្លួនទទួលបានភ័ស្តុតាងពីអាជ្ញាធរសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលថា ជនជាតិអូស្ត្រាលី អាចល្មើសនឹងច្បាប់ពុករលួយបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
កាលពីសប្តាហ៍មុន គណៈកម្មការមូលប័ត្រសហរដ្ឋអាមេរិក បានប្រកាសថា ខ្លួនបានបញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេតដែលបានចាប់ផ្តើមកាលពីឆ្នាំ២០០៩ បានចោទប្រកាន់ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភីពីបទរំលោភបំពានច្បាប់ពុករលួយ ហើយបានពិន័យក្រុមហ៊ុននេះជាទឹកប្រាក់២៥លានដុល្លារ ដែលក្រុមហ៊ុនបានទទួលយល់ព្រមបង់។
ទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ក៏ប្រាក់ទូទាត់នេះមិនបាននិយាយដល់ការចោទប្រកាន់ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងកម្ពុជាទេ។
យោងតាមបទបញ្ជាឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភី បានបង់ប្រាក់ឲ្យមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនិងបុគ្គលិកសាជីវកម្មរដ្ឋចំនួន៦០នាក់មកពីប្រទេសប៊ូរុនឌី សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ ប្រទេសហ្គីណេ និងប្រទេសហ្វីលីពីន រួមជាមួយនឹងប្តីប្រពន្ធមួយចំនួន និងភ្ញៀវផ្សេងទៀត ដើម្បីចូលរួមក្នុងអូឡាំពិកហ្គេមឆ្នាំ២០០៨ នៅក្នុងក្រុងប៉េកាំង។ “កញ្ចប់រាក់ទាក់ស្វាគមន៍” រយៈពេលបីនិងបួនថ្ងៃអស់តម្លៃ១២.០០០ដុល្លារដល់១៦.០០០ដុល្លារក្នុងម្នាក់ៗ។
តាមបច្ចេកទេស គណៈកម្មការមូលប័ត្រមិនបានចោទក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភីពីបទសូកប៉ាន់ពួកមន្ត្រីទេ ប៉ុន្តែ បានចោទក្រុមហ៊ុននេះថា មិនបានបង្កើតនិងរក្សាការគ្រប់គ្រងផ្ទៃក្នុងឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ទៅលើកម្មវិធីរាក់ទាក់ស្វាគមន៍។
លោក អានឌ្រូ សេរេស្នី នាយកផ្នែកអនុវត្តច្បាប់នៃគណៈកម្មការមូលប័ត្រ បាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា “ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភី ប៊ីល្លីតុន ចេញប្រាក់ទាំងអស់ឲ្យមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីចូលរួមកីឡាអូឡាំពិក ក្នុងពេលដែលពួកគេស្ថិតនៅក្នុងមុខតំណែងដើម្បីជួយក្រុមហ៊ុនធ្វើជំនួញផ្សេងៗ ឬការប្រឹងប្រែងអនុវត្តនិយ័តកម្ម”។
លោក សេរេស្នី បាននិយាយថា “ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភី ប៊ីល្លីតុន ទទួលស្គាល់ថា ការអញ្ជើញមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលឲ្យចូលរួមកីឡាអូឡាំពិក បង្កើតឲ្យមានហានិភ័យកាន់តែខ្ពស់ ក្នុងការរំលោភបំពានច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ប៉ុន្តែ ក្រុមហ៊ុនខកខានមិនបានអនុវត្តការគ្រប់គ្រងផ្ទៃក្នុងឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការដោះស្រាយហានិភ័យនោះទេ”។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មការមូលប័ត្រមួយរូបបានបដិសេធមិននិយាយថាតើ ការចោទប្រកាន់លើកម្ពុជាត្រូវបានស៊ើបអង្កេត ឬយ៉ាងណាទេ។ សួរថាតើប្រាក់ទូទាត់បានបញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេតពុករលួយរបស់គណៈកម្មការមូលប័ត្រទៅលើក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភី ឬយ៉ាងណា លោកស្រីអ្នកនាំពាក្យបានបង្វែរទៅលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដែលក្រុមហ៊ុនបានចេញកាលពីសប្តាហ៍មុន បន្ទាប់ពីការលាតត្រដាងនូវប្រាក់ទូទាត់នោះ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភី និយាយថា ប្រាក់ទូទាត់ដោះស្រាយបញ្ហាទាំងអស់ឲ្យជ្រះស្រឡះ ដែលលើកឡើងនៅក្នុងការស៊ើបអង្កេត ដែលគណៈកម្មការមូលប័ត្របានចាប់ផ្តើមធ្វើនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ហើយថា ក្រសួងយុត្តិធម៌សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានពិនិត្យបញ្ហាដូចគ្នានេះ គឺបានសម្រេចចិត្តមិនចាត់វិធានការទេ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះនិយាយថា សរុបទៅពួកគេបញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេតរបស់សហរដ្ឋអាេមរិក។
ប៉ុន្តែ ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភីមិនទាន់រួចផុតពីបញ្ហានៅឡើយទេ។
ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភីនិយាយបន្ថែមថា “ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភី ប៊ីល្លីតុន នឹងបន្តសហការជាមួយការស៊ើបអង្កេតរបស់ប៉ូលិសសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី ដែលបានប្រកាសចាប់ផ្តើមនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣”។
ក្រុមហ៊ុនបានបដិសេធមិននិយាយពិស្តារទៅលើវិសាលភាពនៃការស៊ើបអង្កេតនោះទេ ហើយប៉ូលិសសហព័ន្ធអូស្ត្រាលីមិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំការធ្វើអត្ថាធិប្បាយឡើយ។
មន្ទិលសង្ស័យដំបូងឡើយបានកើតឡើងចំពោះប្រតិបត្តិការរបស់ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភីនៅក្នុងកម្ពុជានាឆ្នាំ២០០៧ នៅពេលដែលលោក លឹម គានហោ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងធនធានទឹកដែលបានមានប្រសាសន៍នៅឯសភាជាតិរំឭកអំពីការទទួលទូរស័ព្ទពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីឆ្នាំមុន។
លោក គានហោ បាននិយាយថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីទូរស័ព្ទពីអូស្ត្រាលីឲ្យលោកដឹងថា ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភី ទើបតែបានយល់ព្រមបង់ប្រាក់ទឹកតែ២,៥លានដុល្លារ គឺជាពាក្យសាមញ្ញថា លុយសូកប៉ាន់ ដើម្បីបានសិទ្ធិរុករករ៉ែបុកស៊ីត នៅក្នុងខេត្តមណ្ឌលគីរី។
រដ្ឋាភិបាលបានអះអាងថា ប្រាក់ដែលបន្ថែមលើប្រាក់១លានដុល្លារដែលក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភីបង់សម្រាប់អាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែ បានបញ្ចូលទៅក្នុង”មូលនិធិសង្គម” គឺជាគណនីដែលគេមិនបានលាតត្រដាងឲ្យដឹងឮជាទូទៅ ដើម្បីឲ្យមានការបញ្ជាក់លើការអះអាងនោះទេ ហើយថា ខ្លួនគ្រាន់តែបន្ថែមប្រាក់ដល់១,៣៥លានដុល្លារដោយសារតែគម្រោងនោះត្រូវកាត់ផ្តាច់។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី កាសែតអូស្ត្រាលីបានរាយការណ៍ថា ក្រុមហ៊ុនប៊ីអេចភីបានផ្តល់អុីម៉េលជាច្រើនទាក់ទងរវាងក្រុមប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុននិងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជូនដល់គណៈកម្មការមូលប័ត្រ ដែលទំនងជាបង្ហាញថា ការបង់ប្រាក់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលបានប្រថុយនឹងការរំលោភច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក៕ រើន