អ្នកនេសាទកម្ពុជាជាង២០០នាក់ដែលជាប់ទៅណាមិនរួចនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីគ្រោងនឹងវិលត្រឡប់មកដល់ប្រទេសកម្ពុជាវិញនៅព្រឹកនេះតាមយន្តហោះឈ្នួលធុនBoeing 737 មួយគ្រឿង ក្រោយមានអន្តរាគមន៍ពីក្រសួងជលផលរបស់ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី និងមន្ត្រីការទូតកម្ពុជានៅក្នុងទីក្រុងហ្សាការតា។
យោងតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយចេញដោយក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាកាលពីម្សិលមិញបានឲ្យដឹងថា អ្នកនេសាទសរុបចំនួន២៣០នាក់គ្រោងនឹងត្រឡប់ពីកោះអាំប៊ុន (Ambon) ក្រោយមានការចរចាជាមួយក្រុមហ៊ុនឧស្សាហកម្ម ភីធី ម៉ារីប៊ូ គ្រុប (PT Maribu Industries Group) ជាក្រុមហ៊ុនតំណាងទូកនេសាទថៃដែលកសិករទាំងនេះធ្វើការឲ្យក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះមានខ្លឹមសារដូច្នេះថា “យោងតាមការទាមទាររបស់ស្ថានទូត ក្រុមហ៊ុននេះបានជួលយន្តហោះ Boeing 737-900 ER ដែលអាចផ្ទុកពលករកម្ពុជាចំនួន២១៣នាក់ ដើម្បីចាកចេញពីកោះអាំប៊ុន ហើយនឹងមកដល់រាជធានីភ្នំពេញនៅម៉ោង៦ព្រឹក”។ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះបានបន្ថែមថា អ្នកនេសាទដែលនៅសេសសល់ចំនួន១៧នាក់នឹងមកដល់តាមក្រោយក្នុងថ្ងៃដដែលតាមជើងហោះហើរដាច់ដោយឡែកមួយ ដែលក្រុមហ៊ុននេះជាអ្នកចេញថ្លៃចំណាយដែរ។ “ក្រុមហ៊ុនបានទូទាត់ប្រាក់ខែឲ្យពលករកម្ពុជាទាំង២៣០នាក់រួចហើយ”។
ការវិលត្រឡប់របស់ក្រុមអ្នកនេសាទនេះ កើតមានឡើងក្រោយអ្នកនេសាទជាង១០០នាក់ធ្វើមាតុភូូមិនិវត្តកាលពីខែមុនពីភូមិកោះបេនជីណា (Benjina) ដែលទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន AP បានលាតត្រដាងថា ជាកន្លែងចាប់បង្ខំពលករចំណាកស្រុកធ្វើការដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រុមហ៊ុននេសាទមួយរបស់ឥណ្ឌូណេស៊ី ដោយប្រើទូកនេសាទដែលបញ្ជាដោយជនជាតិថៃដើម្បីធ្វើការនេសាទក្នុងដែនទឹកឥណ្ឌូណេស៊ី។
អ្នកនេសាទមួយចំនួនដែលត្រូវបានសង្គ្រោះចេញពីភូមិកោះបេនជីណា ត្រូវបានរត់ពន្ធពីកម្ពុជាចូលទៅក្នុងប្រទេសថៃដោយប្រើលេសបោកបញ្ឆោតថា ពួកគេនឹងទទួលបានការងារមានប្រាក់ខែខ្ពស់ ហើយបន្ទាប់មកក៏ត្រូវគេយកកាំភ្លើងភ្ជុងបង្ខំឲ្យឡើងទូកនេសាទ និងធ្វើការអស់រយៈពេលរាប់ឆ្នាំដោយគ្មានប្រាក់ខែ។ ពួកគេត្រូវបានធ្វើមាតុភូមិនិវត្តដោយមានជំនួយពីអង្គការអន្តរជាតិទេសន្តរប្រវេសន៍ (IOM)”។
លោក ស្ទីវ ហាមីលថុន (Steve Hamilton) អនុប្រធានបេសកកម្មនៃអង្គការអន្តរជាតិទេសន្តរប្រវេសន៍ប្រចំាឥណ្ឌូណេស៊ី បានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា បម្រាមផ្អាកការនេសាទដែលចេញដោយក្រសួងជលផលរបស់ឥណ្ឌូណេស៊ីកាលពីខែវិច្ឆិកា បានឈានទៅដល់ការរកឃើញពលករចំណាកស្រុករាប់ពាន់នាក់បន្ថែមទៀតដែលត្រូវគេបង្ខំឲ្យធ្វើការនៅលើទូកជនបរទេស។
លោកបានលើកឡើងថា “ការផ្អាកគឺជារឿងសំខាន់។ វាធ្វើឲ្យអ្នកនេសាទទាំងនោះបានឡើងគោកវិញ។ វាបានផ្ដល់ឱកាសឲ្យមន្ត្រីជលផល និងនគរបាលនិយាយជាមួយអ្នកនេសាទទាំងនោះ”។ លោកបានបន្តថា “វាច្បាស់ណាស់” ថា មានអ្នកនេសាទចំណាកស្រុកជាច្រើនទៀតមកពីប្រទេសភូមា ប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃ កំពុងតែត្រូវការការធ្វើមាតុភូមិនិវត្ត បន្ទាប់ពីត្រូវគេយកទៅទម្លាក់ចោលនៅលើកោះផ្សេងៗគ្នាក្រោយមានបម្រាមផ្អាកការនេសាទ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា “អាជ្ញាធរឥណ្ឌូណេស៊ីកំពុងធ្វើការដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយ។ ពួកគេមិនទាន់បោះបង់ចោលនៅឡើយទេ ហើយកំពុងតែចាត់វិធានការបង្ការ និងបន្តស៊ើបអង្កេត។
លោកស្រី សារ៉ា ភាហ្សាណូ (Sara Piazzano) នាយកគម្រោងប្រឆាំងការជួញដូរមនុស្សប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ដែលទទួលបានមូលនិធិពី USAID បានមានប្រសាសន៍ថា កន្លងមកមានការប៉ាន់ប្រមាណថា មានពលករចំណាកស្រុកយ៉ាងហោចណាស់៣០០.០០០នាក់ធ្វើការនៅលើទូកនេសាទបញ្ជាដោយជនជាតិថៃ ដែលទូកជាច្រើនក្នុងចំណោមនោះធ្វើការនេសាទក្នុងដែនសមុទ្រឥណ្ឌូណេស៊ី។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “វានៅតែអាចរកឃើញប្រជាជនកម្ពុជាបន្ថែមទៀត។ វាមិនមែនជាសញ្ញាអាក្រក់ទេ វាជាសញ្ញាល្អ។ ពេលនេះមានការឃ្លាំមើលកាន់តែច្រើន”។
លោក អំ សំអាត អ្នកគ្រប់គ្រងផ្នែកបច្ចេកទេសស៊ើបអង្កេតនៅអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូបានមានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាក៏ត្រូវតែពង្រឹងការឃ្លាំមើលរបស់ខ្លួនដែរ ជាពិសេសនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន ដើម្បីកាត់បន្ថយឱកាសដែលពលករចំណាកស្រុកត្រូវគេបង្ខំឲ្យធ្វើការដូចទាសករនៅលើទូកនេសាទបរទេស។
លោកមានប្រសាសន៍បន្តថា “យើងបានមើលឃើញថា កម្ពុជាមានតែយន្តការសង្គ្រោះពួកគេប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែគ្មានការរឹតបន្តឹងលើប្រជាពលរដ្ឋឆ្លងដែនខុសច្បាប់ ដែលជាចំណុចសំខាន់នោះទេ។ នៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន មន្ត្រីឃុបឃិតជាមួយអ្នករត់ពន្ធ ដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យពលករឆ្លងដែនទៅរកការងារធ្វើ ហើយនៅពេលពួកគេឡើងដល់លើទូកក៏ត្រូវក្លាយជាទាសករ”៕ សុខុម