កាលពីថ្ងៃពុធ មន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាននិងកសិកម្មបានព្រមានអ្នកនិពន្ធរបាយការណ៍ថ្មី ដែលចោទរដ្ឋាភិបាលថាឃុបឃិតជាមួយឈ្មួញឈើ ទ្រី ភាព កាប់ខុសច្បាប់នូវព្រៃការពារនៅទិសឦសានប្រទេសកម្ពុជា ថាពួកគេអាចត្រូវប្តឹង បើពួកគេមិនកែអត្ថបទទេនោះ។
ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃពុធដោយអង្គការ វេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជា (NGO Forum) របាយការណ៍ដែលមានចំណងជើងថា “ការកាប់ឈើនិងបរិបាលកិច្ចក្នុងខេត្តរតនគិរីនិងស្ទឹងត្រែង” ពិនិត្យហ្មត់ចត់ឡើងវិញនូវការអះអាងនិងភ័ស្តុតាង ដែលក្រុមសិទ្ធិបរិស្ថាន គ្លូបល វិតណេស មានមូលដ្ឋាននៅក្រុងឡុង បានបញ្ចូលក្នុងរបាយការណ៍មួយដែលចេញកាលពីខែកុម្ភៈ។
ផ្អែកលើភ័ស្តុតាងដែលប្រមូលបានក្នុងរយៈពេលស៊ើបអង្កេតជាសម្ងាត់ប្រាំបីខែកន្លងមក អង្គការគ្លូបល វិតណេស បានចោទ លោក ទ្រី ភាព ថាបានសហការជាមួយក្រសួងនិងមន្ត្រីយោធាក្នុងការប្រើសិទ្ធិផ្តាច់មុខលើឈើទាំងអស់ដែលកាប់រំលំក្នុងសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចនៅខេត្តរតនគិរី ដើម្បីលួចព្រៃការពាររបស់ខេត្តនេះ។
លោក សុទ្ធ ពិសិដ្ឋ អ្នកស្រាវជ្រាវសំខាន់នៅពីក្រោយរបាយការណ៍របស់ NGO Forum បាននិយាយថា ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវរបស់លោកនាពេលថ្មីៗនេះបានធ្វើកិច្ចការរបស់ខ្លួនជាសម្ងាត់រយៈពេលបួនខែ ដោយកត់ត្រានិយាមកា GPS នៃការកាប់ឈើខុសច្បាប់ ដែលពួកគេបានឃើញផ្ទាល់ភ្នែក។ ប៉ុន្តែរបាយការណ៍នេះក៏បានប្រើឯកសាររបស់រដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនដូចគ្នា ដែលក្នុងនោះមានក្រឹត្យនិងអាជ្ញាប័ណ្ណនាំចេញ ដូចដែលគ្លូបលវិតណេសបានប្រើដើម្បីគាំទ្រការអះអាងរបស់ខ្លួនដែរ។
ផ្អែកលើការសង្កេតរយៈពេលខ្លីរបស់ខ្លួនអំពីកន្លែងស្តុករបស់លោក ទ្រី ភាព ក្នុងស្រុកចំនួនបី របាយការណ៍ NGO Forum អះអាងថា មេឈ្មួញឈើរូបនេះបានកាប់ឈើយ៉ាងហោចណាស់២៤៣.០០០ម៉ែត្រគូបក្នុងតំបន់ទាំងនោះនៅឆ្នាំ២០១៤។ ដោយប្រើការប៉ាន់ស្មានត្រួសៗអំពីតម្លៃឈើ របាយការណ៍នេះអះអាងថា លោក ភាព រកបានប្រាក់ចំណេញ២៩២លានដុល្លារពីឈើនោះ។ ហើយដូចគ្លូបលវិតណេសដែរ របាយការណ៍ NGO Forum អះអាងថា ប៉ូលិស កម្លាំងរាជអាវុធហត្ថ និងទាហាន សហការជាមួយ ឬធ្វើការឲ្យលោក ទ្រី ភាព ក្នុងរបរទុច្ចរិតកាប់ឈើខុសច្បាប់របស់គាត់។
លោក ស៊្រុន ដារិទ្ធ នាយរងខុទ្ទកាល័យ ដែលបានចូលរួមក្នុងការចេញរបាយការណ៍នេះ បាននិយាយថា “ខ្ញុំគិតថា នេះជាការចោទប្រកាន់មួយដោយគ្មានភ័ស្តុតាង។ ខ្ញុំសូមប្រាប់ថា សៀវភៅនេះអាចក្លាយជាភ័ស្តុតាង ប្រសិនបើភាគីម្ខាងទៀតប្តឹងអំពីការចោទប្រកាន់ទាំងនេះ”។
លោក ដារិទ្ធ បាននិយាយថា លោកបារម្ភថាអ្នកស្រាវជ្រាវ “អាចក្លាយជាជនរងគ្រោះ ពីព្រោះពួកគេចោទប្រកាន់គេ។ ដូច្នេះ ពួកគេ [ចុងចោទ] មានសិទ្ធិការពារខ្លួនទៅតាមផ្លូវច្បាប់ ដោយសារតែពួកគេរងការបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ”។
លោកបានលើកឡើងថា ឧទាហរណ៍ អ្នកនិពន្ធជំនួសពាក្យ “ការបំផ្លាញព្រៃឈើ” ដោយពាក្យ “ស្ថានភាពក្នុងព្រៃ”។
តំណាងជាច្រើននាក់របស់លោក ភាព ដែលធ្លាប់ដឹងការចោទប្រកាន់ទាំងនេះ បានអះអាងម្តងហើយម្តងទៀតថា ពួកអ្នកកាប់ឈើខុសច្បាប់កំពុងកាប់ស្រេចតែចិត្ត ដោយប្រើឈ្មោះឧកញ៉ា ដោយគ្មានការដឹងឮ ឬការអនុញ្ញាតពីគាត់ ដើម្បីគេចពីច្បាប់។
លោក សួន សុវណ្ណ អនុប្រធាននាយកដ្ឋាននីតិកម្មនិងអនុវត្តន៍ច្បាប់នៃរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ដែលមានវត្តមាននៅពេលចេញផ្សាយរបាយការណ៍នេះដែរ បានទទូចបញ្ជាក់ថា ពាក្យពេចន៍និងតួលេខគួរត្រូវតែកែចេញ។
លោកបាននិយាយថា “យើងសូមប្រឆាំងរបាយការណ៍នេះ ហើយវាមិនអាចយកប្រើជាផ្លូវការបានទេ ពីព្រោះពួកគេបានប្រើពាក្យសម្តីខុស។ យើងជាខ្មែរ ដូច្នេះពួកគេគួរពិនិត្យឡើងវិញនូវពាក្យពេចន៍ ដែលពួកគេប្រើក្នុងរបាយការណ៍នេះ។ រដ្ឋាភិបាលមានសិទ្ធិកែពាក្យពេចន៍ក្នុងរបាយការណ៍នេះ ដូច្នេះក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវគួរសហការជាមួយសមត្ថកិច្ចរដ្ឋាភិបាល”។
លោក ពិសិដ្ឋ បាននិយាយថា លោកបានត្រៀមដើម្បីកែការប្រើពាក្យពេចន៍ក្នុងរបាយការណ៍នោះ ប៉ុន្តែមិនមែនតួលេខទេ។
លោកបាននិយាយថា “យើងមានភ័ស្តុតាងនិងឯកសារគ្រប់គ្រាន់ ដូចជារូបភាពនិងវីដេអូ ដើម្បីបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនជាច្រើនពិតជាកំពុងកាប់ឈើដោយខុសច្បាប់និងដឹកជញ្ជូនឈើចេញពីព្រៃ។ ខ្ញុំមិនព្រមកែតួលេខក្នុងរបាយការណ៍នេះទេ ពីព្រោះយើងមានភ័ស្តុតាងនិងឯកសារគ្រប់គ្រាន់ ប៉ុន្តែយើងនឹងកែពាក្យពេចន៍មួយចំនួន”។
ហើយថ្វីបើមានភាពដូចគ្នាសឹងតែទាំងអស់ជាមួយរបាយការណ៍គ្លូបលវិតណេស ក្នុងនោះមានទាំងរូបថតមួយចំនួនដូចគ្នាក៏ដោយ ក៏លោក ពិសិដ្ឋ បានអះអាងថា លោកមិនដែលទាំងបានឮអំពីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមានមូលដ្ឋាននៅក្រុងឡុងទេ។
លោកបាននិយាយថា “យើងមិនពាក់ព័ន្ធ”ជាមួយពួកគេទេ។ “យើងមានក្រុមមួយមានគ្នាប្រាំមួយនាក់ ហើយយើងមានភ័ស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់។ យើងបានទៅពិនិត្យដល់ទីកន្លែងនៅតំបន់នោះ ហើយយើងឯករាជ្យ”៕ និត (រាយការណ៍បន្ថែមដោយ វណ្ណ រើន)