ដោយរដ្ឋាភិបាលសង្ឃឹមថា នឹងចាប់ផ្តើមបញ្ចេញយីហោអង្ករលេខ១របស់កម្ពុជានៅលើទីផ្សារពិភពលោកក្នុងត្រីមាសដំបូងនៃឆ្នាំ២០១៦ ការពិភាក្សាតុមូលនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញកាលពីម្សិលមិញ បានលើកឡើងពីឧបសគ្គនៅសេសសល់ ជាពិសេសការកំណត់ឈ្មោះ។
នៅក្នុងពិធី រៀបចំដោយស្ថានទូតអង់គ្លេស និងក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោក ស៊ុន ចាន់ថុល រងដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានលើកឡើងថា ជម្រើសដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់អង្ករលេខ១កម្ពុជាគឺច្បាស់ហើយ។
ដោយលើកកម្ពស់ឈ្មោះដែលក្រសួងកសិកម្មក៏គាំទ្រដែរនោះ លោក ស៊ុន ចាន់ថុលបានមានប្រសាសន៍ថា “សូមផ្តោតលើឈ្មោះផ្ការំដួល ចុះបញ្ជីឈ្មោះនេះ ហេតុដូច្នេះអ្នកផ្សេងមិនអាចប្រើឈ្មោះនេះបានឡើយ”។
ផ្ការំដួល ឬផ្កាម្លិះ គឺជាឈ្មោះប្រភេទអង្ករផ្កាម្លិះលេខ១របស់កម្ពុជាដែលជាប់ ឈ្មោះជាប្រភេទ ”អង្ករល្អបំផុតលើពិភពលោក” ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ចាប់តាំងពីវាត្រូវបាន យកទៅប្រកួតប្រជែងជាលើកដំបូងក្នុងការប្រកួតរៀបចំដោយសន្និសីទស្រូវអង្ករពិភពលោក (World Rice Conference) កាលពីបីឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “ប្រទេសថៃក៏លក់អង្ករផ្កាម្លិះដែរ។យើងឈ្នះពានរង្វាន់ជាប្រភេទអង្ករផ្ការំដួលទេ ប៉ុន្តែ យើងចេះតែនាំគ្នាហៅថា ផ្កាម្លិះ ផ្កាម្លិះ ផ្កាម្លិះ ទៅ។ យើងត្រូវតែធ្វើអ្វីឲ្យខុសពីប្រទេសជិតខាងរបស់យើង”។
លោក ដេវីដ ភុតណាម (David Puttnam) ប្រេសិតធុរកិច្ចអង់គ្លេសប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា និងជាសមាជិកប្រឹក្សាមួយរូបនៅក្នុងពិធីនេះបានលើកឡើងថា ឈ្មោះងាយៗទើបជាការប្រសើរ ដោយពន្យល់ថា យីហោអង្ករអន្តរ ជាតិរបស់កម្ពុជាគួរតែ ”ងាយស្រួលបកប្រែ និងងាយស្រួលហៅ”។
ដោយគូសបញ្ជាក់ពីជោគជ័យនៃគ្រឿងឧបភោគបរិភោគ ដែលអ្នកប្រើប្រាស់ទូទាំងពិភពលោកទទួលស្គាល់ដូចជា ម្រេចកំពតនិងប្រេងអូលីវ របស់អីុតាលីជាដើមនោះលោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ការងារនៅទីនេះគឺត្រូវធ្វើឲ្យ ‘មាសស’ ក្លាយទៅជាគ្រឿងឧបភោគបរិភោគដ៏ពេញនិយម ហើយថា តើវានឹងជួយកសិករ ឬអ្នកផលិតនៅក្នុងប្រទេស កម្ពុជាតាមរបៀបណា”។
ការពិភាក្សាគ្នានេះក៏បានផ្តោតលើភាពចាំបាច់ក្នុងការបង្កើតស្តង់ដារដែលមានលិខិតបញ្ជាក់ទទួលស្គាល់មួយផងដែរដើម្បីធានាជូនទាំងអ្នកផលិត និងអ្នកប្រើប្រាស់នូវគុណភាពអង្ករលេខ១របស់កម្ពុជា។
លោក ដេវីដ វ៉ាន (David Van) លេខាស្តីទីនៃសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា (CRF) បានមានប្រសាសន៍ថា ”ប្រសិនបើយើងនាំចេញផលិតផលទៅទីនោះជាប្រភេទលេខ១ យើងត្រូវតែធានា និងការពារយីហោរបស់យើង”។
សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជាបានកំណត់គោលដៅរបស់ខ្លួនលើទីផ្សារចំនួនបីសម្រាប់អង្ករប្រភេទលេខ១នេះ គឺទីផ្សារអាមេរិក ទីផ្សារអឺរ៉ុប និងទីផ្សារចិន។ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានលើកឡើងថា ក្រសួងរបស់លោកកំពុងតែស្វះស្វែងយ៉ាងសកម្មក្នុងការស្វែងរកទីផ្សារបន្ថែមទៀត។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងបានចុះ MOU [ អនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា] ជាមួយប្រទេសចិនសម្រាប់ការនាំចេញអង្ករ១០០.០០០តោន ហើយកាលពីម្សិល មិញ យើងបានចុះ MOU ជាមួយក្រុមហ៊ុនមួយនៅឥណ្ឌូណេស៊ី ដោយសង្ឃឹមថា នឹងអាចនាំចេញអង្ករទៅទីនោះ១០០.០០០ តោន ដែរ”។
លោក ស៊ុនចាន់ថុល បានលើកឡើង ទៀត ថា នៅក្នុងរយៈពេល៩ខែដំបូងនៃឆ្នាំនេះ កម្ពុជាផលិតអង្ករបាន៣៦៩.០០០តោន ពោលគឺកើនឡើង៣៧ភាគរយបើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ ទោះជា យ៉ាងណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មរូបនេះបានទទួលស្គាល់ថា គោលដៅនាំចេញអង្កររបស់រដ្ឋាភិបាលឲ្យបាន១លានតោននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៥នេះ ”គឺមិនសម្រេចតាមគោលដៅឡើយ”។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ”ខ្ញុំនឹងសប្បាយ ចិត្តនៅដំណាច់ឆ្នាំនេះ បើអាចនាំចេញអង្ករបាន៥០០.០០០តោន”៕ស៊ុយឈាង