បួនថ្ងៃបន្ទាប់ពីតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងពីររូបត្រូវគេវាយដំលើរាងកាយ ខណៈពេលចាកចេញពីរដ្ឋសភា សភាគ្រោងនឹងចូលប្រជុំឡើងវិញនៅព្រឹកនេះ ដើម្បីអនុម័តការធ្វើវិសោធនកម្មវិធានផ្ទៃក្នុង ហើយអាចនឹងសម្រេចលើអនាគតរបស់លោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សប្រឆាំង។
ជិតពាក់កណ្ដាលនៃតំណាងរាស្ត្រទាំង៥៥រូបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងស្ថិតនៅបរទេសនៅឡើយ ដោយជាច្រើននាក់ស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសថៃដើម្បីគាំទ្រលោក ញ៉យ ចំរើន និងលោក គង់ សភា ដែលត្រូវបានបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យបន្ទាប់ពីត្រូវគេជាន់ ទាត់ធាក់មុខយ៉ាងរន្ថើនអំឡុងបាតុកម្មមួយរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ។
ប៉ុន្តែលោក កែវ ភិរម្យ តំណាងរាស្ត្រមួយរូបនៃតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រមាណ៣០រូបដែលស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសនៅឡើយ បានមានប្រសាសន៍ថា តំណាងរាស្ត្រដែលនៅសេសសល់ទាំងនេះនឹងចូលសភាដើម្បីអនុម័តវិធានផ្ទៃក្នុងថ្មី និងការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ ទោះបីជាមានព្រឹត្តិការណ៍កាលពីពេលថ្មីៗនេះក៏ដោយ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងនឹងទៅនៅថ្ងៃស្អែក។ ទោះបីជាពួកយើងភាគច្រើននៅបរទេសក៏ដោយ ក៏អ្នកដែលនៅសេសសល់នឹងនៅតែទៅដើម្បីគាំទ្រវិសោធន កម្មទាំងនោះ”។
គួររំឭកថា លោក ញ៉យ ចំរើន និងលោក គង់ សភា ត្រូវបានទាញទម្លាក់ពីរថយន្តរបស់លោក ហើយវាយដំយ៉ាងរន្ថើនពីសំណាក់ក្រុមបុរសដែលចូលរួមបាតុកម្មទាមទារឲ្យលោក កឹម សុខា ចុះចេញពីតំណែងអនុប្រធានរដ្ឋសភា។
បាតុកម្មនេះត្រូវបានជំរុញឲ្យធ្វើនៅក្នុងសុន្ទរកថារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅយប់មុននោះ ហើយត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយក្រុមយុវជនមួយ ដែលគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប៉ុន្តែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានច្រានចោលការអះអាងរបស់សង្គមស៊ីវិល និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលលើកឡើងថា លោក ហ៊ុន សែន ជាអ្នកនៅពីក្រោយហេតុការណ៍ប្រើអំពើហិង្សានោះ។
ការវាយដំនោះគឺជាផ្នែកមួយនៃការប្រឹង ប្រែងរួមគ្នាដើម្បីបំភិតបំភ័យលោក កឹម សុខា ដោយក្រុមបាតុករបានគប់ដុំថ្មទៅលើផ្ទះរបស់លោករយៈពេល៦ម៉ោងកាលពីរសៀលថ្ងៃច័ន្ទ ខណៈប្រពន្ធរបស់លោកនៅក្នុងផ្ទះ ហើយនគរបាលមិនបានអើពើនឹងការទូរស័ព្ទសុំជំនួយអន្តរាគមន៍ឡើយ។
លោក គន់ គីម អគ្គមេបញ្ជាការរងនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងជាមនុស្សជំនិតរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានចេញញត្តិមួយច្បាប់ដាក់ក្បាលលិខិតកងទ័ពដើម្បីអំពាវនាវឲ្យដកលោក កឹម សុខា ចេញពីតំណែងកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ខណៈទាហានដែលស្ថិតក្រោមបញ្ជា របស់លោកបានប្រមូលផ្ដុំគ្នាជាមួយនឹងបដាទាមទារដូចគ្នានេះ។
លោក មុត ចន្ថា ប្រធានខុទ្ទកាល័យរបស់លោក កឹម សុខា បានមានប្រសាសន៍ថា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះដែលមិនបានចូលប្រជុំនៅរដ្ឋសភាកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ដោយសារព្រួយបារម្ភចំពោះសុវត្ថិភាពរបស់លោកទំនងជាវិលត្រឡប់ពីប្រទេសថៃវិញមិនទាន់សម័យប្រជុំនៅថ្ងៃនេះឡើយ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានប្រសាសន៍ថា ញត្តិស្នើសុំឲ្យដកលោក កឹម សុខា ចេញពីតំណែងដែលក្រុមបាតុករកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ បានប្រគល់ជូនលោកស្រី ឡោក ខេង តំណាងរាស្ត្រគណ បក្សប្រជាជនកម្ពុជា អាចនឹងមកដល់នៅថ្ងៃនេះ។
លោកបានបន្តថា “នៅពេលមានហត្ថលេខា៥០បូក១ [នៃតំណាងរាស្ត្រទាំង១២៣ រូប] ហើយត្រូវបានប្រគល់ជូនប្រធានរដ្ឋសភា ប្រធានរដ្ឋសភាត្រូវកោះប្រជុំគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍។ នៅពេលមានសំឡេង លើសពី៥០បូក១នៃសមាជិកគណៈកម្មាធិការ អចិន្ត្រៃយ៍ដែលបោះឆ្នោតគាំទ្រការដកពីតំណែងនោះ តំណែងរបស់លោកអាចដកចេញបាន” ប៉ុន្តែលោកមិនបានបញ្ជាក់ថាតើរឿងនោះអាចនឹងកើតឡើងនៅថ្ងៃនេះឬយ៉ាងណាឡើយ។ លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា “ចាំមើលលទ្ធផលចុះ”។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក អេង ឆៃអ៊ាង តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងបានមានប្រសាសន៍ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនអាចដកលោក កឹម សុខា ចេញបានឡើយ ប្រសិនបើមិនរម្លាយសភាចោលទេនោះ ពីព្រោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញអនុញ្ញាតឲ្យជំនួសតំណែង ប្រធានរដ្ឋសភា និងអនុប្រធានរដ្ឋសភាពីររូប ល្គឹកណាពួកគាត់លាឈប់ពីតំណែង ឬទទួលមរណភាព។
លោកមានប្រសាសន៍ទៀតថា “គ្មានការដកតំណែងប្រធានគណៈកម្មការ ប្រធាន ឬអនុប្រធានរដ្ឋសភានោះទេនៅក្នុងវិធានផ្ទៃក្នុងនៃរដ្ឋសភា ឬរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ គ្មានការដកសេចក្ដីទុកចិត្ត ឬដកពួកគាត់ចេញឡើយ។ ប្រសិនបើមានច្បាប់បែបនេះ ខ្ញុំមិនដឹងថាវាជាស្អីនោះទេ”។
លោក ឈាង វុន តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភាបានមានប្រសាសន៍ថា លោក អេង ឆៃអ៊ាង មានប្រសាសន៍ត្រឹមត្រូវហើយដែលលើកឡើងថា គ្មានបទប្បញ្ញត្តិបែបនេះ ប៉ុន្តែលោក បានគូសបញ្ជាក់ថា លោក កឹម សុខា នៅតែអាចដកចេញពីតំណែងរបស់លោកបានដដែល។
លោកបានលើកឡើងថា “ជាការពិត យើង គ្មានច្បាប់ចែងថា តំណាងរាស្ត្រអាចដកតំណែងថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋសភាបានឡើយ ប៉ុន្តែការអនុវត្តជាក់ស្ដែងគឺថា នៅពេលវាមកតាមផ្លូវណា វាក៏ត្រូវចេញទៅវិញតាមផ្លូវនោះដែរ។ តំណាងរាស្ត្របានបោះឆ្នោតប្រធាន និងអនុប្រធាន និងថ្នាក់ដឹកនាំផ្សេងទៀតនៃរដ្ឋសភា ដូច្នេះហើយដោយសារតែពួកគាត់មានសិទ្ធិជ្រើសរើស ពួកគាត់ក៏មានសិទ្ធិដកសេចក្ដីទុកចិត្តរបស់ខ្លួនដែរ”។
លោក គីម សួភីរិទ្ធ តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានមានប្រសាសន៍ថា លោកសង្ឃឹមថា សុន្ទរកថារបស់លោក ហ៊ុន សែន កាលពីយប់ថ្ងៃពុធដែលថ្កោលទោសហេតុការណ៍ប្រើអំពើហិង្សាកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ធានាថាអំពើហិង្សានឹងមិនកើតឡើងទៀតនោះទេនៅថ្ងៃនេះ។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា “យើងនៅតែព្រួយបារម្ភចំពោះសុវត្ថិភាពរបស់យើង ប៉ុន្តែយើងត្រូវតែចូលរួមសម័យប្រជុំរដ្ឋសភា ហើយយើងរង់ចាំមើលថាតើមានអ្វីកើតឡើងលើកនេះ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានអំពាវនាវឲ្យសមត្ថកិច្ចនាំខ្លួនជនដៃដល់ទៅតុលាការ ដូច្នេះខ្ញុំសង្ឃឹមថា នឹងគ្មានអ្វីកើតឡើងនោះទេ។ សំណើច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ និងវិធានផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋសភាទាំងនេះមានសារៈសំខាន់ណាស់”។
លោក គល់ បញ្ញា នាយកគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ (ខុមហ្វ្រែល) បានមានប្រសាសន៍ថា វិធាន
ផ្ទៃក្នុងថ្មីរួមមានទាំងបទប្បញ្ញត្តិមួយដែលចែងថា រដ្ឋសភាគ្មានសុពលភាពឡើយ លុះត្រាតែតំណាងរាស្ត្រ១២៣រូបស្បថចូលកាន់តំណែង។
មានការពិភាក្សាដេញដោលអំពីភាពស្របច្បាប់នៃរដ្ឋសភាមួយដែលមានតំណាងរាស្ត្រស្បថចូលកាន់តំណែងតិចជាង១២៣រូប នៅពេលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបដិសេធមិនទទួលយកអាសនៈទាំង៥៥របស់ខ្លួនក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣។
លោក គល់ បញ្ញា បានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា “ពេលនេះច្បាប់ចែងថា ប្រសិនបើគណបក្សមួយច្រានចោលអាសនៈរបស់ខ្លួន ពេលនោះរដ្ឋសភាមិនទាន់ស្របច្បាប់ទេ។ ប៉ុន្តែនីតិវិធីមួយនៅក្នុងច្បាប់បោះឆ្នោតជ្រើសតាំង តំណាងរាស្ត្រចែងថា ឈ្មោះរបស់គណបក្សដែលធ្វើពហិការនឹងត្រូវលុបចោល ហើយអាសនៈរបស់គណបក្សនោះនឹងត្រូវបែងចែកឡើងវិញឲ្យទៅគណបក្សផ្សេងទៀត។ ដូច្នេះ វានឹងមានរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះដែលគណបក្សមួយអាចច្រានចោលអាសនៈរបស់ខ្លួនដែលរដ្ឋសភានឹងមិនអាចបង្កើតឡើងបាន។ ត្រង់ថានោះជាភាពអវិជ្ជមានឬវិជ្ជមាន គឺមិនច្បាស់ទេសម្រាប់ខ្ញុំ ប៉ុន្តែយ៉ាងហោចណាស់ក៏ពួកគេបានបញ្ជាក់វាដែរ”។
បទប្បញ្ញត្តិមួយទៀតតម្រូវឲ្យកំណត់ពេលវេលាសម្រាប់តំណាងរាស្ត្រសួរសំណួរទៅរដ្ឋមន្ត្រីនៅក្នុងសភា ដោយរដ្ឋមន្ត្រីត្រូវបានតម្រូវឲ្យឆ្លើយសំណួរទាំងនោះ។
លោក គល់ បញ្ញា បានមានប្រសាសន៍ទៀតថា បទប្បញ្ញត្តិស្រដៀងៗគ្នាគឺមាននៅក្នុងវិធានបច្ចុប្បន្ន ប៉ុន្តែតែងតែត្រូវបានមិនអើពើ។ លោកថ្លែងថា “វាមិនខុសគ្នាខ្លាំងពីពីមុនទេ ប៉ុន្តែវាគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា រដ្ឋមន្ត្រីត្រូវគោរពសំណួររបស់សមាជិករដ្ឋសភា ហើយត្រូវឆ្លើយសំណួរទាំងនោះក្នុងម៉ោងសួរ និងឆ្លើយ។ កន្លងមក នាយករដ្ឋមន្ត្រីគិតតែពីនិយាយអស់ពេល៥ម៉ោង។ ពួកគេបានអនុញ្ញាតឲ្យ ‘ឆ្លើយ’ ប៉ុន្តែគ្មាន ‘សំណួរ’ នោះទេ។ ត្រូវតែមានសំណួរ និងចម្លើយ មិនមែនមានតែចម្លើយទេ។ ត្រូវតែមានសំណួរ។ ប្រហែលជាវិធាននេះនឹងកែប្រែឥរិយាបថរបស់រដ្ឋមន្ត្រី ហើយពួកគាត់នឹងគោរពសំណួរ”៕ សុខុម