អង្គការសហប្រជាជាតិបានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលគោរពតាមការសន្យារបស់ខ្លួនថានឹងធ្វើការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យលើហេតុការណ៍ប្រើអំពើហិង្សាលើតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងពីររូបកាលពីសប្ដាហ៍មុន ខណៈអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch) បានចេញរបាយការណ៍មួយបង្ហាញមន្ទិលបន្ថែមទៀតលើតួនាទីបស់រដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងហេតុការណ៍វាយប្រហារនោះ។
លោក ញ៉យ ចំរើន និងលោក គង់ សភា ដែលជាតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានរងការវាយដំដល់ថ្នាក់បែកឈាមកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ពីសំណាក់ក្រុមបុរសដែលចូលរួមក្នុងបាតុកម្មគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅខាងមុខរដ្ឋសភាដើម្បីទាមទារឲ្យលោក កឹម សុខា ចុះចេញពីតំណែងអនុប្រធានរដ្ឋសភា។
លោក សម រង្សុី ប្រធានគណបក្សប្រឆាំងដែលហាក់ដូចជាមានការរួញរាក្នុងការរិះគន់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចាប់តាំងពីព្រមព្រៀងបន្ធូរស្ថានភាពនយោបាយកាលពីឆ្នាំមុនមកនោះ បានចោទប្រកាន់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថា ជាអ្នករៀបចំការវាយប្រហារនេះ ដោយពណ៌នាវាថាជាឧទាហរណ៍មួយនៃ “វិធីសាស្ត្រពួកហ្វាស៊ីស” របស់លោក។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា លោកនឹងមិនធ្វើការវិនិច្ឆ័យបន្ថែមទៀតឡើយរហូតទាល់តែរដ្ឋាភិបាលបញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួនសិនលើការវាយប្រហារដែលបានបណ្តាលឲ្យលោក ញ៉យ ចំរើន និងលោក គង់ សភា ត្រូវទទួលការវះកាត់។ កាលពីយប់ថ្ងៃសុក្រ អង្គការសហប្រជាជាតិបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការស៊ើបអង្កេតបែបនេះចាំបាច់ត្រូវមានភាពគួរឲ្យជឿទុកចិត្ត។
លោកស្រី រ៉ាវីណា សាមដាសានី (Ravina Shamdasani) អ្នកនាំពាក្យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយដែលគូសបញ្ជាក់ថា ការវាយប្រហារលើតំណាងរាស្ត្រទាំងនេះហាក់ដូចជា ”ការវាយប្រហារដែលមានការរៀបចំទុកជាមុន” និងបានកើតឡើងអំឡុងពេលរដ្ឋាភិបាលប្រទូសរ៉ាយជាមួយគណបក្សប្រឆាំង។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងស្វាគមន៍ការបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតលើឧប្បត្តិហេតុកាលពីថ្ងៃច័ន្ទសប្ដាហ៍មុន ប៉ុន្តែយើងសូមសង្កត់ធ្ងន់ថា ការស៊ើបអង្កេតនេះនឹងគួរឲ្យជឿទុកចិត្តបានលុះត្រាតែវាឯករាជ្យ មិនលម្អៀង ហ្មត់ចត់ និងធ្វើឡើងភ្លាមៗ។ ជនដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើហិង្សានោះត្រូវតែនាំខ្លួនមកផ្ដន្ទាទោស។ យើងក៏សូមជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់រាល់វិធានការចាំបាច់ផងដែរ ដើម្បីធានាសន្តិសុខរបស់តំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលតំណាងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា មិនថាពួកគេមាននិន្នាការនយោបាយខាងណាឡើយ”។
ទោះជាយ៉ាងណា របាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ បានបង្ហាញមន្ទិលលើលទ្ធភាពនៃការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យអមដោយបទសម្ភាសន៍ជាមួយលោក គង់ សភា និងលោក ញ៉យ ចំរើន ដែលបង្ហាញថា ការវាយប្រហារនេះត្រូវបានរៀបចំទុកជាមុនយ៉ាងល្អ ហើយពាក់ព័ន្ធនឹងការជួយជ្រោមជ្រែងពីសំណាក់បុគ្គលិកសន្តិសុខរដ្ឋសភា។
របាយការណ៍នេះរៀបរាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍មុនពេលឈានដល់ការវាយប្រហារលើតំណាងរាស្ត្រទាំងនេះ ដែលបានកើតឡើងខណៈពេលពួកលោកព្យាយាមចាកចេញពីរដ្ឋសភាភ្លាមៗបន្ទាប់ពីបាតុកម្មនៅខាងក្រៅរបងខាងមុខនៃរដ្ឋសភាដែលលោក ហ៊ុន សែន បានជំរុញជាសាធារណៈនៅយប់មុននោះ បានបញ្ចប់ជាផ្លូវការ។
របាយការណ៍នេះមានខ្លឹមសារដូច្នេះថា ”លោក សភា និងលោក ចំរើន បានព្យាយាមចាកចេញពីបរិវេណរដ្ឋសភាតាមរថយន្តផ្សេងគ្នា។ ពេលរថយន្តទាំងពីរទៅជិតដល់ច្រកទ្វារចេញដូចសព្វមួយដងនៅជ្រុងភាគពាយព្យក៏ប្រទះឃើញទ្វារនោះបិទ ដោយមានសន្តិសុខម្នាក់បញ្ជាឲ្យបើកទៅទិសខាងត្បូងឆ្ពោះទៅទ្វារធំនៅភាគខាងលិច។ បន្ទាប់ពីទៅដល់ទ្វារខាងលិច រថយន្តទាំងពីរត្រូវសន្តិសុខម្នាក់បញ្ជាឲ្យបើកចេញវិញម្ដងទៀត ទោះបីជារថយន្តមួយគ្រឿងទៀតត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យចេញនៅខាងមុខរថយន្តទាំងពីរក៏ដោយ។ ពេលនោះលោក សភា និងលោក ចំរើន បានបើកទៅកាន់ច្រកចេញ ‘ចំហៀង’ ដែលគេកម្រប្រើនៅភាគខាងត្បូងនៃរដ្ឋសភា”។
លោក គង់ សភា បានរៀបរាប់ថា នៅពេលចេញទៅដល់ខាងក្រៅទ្វាររបង អ្នកបើកបររថយន្តរបស់លោកបានឃើញបុរសម្នាក់ពាក់មួកពណ៌ក្រហមនៅម្ខាងផ្លូវ ខណៈបុរសនោះកំពុងនិយាយអាយកូម ហើយធ្វើកាយវិការចង្អុលមករថយន្តរបស់លោក នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ដដែល។
របាយការណ៍នេះបានឲ្យដឹងទៀតថា “ភ្លាមៗនោះបុរសប្រហែល២០ទៅ៣០នាក់បានព័ទ្ធរថយន្តរបស់ពួកលោក។ បុរសដែលពាក់មួកបានបើកទ្វាររថយន្តនោះ ហើយពីរនាក់ទៀតបានទាញលោក គង់ សភា ចេញពីរថយន្ត ហើយចាប់ផ្ដើមដាល់ និងទាត់ធាក់ដើមទ្រូង ក្បាល និងខ្នងរបស់គាត់”។
របាយការណ៍នេះរៀបរាប់ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងអ្វីដែលតំណាងរាស្ត្ររូបនេះបានប្រាប់ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សថា រថយន្តរបស់លោកនៅពីក្រោយរថយន្តរបស់លោក គង់ សភា នៅពេលក្រុមបាតុករវាយបំបែកទ្វារបង្អួចរថយន្តរបស់គាត់ ទាញគាត់ចេញមកក្រៅ ហើយស្រែកថា “អាមួយនេះដែរ!”។
លោក ឈាង វុន តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយឡើយជុំវិញការអះអាងនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស។ ទោះជាយ៉ាងណា លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានមានប្រសាសន៍ថា វាជាករណីថ្មីបំផុតរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សដែលព្យាយាមបន្តុះបង្អាប់រដ្ឋាភិបាល។
លោកលើកឡើងទៀតថា ”អ្នកឯងអាចនិយាយអ្វីក៏បានដែរតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ប៉ុន្តែវាមិនជួយដល់ជនរងគ្រោះទេ។ ប្រសិនបើអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សមានភ័ស្តុតាងពួកគេគួរតែបង្ហាញវា។ អ្វីក៏ដោយដែលពួកគេមាន ផ្ញើវាទៅគណៈកម្មការពិសេសទៅ។ យកល្អកុំផ្ញើវាទៅកាសែត ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី អី”។
យុវជនជាច្រើននាក់នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍បាតុកម្មកាលពីសប្ដាហ៍មុន កាត់សក់ខ្លីដូចយោធា ហើយបណ្តាអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលរួមមានទាំងអង្គការលីកាដូ និងអង្គការអាដហុកផង បាននិយាយថា បុគ្គលិករបស់ខ្លួនបានសង្កេតឃើញកងសន្តិសុខរដ្ឋាភិបាល និងនគរបាលចូលរួមក្នុងបាតុកម្មនោះ ប៉ុន្តែស្លៀកពាក់ស៊ីវិល។
មជ្ឈដ្ឋានមួយចំនួនន ក្នុងនោះរួមមានទាំងលោក សម រង្ស៊ី ផង បានកត់សម្គាល់ឃើញថា នៅយប់មុនពេលបាតុកម្មកើតឡើង លោក ហ៊ុន សែន បានបង្ហាញកំហឹងរបស់លោកចំពោះបាតុកម្មប្រឆាំងរូបលោកអំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចកាលពីពេលថ្មីៗនេះទៅកាន់ទីក្រុងញូយ៉ក និងទីក្រុងបា៉រីស ដោយលោកព្រមានថានឹងផ្ទុះបាតុកម្មនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ប្រឆាំងលោក កឹម សុខា។
ចាប់តាំងពីពេលនោះមក លោក ហ៊ុន សែន បានបង្ហាញថា លោកមិនពាក់ព័ន្ធនឹងបាតុកម្មនេះឡើយ ដោយលោកបានចេញមុខតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍កាលពីថ្ងៃពុធដើម្បីថ្កោលទោសការផ្ទុះអំពើហិង្សានេះ និងបានអំពាវនាវឲ្យសមត្ថកិច្ចចាប់ជនដៃដល់ ហើយទន្ទឹមនេះលោកក៏បានលើកឡើងដែរថា ការប្រើអំពើហិង្សានោះប្រហែលជាមិនមែនជារឿងនយោបាយទេ។
លោក ឆៃ ស៊ីណារិទ្ធ អគ្គស្នងការរងនគរបាលជាតិ ដែលទទួលបានការតែងតាំងក្នុង”គណៈកម្មការឃោសនា និងអប់រំ” ថ្មីរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកាលពីខែកញ្ញា បានសន្យាថា គណៈកម្មការពិសេសដែលបង្កើតឡើងដោយក្រសួងនេះនឹងស្វែងរកចាប់ជនដៃដល់។
ទាំងឧត្ដមសេនីយ៍ឯក ឆៃ ស៊ីណារិទ្ធ ដែលទទួលបន្ទុកសន្តិសុខផ្ទៃក្នុង និងលោក ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ មិនអាចទាក់ទងបានទេកាលពីម្សិលមិញ។
ការវាយប្រហារលើលោក ញ៉យ ចំរើន និងលោក គង់ សភា កាលពីថ្ងៃច័ន្ទសប្តាហ៍មុន ជាសញ្ញាបង្ហាញពីសប្តាហ៍ដែលមានស្ថានការណ៍រំជើបរំជួល ខណៈយោធាក្នុងប្រទេសចូលរួមអំពាវនាវឲ្យដកលោក កឹម សុខា ចេញពីតំណែងអនុប្រធានរដ្ឋសភា ដោយធ្វើការប្រមូលផ្ដុំកងទ័ពនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនថៃ ជាមួយនឹងបដាអំពាវនាវឲ្យបណ្ដេញលោក សុខា ចេញពីតំណែង។
ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះបាននាំឲ្យតំណាងរាស្ត្រទាំង៦៨រូបរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចូលប្រជុំកាលពីថ្ងៃសុក្រ ដើម្បីដកលោក កឹម សុខា ចេញពីតំណែងអនុប្រធានរដ្ឋសភាតាមរយៈការបោះឆ្នោតមួយដែលត្រូវបានធ្វើពហិការដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលបានលើកទឡ្ហីករណ៍ថា ចំណាត់ការនេះផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ពីព្រោះគ្មាននីតិវិធីសម្រាប់ការជំនួសតំណែងប្រធាន ឬអនុប្រធានរដ្ឋសភាឡើយ លុះត្រាតែប្រធាន ឬអនុប្រធាននោះទទួលមរណភាព ឬលាឈប់ពីតំណែង។
កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោក កឹម សុខា បានមានប្រសាសន៍ថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងមិនស្នើបេក្ខជនសម្រាប់ជំនួសតំណែងនេះឡើយ។ លោកបានសរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា “លោកប្រធាន សម រង្ស៊ី និង ខ្ញុំ កឹម សុខា ក្នុងនាមជាប្រធាន និងអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានពិភាក្សាគ្នា និងបានឯកភាពគ្នាហើយថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនស្នើបេក្ខជនអនុប្រធានទី១រដ្ឋសភាថ្មីជំនួស ដែលផ្ទុយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងរំលោភលើកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយរវាងគណបក្សទាំងពីរនោះឡើយ”។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំាពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា សេចក្ដីសម្រេចបែបនេះនឹងធ្វើឲ្យតំណែងដែលត្រូវបានប្រគល់ឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ នេះ នៅទំនេរ។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា “វាជាកូតារបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយគណបក្សប្រជាជននឹងមិនដណ្ដើមវាទេ ពីព្រោះមានកិច្ចព្រមព្រៀងថ្ងៃទី២២ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៤។ ប្រសិនបើគ្មាន កឹម សុខា តំណែងនេះនឹងនៅទំនេរ…ហើយវាស្រេចលើពួកគេថា តើគេចង់ជំនួសវាឬអត់។ ប្រសិនបើគេមិនដាក់ [នរណាម្នាក់] ជំនួសទេ វានឹងនៅទំនេរ”។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងស្ថិតនៅអឺរ៉ុប ខណៈព្រឹត្តិការណ៍កាលពីសប្ដាហ៍មុនកើតឡើង បានលើកឡើងតាមរយៈសារអេឡិចត្រូនិកមួយកាលពីម្សិលមិញថា លោកនឹងវិលត្រឡប់មកកាន់រាជធានីភ្នំពេញ វិញនៅថ្ងៃអង្គារ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ”នៅថ្ងៃនោះ ពេលខ្ញុំធ្វើដំណើរទៅដល់ចេញពីក្រុងប៉ារីស ខ្ញុំនឹងទៅសួរសុខទុក្ខសមាជិកសភាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលរងរបួសទាំងពីររូប ដែលកំពុងសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យមួយក្នុងក្រុងបាងកក”៕ សុខុម និង និត