លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានអំពាវនាវឲ្យមានការអនុវត្តច្បាប់ស្តីអំពីការផ្សព្វផ្សាយ និងការលក់ម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេងឲ្យបានកាន់តែតឹងរឹុង ដោយភ្ជាប់ការថយចុះនៃចំនួនស្ត្រីដែលបំបៅកូនដោយទឹកដោះទៅនឹងការកើនឡើងនៃការផ្សព្វផ្សាយមិនគោរពតាមច្បាប់ ដែលផ្សព្វផ្សាយមិនត្រឹមត្រូវអំពីអាហារជំនួសឲ្យទឹកដោះ និងដែលបោកប្រាស់ស្ត្រីទើបតែសម្រាលកូនជាលើកដំបូង។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយចេញដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីមុនទិវាជាតិអាហារូបត្ថម្ភ ដែលនឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅថ្ងៃសុក្រ និងដែលផ្តោតលើសារៈសំខាន់នៃការបំបៅកូនដោយទឹកដោះ បានណែនាំបុគ្គលិកសុខាភិបាល គ្លីនិក និងក្រុមហ៊ុនលក់ម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេង ដែលភាគច្រើនរំលោភបម្រាមរបស់រដ្ឋាភិបាលលើការផ្សព្វផ្សាយម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេងនោះឲ្យគោរពតាមច្បាប់។
លោក ហ៊ុន សែន បានសំដៅដល់ការសិក្សារបស់ក្រសួងផែនការដែលរកឃើញថា អត្រានៃការបំបៅទារកក្រោមអាយុ៦ខែដោយទឹកដោះ បានធ្លាក់ចុះពី៧៣,៥ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ២០១០ មកនៅត្រឹម៦៥ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១៤។
លោកបានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះថា “មានកត្តាមួយចំនួនដែលធ្វើឲ្យមានការធ្លាក់ចុះដូច្នេះ គឺដូចជា ការខ្វះចំណះដឹង ការខ្វះការគាំទ្រពីក្រុមគ្រួសារ ការធ្វើចំណាកស្រុកដើម្បីរកការងារធ្វើ ការឈប់សម្រាកលំហែមាតុភាពរយៈពេលខ្លីនិងការកើនឡើងនៃការផ្សព្វផ្សាយអំពីម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេង ដែលធ្វើឲ្យមានការយល់ច្រឡំក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋ”។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “ខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដែលធ្វើការផ្នែកគាំពារសុខភាពមាតា និងទារក និងអាហារូបត្ថម្ភ មេត្តាឃ្លាំមើល និងគ្រប់គ្រងការផ្សព្វផ្សាយអាហារជំនួសឲ្យទឹកដោះ ដែលធ្វើឲ្យមានការយល់ច្រឡំនេះ”។
ការចុះទៅពិនិត្យតាមគ្លីនិកឯកជន ឱសថស្ថាន និងកន្លែងលក់សម្ភារទារកនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ បង្ហាញថា អនុក្រឹត្យលេខ១៣៣ដែលចាត់ទុកការផ្សព្វផ្សាយអាហារជំនួសឲ្យទឹកដោះសម្រាប់ក្មេងៗអាយុក្រោមពីរឆ្នាំថា ខុសច្បាប់នោះ ជានិច្ចកាលពុំមានការអនុវត្តតាមនោះទេ។
បុគ្គលិកនៅតាមគ្លីនិកមួយចំនួនបាននិយាយថា តំណាងក្រុមហ៊ុនលក់ម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេងបានយកម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេងមកទុកសម្រាប់ចែកដល់ស្ត្រីទើបសម្រាលកូនដោយឥតគិតថ្លៃ ហើយថា បុគ្គលិកគ្លីនិកបានយល់ព្រមធ្វើតាមទោះបីជាដឹងថា វាអាចផ្តល់ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានដល់សុខភាពទារកក៏ដោយ។ បុគ្គលិកមួយចំនួនក៏បាននិយាយថា ពួកគេទទួលបានអំណោយលើកទឹកចិត្តដូចជា ការចេញថ្លៃឲ្យទៅេលងនៅក្រៅ ជាថ្នូរនឹងការឲ្យជួយផ្សព្វផ្សាយម្សៅទឹកដោះគោរបស់ក្រុមហ៊ុន។
កាលពីខែឧសភា អង្គការ World Vision International និង អង្គការ Helen Keller International បានចេញរបាយការណ៍មួយដោយផ្តោតលើការអង្កេតតាមកន្លែងលក់ម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេងចំនួន៦៦កន្លែងនៅក្នុងខេត្តចំនួន៦ក្រៅរាជធានីភ្នំពេញដោយមិនរាប់បញ្ចូលមន្ទីរពេទ្យ និងគ្លីនិក ។ ការសិក្សានេះបង្ហាញថា ក្នុងចំណោមផលិតផល១១០ប្រភេទគ្មានផលិតផលណាមួយ “អនុវត្តឲ្យបានពេញលេញ” តាមច្បាប់ស្តីពីការផ្សព្វផ្សាយ ដូចដែលមាននៅក្នុងអនុក្រឹត្យរបស់រដ្ឋាភិបាលឡើយ។
របាយការណ៍េនះដែលមានចំណងជើងថា “ការផ្សព្វផ្សាយ និងការរំលោភបំពានស្លាក សញ្ញារបស់ក្រុមហ៊ុនលក់ម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេង” បានគូសបញ្ជាក់ថា កុមារកម្ពុជា៣២ភាគរយមានសភាពក្រិន ហើយបានផ្តោតលើសារៈសំខាន់នៃសុខភាពរបស់កុមារនៅក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំដំបូង ជាពេលដែលអាហារ ជំនួសឲ្យទឹកដោះកំពុងវាយលុក។
របាយការណ៍នេះមានខ្លឹមសារដូច្នេះថា “សភាពក្រិនដែលមានអត្រាខ្ពស់នេះ គឺជាបញ្ហាគួរឲ្យព្រួយបារម្ភដែលបង្កឡើងដោយកង្វះអាហារូបត្ថម្ភអំឡុងរយៈពេល១.០០០ថ្ងៃ ដំបូង[២៤ខែដំបូង]នៃអាយុរបស់កុមារ”។
របាយការណ៍នេះបានសន្និដ្ឋានថា “ការរំលោភបំពានលើ [អនុក្រឹត្យលេខ១៣៣] គឺវាធ្ងន់ធ្ងរណាស់ ហើយវាតម្រូវឲ្យមានការចាត់វិធានការជាបន្ទាន់”។
នៅក្នុងអីុម៉េលមួយកាលពីម្សិលមិញ លោកស្រី សួង សុខសោភា អ្នកគ្រប់គ្រងជាន់ខ្ពស់ទទួលបន្ទុកផ្នែកធ្វើយុទ្ធនាការនៅអង្គការ World Vision បានលើកឡើងថា បុគ្គលិកសុខាភិបាល និងបុគ្គលិកបម្រើការតាមកន្លែងលក់ម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេងជាទូទៅមិនបានដឹងអំពីអនុក្រឹត្យនេះឡើយ ហើយថា ការធ្វើទីផ្សារផ្សព្វផ្សាយផលិតផលបែបនេះ “មានការកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់” នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា ក្រុមហ៊ុនលក់ ម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេង”បានបើកសិក្ខាសាលាជាច្រើនដែលទាក់ទាញឪពុកម្តាយ ហើយបញ្ចុះបញ្ចូលពួកគាត់ឲ្យចាប់អារម្មណ៍លើផលិតផលពួកគេ ហើយបានប្រើយុទ្ធសាស្ត្រទីផ្សារដែលអាចធ្វើឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់មានការយល់ច្រឡំ”។
យោតាមលោកស្រី សួង សុខសោភា បានឲ្យដឹងទៀតថា ចាប់តាំងពីពេលចេញរបាយការណ៍នេះមកក្រសួងសុខាភិបាលក្រោយមកបានបង្កើតគណៈកម្មការមួយដើម្បីត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តអនុក្រឹត្យលេខ១៣៣នេះនិងបានរៀបចំសិក្ខាសាលាដើម្បីជួនដំណឹងដល់វិស័យឯកជនឲ្យស្គាស់ពីកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ហើយបន្ទាប់មកទៀតបានផ្ញើសារព្រមានជាផ្លូវការដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់នៅក្នុងឧស្សាហកម្មនេះ។
លោកស្រី ឱ វ៉ាន់ឌីន អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេសនៅក្រសួងសុខាភិបាលបានលើកឡើងកាលពីម្សិលមិញថា អនុក្រឹត្យ លេខ១៣៣ត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងតឹងរឹុង ហើយ បានស្នើឲ្យអ្នកយកព័ត៌មានម្នាក់ផ្តល់ភ័ស្តុតាង ប្រសិនបើមានការនិយាយផ្ទុយពីនេះ។
ដោយបដិសេធមិនប្រាប់ពីការដែលអាចមានការដាក់ទោសទណ្ឌណាមួយនោះ លោក ស្រីបានលើកឡើងថា “ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុនមិនអនុវត្តតាមអនុក្រឹត្យនេះទេ យើងនឹងធ្វើតាមច្បាប់”។
ស្ត្រីទើបសម្រាលកូនជាលើកដំូងដែលត្រូវបានសាកសួរកាលពីពីរសប្តាហ៍មុន បានផ្តល់ហេតុផលផ្សេងៗគ្នាចំពោះការសម្រេចចិញ្ចឹមកូនរបស់ខ្លួនដោយប្រើម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេង។ កត្តាធំៗចំនួនពីរ គឺថា ពួកគាត់គ្មានទឹកដោះគ្រប់គ្រាន់ និងទារកមិនព្រមបៅដោះ បន្ទាប់ពីបានសាកស្បងបៅទឹកដោះគោរួច។
លោកស្រី សូហ្វី ហ្គោយ៉េត (Sophie Goyet) ជាឆ្មបម្នាក់ជំនាញខាងសម្រាលកូននិងរោគរាតត្បាត បានផ្តល់ការពន្យល់កាលពីម្សិលមិញថា មូលហេតុទាំងអស់នោះគឺជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងកត្តាធំៗទាំងពីរនេះ និងការផ្តល់ព័ត៌មានមិនពិត។ លោកស្រីបានលើកឡើង ថា ទារកនឹងមិនព្រមបៅដោះឡើយ បន្ទាប់ពីសាកល្បងបៅទឹកដោះគោ ព្រោះការបៅដោះម្តាយវាតម្រូវឲ្យមានការរៀនបៅ រីឯការបៅទឹកដោះគោវិញ វាងាយស្រួលជាងឆ្ងាយណាស់។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ហេតុដូច្នេះហើយ មុនពេលទារករៀនបៅដោះគួរចៀសវាងកុំឲ្យទារកបៅក្បាលដោះសិប្បនិមិត្ត ហេតុដូច្នេះទារក វាមិនទម្លាប់ក្នុងការបៅតាមបែបមិនត្រឹមត្រូវ”។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា “ការផ្តល់ម្សៅទឹកដោះគោ ឬដបទឹកដោះគោឲ្យស្ត្រីទើបសម្រាលកូនជាលើកដំបូង គឺវាពិតជាអាក្រក់ណាស់ ហើយគួរតែចៀសវាងឲ្យបានភាគច្រើន ប្រសិនបើមិនបានទាំងអស់”។
ស្ត្រីទើបសម្រាលកូនជាលើកដំបូងមួយចំនួន ក៏បាននិយាយផងដែរថា ទោះបីជាមានបម្រាមបិទនៅតាមគ្លីនិកក៏ដោយ ក៏នៅតែមានការផ្តល់ម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេងដោយ ឥតគិតថ្លៃពីបុគ្គលិកសុខាភិបាលអមជាមួយការណែនាំពាក់ព័ន្ធនឹងសារៈសំខាន់នៃទឹកដោះម្តាយ។
នៅក្នុងអីុម៉េលមួយកាលពីម្សិលមិញ លោក អាណូត ឡៃលូ (Arnaut Laillou) អ្នកជំនាញខាងអាហារូបត្ថម្ភនៅអង្គការ Unicef Cambodia បានលើកឡើងថា ដោយសារការធ្វើទីផ្សារមិនត្រឹមត្រូវនិងការកាន់តែងាយស្រួលក្នុងការរកទិញម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេងនោះ អាហារជំនួសឲ្យទឹកដោះបានធ្វើឲ្យមានការបោះបង់ចោលទម្លាប់បំបៅកូនដោយទឹកដោះជាវិធីសាស្ត្រដែលប្រជាជនខ្មែរតែងតែយកមកអនុវត្តពេលចិញ្ចឹមកូន។លោកបានលើកឡើងទៀតថា ការដែលអាច ទទួលបានផលចំណេញដោយសារការពង្រីក ទីផ្សារ បានធ្វើឲ្យតំណាងក្រុមហ៊ុនលក់ម្សៅទឹកដោះគោកូនក្មេង ធ្វើការផ្សព្វផ្សាយប្រាស ចាកពីការពិត ហើយ “បញ្ចុះបញ្ចូលគ្រូពេទ្យ” ឲ្យផ្តល់ទឹកដោះគោភ្លាមទៅដល់ទារកដែលទើបតែនឹងកើត ហើយបន្ទាប់ពីការធ្វើដូច្នេះមកទារកលែងបៅដោះម្តាយហើយ។
លោកថ្លែងថា “មន្ទីរពេទ្យទំនងជាកន្លែងដ៏មានប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់ក្រុមហ៊ុន។ ស្ត្រីដែលទើបនឹងសម្រាលកូនជាលើកដំបូងជឿជាក់លើបុគ្គលិកសុខាភិបាល ហើយក៏ជឿជាក់លើយីហោទឹកដោះគោដែលប្រើប្រាស់នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យដែរ”៕ស៊ុយឈាង