កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាមទទួលបានការគ្រប់គ្រងដីប្រហែល៤០.០០០ហិកតាយ៉ាងស្ងាត់ៗនៅក្នុងខេត្តរតនគិរី
ស្រុកអូរយ៉ាដាវ, ខេត្តរតនគិរី-គ្មាននរណាម្នាក់នៅទីនេះទំនងជាដឹងច្រើនអំពីក្រុមហ៊ុន៧២ទេ។ អ្នកភូមិដឹងថា ពួកគេកំពុងតែរស់នៅនៅលើដីធ្លីដែលក្រុមហ៊ុនដាំដុះក្នុងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលផ្តល់ឲ្យដោយរដ្ឋាភិបាល។ អ្នកភូមិមួយចំនួនធ្វើការងារកំប៉ិកកំប៉ុកដូចជា ការថែទាំដំណាំជាដើម ហើយគេឃើញព្រៃឈើដ៏ស្រស់បំព្រងត្រូវឈូសឆាយដើម្បីដាំដំណាំ ប៉ុន្តែ លើសពីនេះទៅទៀត ក្រុមហ៊ុន៧២នៅតែជារឿងអាថ៌កំបាំង។
លោក ស៊ីវ វិញ ជាជនជាតិដើមភាគតិចចារ៉ាយ បាននិយាយកាលពីខែកញ្ញា ដោយក្រឡេកទៅមើលដីធ្លីមួយកន្លែងនៅក្នុងឃុំប៉ក់ញ៉ៃ ដែលកសិកររូបនេះបាននិយាយថា ជាកម្មសិទ្ធិប្រពន្ធរបស់គាត់រហូតដល់ក្រុមហ៊ុន៧២ចូលមកយកថា “យើងមិនដឹងប្រវត្តិក្រុមហ៊ុនទេ យើងមិនមានព័ត៌មានអ្វីទាំងអស់ គឺគ្រាន់តែស្គាល់ឈ្មោះប៉ុណ្ណោះ”។
កសិករជាជនជាតិចារ៉ាយរូបនេះបាននិយាយថា ”ពួកវៀតណាមចូលមកក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ហើយចាប់ផ្តើមឈូសឆាយ”។
ប្រវត្តិនៃដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលមានទំហំ២០.០០០ហិកតានេះ គឺមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញណាស់។ ដូច្នេះ ប្រវត្តិនៃដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចបីកន្លែងផ្សេងទៀតក៏ស្មុគស្មាញដែរ គឺដីទាំងនេះលាតសន្ធឹងជាប់គ្នាតាមបណ្តោយព្រំដែន៣១គីឡូម៉ែត្រទៅតាមព្រំដែនវៀតណាម គឺស្ថិតនៅភាគពាយព្យ កាត់តាមស្រុកចំនួនបី និងចូលទៅក្នុងតំបន់កណ្តាលនៃខេត្តដាច់ស្រយាលនេះ។
ដំបូងឡើយ ត្រូវប្រគល់ដាច់ដោយឡែកពីគ្នាឲ្យក្រុមហ៊ុនកសិឧស្សាហកម្មបួនអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមកនេះ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចបានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងដៃបិញដួន១៥ ឬកងពល១៥ ជាសាខានៃកងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម ដែលឈរជើងតាមព្រំដែនក្នុងខេត្ត ជា ឡៃ។
ក្រុមហ៊ុន៧២ គឺមិនមែនជាឈ្មោះនៃពាណិជ្ជកម្មទេ គឺជាកងឯកភាពកងទ័ព។ ហើយដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងនោះ ដោយមានទំនាក់ទំនងយោធារបស់ខ្លួនគឺជាការពង្រីកនៃទឹកដីដែលគ្រប់គ្រងដោយវៀតណាម។
ឯកសារទាំងឡាយដែលទទួលបានពីទិន្នន័យរដ្ឋាភិបាលបង្ហាញថា តាមរយៈការលក់ដូរនិងការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ដីធ្លីដែលមានទំហំធំគួរសមនៃខេត្តរតនគិរី គឺទំហំ៣៩.៥៨៤ហិកតា ជាទំហំដីដែលធំជាងខេត្តកែបទៅទៀត គឺឥឡូវនេះគ្រប់គ្រងដោយពួកមេបញ្ជាការកងពល១៥ ។
មានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចចំនួនបីជាប់ទាក់ទងនឹងយោធាវៀតណាម តាមរយៈប្រធានរបស់គេ ដែលបង្ហាញអត្តសញ្ញាណនៅក្នុងរបាយការណ៍ព័ត៌មានរដ្ឋវៀតណាមថា ជាមេបញ្ជាការកងឯកភាពយោធាដែលមានឈ្មោះត្រូវគ្នាទៅនឹងក្រុមហ៊ុនដែលគ្រប់គ្រង
ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច។ ជាឧទាហរណ៍ លោក ផាំ វ៉ាន់ជាំង (Pham Van Giang) គឺជាប្រធាននៃក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍កៅជុក៧២ រតនគិរី (Aphivath Caoutchouc 72 Ratanakiri Co., Ltd) ដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរ៉ាម៉ាខ្មែរ និងជាមេបញ្ជាការនៃកងអនុសេនាធំ៧២នៃយោធាវៀតណាម។
ក្រុមហ៊ុនដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទី៤ គឺមិនមានការជាប់ទាក់ទងផ្ទាល់ទៅនឹងយោធាវៀតណាម តាមរយៈមេបញ្ជានិងប្រធានក្រុមហ៊ុននោះទេ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី សារព័ត៌មានរដ្ឋវៀតណាមបានលើកឡើងអំពីការងារកសិកម្មនិងកិច្ចការមនុស្សធម៌របស់កងអនុសេនាធំ៧២ទៅលើដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលគ្រប់គ្រងដោយយោធានៅក្នុងស្រុកបរកែវ ជាទីតាំងនៃដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ជា ចាន់រិទ្ធិ ដែលទទួលបានពេញលេញដោយក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍កៅជុក៧២អូរយ៉ាដាវ (Aphivat Caoutchouc 72 Oya Dav Co., Ltd)។
លោក ញ៉ែម សំអឿន អភិបាលរងខេត្តបានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងខែកញ្ញា ដោយបដិសេធថា លោកមិនបានដឹងអំពីប្រវត្តិនៃការគ្រប់គ្រងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដោយយោធាវៀតណាមថា “នេះជាការព្រួយបារម្ភ”។ លោកអភិបាលរងខេត្តរូបនេះ បានមានប្រសាសន៍ថា ”គឺស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងកសិកម្មនិងក្រសួងបរិស្ថាន ហើយគេមានសិទ្ធិពិនិត្យមើលរឿងនេះ។ ខ្ញុំមិនដឹងអំពីការផ្ទេរទេ”។
ដោយសារតែដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងនេះមិនស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ការពារដែលមើលការខុសត្រូវដោយក្រសួងបរិស្ថាន ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងបួននេះស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយក្រសួងកសិកម្ម ដែលបានផ្តល់និងទទួលខុសត្រូវលើការត្រួតពិនិត្យក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ។ នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសមួយនៅឯការិយាល័យរបស់លោក កាលពីខែវិច្ឆិកា លោក អ៊ាង សុផល្លែត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្មបានទទួលយកឯកសារដែលរៀបរាប់អំពីវិធីដែលដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងខេត្តរតនគិរី ត្រូវគ្រប់គ្រងដោយយោធាវៀតណាម។
លោក សុផល្លែត បានមានប្រសាសន៍ដោយសុំឲ្យអ្នកយកព័ត៌មានកុំទាន់ចុះផ្សាយព័ត៌មានទាក់ទងនឹងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ទម្រាំគណៈកម្មាធិការរដ្ឋាភិបាលបញ្ចប់ការសើរើដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងអស់ទូទាំងប្រទេសជាមុនសិនថា “វាមិនទាន់ដល់ពេលសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការឆ្លើយ ឬទទួលស្គាល់ថា ក្រុមហ៊ុនទាំងបួននេះស្ថិតនៅក្រោមកងទ័ពវៀតណាមនោះទេ”។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្មរូបនេះមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំទទួលឯកសារទាំងនេះពីលោកប៉ុន្តែ ខ្ញុំមិនទាន់បានពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ គណៈកម្មាធិការមិនទាន់បានពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ដែរ”។
យោធាវៀតណាមមិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើជាច្រើនលើកច្រើនសាសុំការធ្វើអត្ថាធិប្បាយទេ។ លេខទូរស័ព្ទដែលចុះបញ្ជីដោយក្រសួងពាណិជ្ជកម្មសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនទាំងឡាយ ដែលគ្រប់គ្រងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចគឺមិនដំណើរការ ឬមិនមានអ្នកទទួលទូរស័ព្ទ។
កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១២ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឲ្យបញ្ឈប់ការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចថ្មី ដោយសារតែមានរបាយការណ៍ទាក់ទិននឹងការរំលោភបំពានកិច្ចសន្យា ព្រៃឈើ និងប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋានកាន់តែកើនឡើង។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឲ្យពិនិត្យសើរើលើដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងអស់ ហើយយោងតាមលោក សុផល្លែត ឲ្យដឹងថា ការផ្ទេរនិងការលក់ដូរគឺជាការខុសច្បាប់។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា មានលក្ខខណ្ឌមួយអនុញ្ញាតឲ្យម្ចាស់ដីសម្បាទានដែលមានស្រាប់ “ស្វែងរកដៃគូដើម្បីចូលរួមអភិវឌ្ឍ”។
ពាណិជ្ជកម្មភាគច្រើនដែលបញ្ចូលដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចខេត្តរតនគិរីទៅក្នុងដៃកងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម បានកើតឡើងក្នុងរយៈពេលច្រើនខែមុននឹងមានការផ្អាកការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី រយៈពេលពីរខែបន្ទាប់ពីការផ្អាកនោះមក នៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ យោងតាមឯកសារក្រសួងពាណិជ្ជកម្មឲ្យដឹងថា ភាគហ៊ុនទាំងអស់នៅក្នុងដីសម្បទានបួនកន្លែងនៅភាគខាងជើងបង្អស់ គឺក្រុមហ៊ុនវាសនា អុិនវេសមិន ត្រូវបានប្រគល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនមួយមានឈ្មោះថា ៧៥រតនគិរី ខូអិលធីឌី ដែលមានប្រធានឈ្មោះថា ដូ វ៉ាន់សាង (Do Van Sang) ដែល បង្ហាញអត្តសញ្ញាណនៅក្នុងរបាយការណ៍ព័ត៌មានរដ្ឋវៀតណាម ថាជាមេបញ្ជាការកងអនុសេនា ធំ៧៥។
បន្ទាប់មកនៅក្នុងខែសីហាក្នុងឆ្នាំដដែលនោះ ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដាយ ដុងយឿង ដែលនៅជាប់នឹងព្រំដែនបានផ្ទេរភាគហ៊ុនទាំងអស់របស់ខ្លួនទៅឲ្យ ទ្រឹន ខ្វាង ហាន់(Tran Quang Hang) ដែលកាលពីមុនជាម្ចាស់ភាគហ៊ុនភាគតិច ដែលមានឈ្មោះនៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋវៀតណាមថាជាមេបញ្ជាការកងអនុសេនាធំ៧៤។
លោក សុផល្លែត បានមានប្រសាសន៍ថា ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដាយ ដុងយឿង នឹងត្រូវវាយតម្លៃ “នៅក្នុងប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខទៀតនេះ” ចំណែកឯការវាយតម្លៃជាទូទៅដែលដឹកនាំដោយឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប៊ិន ឈិន នឹងបញ្ចប់នៅក្នុងរយៈពេល “យ៉ាងច្រើនពីរខែ”។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្មរូបនេះ បានមានប្រសាសន៍ថា ក្រុមអធិការកិច្ចកំពុងពិនិត្យមើលដើម្បីបញ្ជាក់ថា ម្ចាស់ដីសម្បទានគោរពច្បាប់ភូមិបាល និងអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់គេ ក្នុងពេលដែលចូលរួមវិភាគទានក្នុងការអភិវឌ្ឍកម្ពុជា ប៉ុន្តែ នឹងមិនផ្តោតលើប្រភពនៃវិនិយោគទេ។
លោក សុផល្លែត បានមានប្រសាសន៍ថា “តាមខ្ញុំដឹង យើងមិនរើសអើងចំពោះកងទ័ពអ្នកជំនួញ ស្ថាប័ន ឬប្រទេសណាមួយទេ។ យើងស្វាគមន៍រាល់វិនិយោគទាំងអស់នៅកម្ពុជា។ ប្រទេសនីមួយៗមានអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន ប្រទេសនីមួយៗមាននីតិរដ្ឋរបស់ខ្លួន ហើយនរណាក៏ដោយអាចធ្វើវិនិយោគនៅ
ក្នុងប្រទេស ត្រូវតែគោរពច្បាប់។ ហើយប្រសិនបើអ្នកមិនគោរពច្បាប់ទេ យើងនឹងមានវិធានការ យើងនឹងចាត់វិធានការ”។
យោងតាមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូឲ្យដឹងថា ឥឡូវនេះ ដោយមានផ្ទៃដីជាង២,១៤លានហិកតា ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចគ្របដណ្តប់ទៅលើផ្ទៃដីជាងពាក់កណ្តាលនៃផ្ទៃដីអាចដាំដុះបានរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដោយមាន៥៧ភាគរយនៃផ្ទៃដីនោះគ្រប់គ្រងដោយក្រុមហ៊ុនបរទេស។
ទទួលរងនូវការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់មជ្ឈដ្ឋានក្នុងនិងក្រៅប្រទេស ដោយសារតែការផ្តល់ដីសម្បទានដ៏ធំធេងនោះ លោក ហ៊ុន សែន បានផ្តល់ទឡ្ហីករណ៍ថា ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចគឺត្រូវការជាចាំបាច់ “ដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ” ដោយពន្យល់ថា ផលប្រយោជន៍ជាក់ស្តែង រួមមានការងារ ផ្លូវថ្នល់ សាលារៀនដែលដីសម្បទានទាំងនោះនាំមកឲ្យសហគមន៍ទាំងឡាយដែលរស់នៅតំបន់នោះ។
ប៉ុន្តែ ការពិតសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្នុង ឬនៅក្បែរដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងខេត្តរតនគិរី ដែលភាគច្រើនជាជនជាតិដើមភាគតិចប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតផ្អែកទៅលើព្រៃព្រឹក្សា គឺមានលក្ខណៈផ្ទុយគ្នាទៅវិញ។
អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនិងអ្នកយកព័ត៌មានមានរបាយការណ៍ជាច្រើនទាក់ទិននឹងបណ្តឹងរំលោភបំពានប្រឆាំងនឹងក្រុមហ៊ុនដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងបួនដែលទន្ទ្រានយកដីសហគមន៍ បំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃអ្នកតា និងកន្លែងកប់សព ការកាប់ឈើដោយខុសច្បាប់នៅខាងក្រៅព្រំប្រទល់របស់ខ្លួន និងការនាំចេញឈើប្រណិតដោយខុសច្បាប់ឆ្លងកាត់តាមច្រករបៀងព្រំដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាម។
លោក ឆាយ ធី អ្នកសម្របសម្រួលអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកប្រចាំខេត្តរតនគិរី បាននិយាយថា ”មានផលប៉ះពាល់ច្រើនដោយមិនមានដំណោះស្រាយគ្រប់គ្រាន់ទេ”។
លោក ឆាយ ធី ដែលចំណាយពេលភាគច្រើនរបស់លោកតាមដានការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅក្នុងខេត្តនេះ បានមានប្រសាសន៍ថា ការកាប់ឈើខុសច្បាប់នៅក្នុងនិងជុំវិញដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងបួននេះ បានកើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ២០១២និង២០១៣ ក្រោយពីយោធាវៀតណាមគ្រប់គ្រងតំបន់នោះ។
លោក ឆាយ ធី បានមានប្រសាសន៍ថា ”ឈ្មួញវៀតណាមរកស៊ីឈើ ខ្លះមកតាមរយៈក្រុមហ៊ុន ហើយខ្លះឃុបឃិតជាមួយក្រុមហ៊ុន”។
ឥឡូវនេះ ខណ្ឌកាត់តំបន់ដ៏ធំនេះជាពីរដែលស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់យោធាវៀតណាមគឺផ្លូវជាតិលេខ៧៨ ដែលលាតសន្ធឹងពីក្រុងបានលុងទៅកាន់បន្ទាយកងអនុសេនាធំ៧២ និងកងអនុសេនាធំ៧៤ កាត់តាមព្រំដែនគឺមានចម្ងាយ១៦គីឡូម៉ែត្រនិង២៦គីឡូម៉ែត្រពីច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិអូរយ៉ាដាវ។
រថយន្តធុនធំនិងមូ៉តូដែលដឹកសុទ្ធតែឈើប្រណិតចេញចូលយ៉ាងសេរីកាត់តាមច្រកព្រំដែនអូរយ៉ាដាវ ទោះបីជាមានតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសរបស់ឧកញ៉ាឈើ ទ្រី ភាព ស្ថិតនៅជិតផ្លូវក៏ដោយ ពោលគឺពីរបីគីឡូម៉ែត្រនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ ក៏កម្មសិទ្ធិនិងភាពស្របច្បាប់នៃការដឹកឈើទាំងនោះនៅតែស្រពេចស្រពិលដដែល។
រូបភាពតាមផ្កាយរណបក៏បង្ហាញថា នៅក្នុងដីសម្បទានដាយ ដុងយឿង មានផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវលំ ខ្វាត់ខ្វែងតាមព្រំដែន។
លោក ឆាយ ធី បានមានប្រសាសន៍ថា “វាងាយស្រួលសម្រាប់ពួកគេទៅវិញទៅមកគឺដឹកឈើកាត់តាមព្រំដែន”។
អ្នកយកព័ត៌មានដែលចុះទៅដល់ភូមិដាច់ស្រយាលនានាក្នុងខេត្តរតនគិរី នៅក្នុងនិងជុំវិញដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចកាលពីខែកញ្ញា គឺទទួលរាក់ទាក់ដោយកុមារដែលញញឹមញញែម និងមនុស្សចាស់ទុំ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយនៅក្នុងភូមិដាច់ស្រយាលមួយ គឺភូមិគ្រៀង ភាពរសាប់រសល់បានកើតឡើង។ កុមារដើរចេញ ម្តាយបិទទ្វារ ប្រុសៗបើកភ្នែកក្រឡិបក្រឡាប់ដែលទំនងជាចង់ដឹងថា ហេតុអ្វីមានមនុស្សប្លែកមកទីនេះ។
មានចម្ងាយ១៥គីឡូម៉ែត្របែកចេញពីផ្លូវធំដែលឆ្លងកាត់តាមស្រុកបរកែវ ភូមិគ្រៀងគឺជាកូនកោះមួយស្ថិតក្នុងតំបន់គ្មានព្រៃឈើ និងក្នុងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ជា ចាន់រិទ្ធ ដែលធ្វើជាប្រធានដោយមេបញ្ជាការអនុសេនាធំ៧២ ចាប់តាំងពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១២។
លោក រចំ ម៉ូម ដែលកាលពីមុនបានដឹកនាំការតវ៉ាដោយឥតបានជោគជ័យប្រឆាំងនឹងការឈូសឆាយព្រៃឈើនៅជុំវិញភូមិ បាននិយាយថា “ការឈូសឆាយចាប់ផ្តើមនៅទីនេះក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ហើយចូលដល់ជាយភូមិ”។
លោក រចំ ម៉ូម បាននិយាយថា បរិយាកាសនៅក្នុងភូមិគ្រៀង គឺជាលទ្ធផលនៃសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចទំពូន ដែលត្រូវបាត់បង់អត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួន។ ព្រៃឈើបានផ្តល់ឲ្យពួកគេមិនត្រឹមតែអាហារនិងវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ធ្វើទីជម្រកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ វាជាទីកន្លែងកប់សពដូនតារបស់ពួកគេផងដែរ ដែលព្រលឹងរបស់ពួកគេត្រូវគេជឿថា ស្ថិតនៅតាមដើមឈើ។
លោក រចំ ម៉ូម បាននិយាយថា នៅពេលដែលព្រៃឈើត្រូវឈូសអស់រហូតទៅដល់ជាយភូមិ សហគមន៍ព្រៃឈើរបស់ពួកគេត្រូវរំលាយចោល។ អ្នកភូមិរូបនេះបាននិយាយថា ”យើងលែងមានសហគមន៍ព្រៃឈើហើយ ព្រោះអត់មានព្រៃនៅសល់សម្រាប់ការពារ”។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី សហគមន៍នៅក្នុងភូមិគ្រៀងមិនមែនជាភូមិតែមួយគត់ទេ ជាពិសេសនៅក្នុងខេត្តនានា ដូចជាខេត្តរតនគិរីដែលមានព្រៃឈើក្រាស់និងមានតម្លៃ។
ក្រុមឃ្លាំមើលបរិស្ថានជាច្រើនឆ្នាំមកហើយលើកឡើងអំពីចំណូលដែលបាត់បង់តាមព្រំដែន ដោយមានរថយន្តផ្ទុកទៅដោយឈើ និងវិនាសកម្មបានកើតឡើងទៅលើសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ក្នុងពេលដែលពួកគេសម្លឹងមើលឃើញព្រៃឈើដួលរលំជុំវិញខ្លួនរបស់ពួកគេ។ អ្នកនយោបាយគណបក្សប្រឆាំងបានធ្វើយុទ្ធនាការយ៉ាងខ្លាំងនៅឆ្នាំនេះ ប្រឆាំងនឹងការរំលោភដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជាពីសំណាក់
ប្រទេសភាគខាងកើត ដោយផ្តោតលើការជីកស្រះមួយចំនួនដោយប្រជាពលរដ្ឋវៀតណាម មានចម្ងាយប្រហែល៥០០ម៉ែត្រចូលក្នុងទឹកដីកម្ពុជានៅក្នុងដីសម្បទាន ដាយ ដុងយឿង។ (តំបន់ព្រំដែនភាគច្រើននៅទីនេះចាត់ទុកថាជា “តំបន់ស” ដែលមិនទាន់បានបោះបង្គោលព្រំដែនបានត្រឹមត្រូវ គឺមានន័យថា គ្មានភាគីណាមួយមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រង ឬប្រើតំបន់នេះទេ)។
ក្រសួងការបរទេសនៃប្រទេសកម្ពុជាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏ខ្លាំងមួយកាលពីខែមិថុនា ដោយទាមទារឲ្យក្រុងហាណូយត្រូវលុបស្រះនោះវិញ។ ក្រុងហាណូយបានសន្យាអនុវត្តតាម ប៉ុន្តែ យោងតាមរបាយការណ៍ចុងក្រោយរបស់គណបក្សប្រឆាំងកាលពីដើមខែនេះឲ្យដឹងថា ក្រុងហាណូយមិនបានអនុវត្តតាមការសន្យារបស់ខ្លួនទេ។
ការចុះទៅដល់ច្រកព្រំដែនមិនផ្លូវការ មានចម្ងាយពីរបីរយម៉ែត្រពីស្រះបានបង្ហាញអំពីទីតាំងនៅតំបន់នេះ គឺខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-វៀតណាមអាចនៅស្រពេចស្រពិល។
ស្ត្រីជនជាតិខ្មែរម្នាក់ដែលលក់របស់របរហូបចុកនិងភេសជ្ជវៀតណាមនៅក្នុងផ្ទះប្រក់ស័ង្កសីមួយខ្នងនៅឯព្រំដែន បានព្យួររូបថតកូនប្រុសវ័យក្មេងរបស់គាត់នៅក្នុងហាង ក្នុងសម្លៀកបំពាក់ឯកសណ្ឋាននគរបាលវៀតណាម ហើយមានឆ្នេរខ្សាច់នៅពីក្រោយ។
ដោយមានអារម្មណ៍ប្រឆាំងនឹងវៀតណាមបានពុះកញ្ជ្រោលកាន់តែខ្លាំង ក្នុងពេលមានយុទ្ធនាការរបស់គណបក្សប្រឆាំងដើម្បីលើកឡើងអំពីការទន្ទ្រានចូលព្រំដែននៅឆ្នាំនេះមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលរួមមានលោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ បានថ្លែងជាបន្តបន្ទាប់ដោយរិះគន់អ្នកដែលជួលដីឯកជននៅតាមព្រំដែនឲ្យទៅជនបរទេស ជាពិសេសនៅក្នុង “តំបន់ស”។
នៅក្នុងលិខិតកាលពីខែតុលាផ្ញើទៅកាន់អភិបាលខេត្តនៃខេត្តជាប់ព្រំដែន លោក ស ខេង បានមានប្រសាសន៍ថា ការជួលដីបែបនោះគឺបង្កភាពស្មុគស្មាញដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការបោះបង្គោលព្រំដែន។
កាលពីខែមុន លោក ហ៊ុន សែន បានចេញសារាចរមួយដែលចាត់ទុកថាខុសច្បាប់ចំពោះការជួលដីធ្លីបន្តទៀតនៅតាមបណ្តោយព្រំដែន ដោយលើកឡើងអំពីភាពស្មុគស្មាញដែលបង្កើតឡើងនៅក្នុងដំណើរការជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងការបញ្ចប់ការបោះបង្គោលព្រំដែន ហើយក៏បានគូសបញ្ជាក់ថា ត្រូវការពារបូរណភាពដែនដីនិងអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា។
សារាចររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមានការជួលស្របច្បាប់នាពេលបច្ចុប្បន្ននៅដដែល គឺសំដៅ”ការពារសិទ្ធិ….និងលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមតំបន់ព្រំដែន”។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ទោះបីជាបង្កើតឲ្យមានភាពស្មុគស្មាញដូចគ្នានេះជាច្រើនក៏ដោយក៏ក្បួនច្បាប់សម្រាប់ការជួលជាលក្ខណៈឯកជន និងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទំនងជាខុសគ្នាយ៉ាងខ្លាំង។
នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសមួយនៅខែនេះ លោក ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃបានមានប្រសាសន៍ថា ការជួលដីធ្លីជាលក្ខណៈឯកជន និងដីសម្បទានដែលផ្តល់ដោយរដ្ឋាភិបាល តាមពិតទៅមិនចាត់ទុកថា ជារឿងដូចគ្នាទេ។ នាយឧត្តមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័ក បានបដិសេធមិនឆ្លើយសំណួរត្រង់ៗអំពីថាតើការជួលដីឲ្យយោធាបរទេសនូវទំហំដីប្រហែល៤០.០០០ហិកតានៃដីធ្លីកម្ពុជា គឺជាការគំរាមកំហែងដល់អធិបតេយ្យភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជានោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃរូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា “យោធាវៀតណាម គេមានសិទ្ធិធ្វើជំនួញ។ គេអាចចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យាជាមួយប្រទេសផ្សេងទៀតហើយគេស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងនៃថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់យោធានៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម”។
នាយឧត្តមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ និយាយថា លោកយល់ស្របជាទូទៅនឹងគោលនយោបាយកម្ពុជាស្តីពីដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ប៉ុន្តែលើកលែងចំពោះលក្ខខណ្ឌនៃដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច គឺភាគច្រើនមានរយៈពេលជួល៩៩ឆ្នាំក្នុងតម្លៃតែពីរបីដុល្លារអាមេរិកប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយហិកតា។
នាយឧត្តមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ បានមានប្រសាសន៍ដោយផ្តល់នូវយោបល់ថា រយៈពេលជួលគួរមានរយៈពេល៣០ឆ្នាំ និងយកតម្លៃ១០.០០០ដុល្លារក្នុងមួយហិកតាដែលជាដំណោះស្រាយសមហេតុសមផលថា ”ថ្លៃជួលត្រូវតែខ្ពស់ជាងនេះ ហើយរយៈពេលត្រូវតែខ្លីជាងនេះ”។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃរូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា ការត្អូញត្អែររបស់លោកកើតចេញពីហេតុថា ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលត្រឹមតែផ្នែកមួយនៃទ្រព្យធនដែលប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួនកំពុងប្រមូលបានពីជំនួញឈើប្រណីត។
នាយឧត្តមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ បានមានប្រសាសន៍ថា “អ្នកអាចឃើញហើយថា យើងរកចំណូលបានត្រឹមតែ៦លានដុល្លារ ឬ៨លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយឆ្នាំៗ” ពីជំនួញឈើ។ គេ[វៀតណាម] មិនមានព្រៃឈើធំដូចយើងទេ ប៉ុន្តែគេធ្វើជំនួញឈើនាំចេញ និងនាំចូលបានចំណូល៨០០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ”។
សួរថាតើប្រទេសវៀតណាមទទួលបានប្រភពឈើពីកន្លែងណា ដែលខ្លួនបានកំពុងផ្គត់ផ្គង់ទៅក្នុងទីផ្សារអន្តរជាតិ នាយឧត្តមសេនីយ៍រូបនេះបានសើចហើយក៏ញាក់ស្មា។
នាយឧត្តមសេនីយ៍រូបនេះមានប្រសាសន៍ថា “អ្នកដឹងហើយ នោះគឺជាសំណួរ”៕