កងទ័ពជើងទឹកដែលពុំសូវខ្លាំងរបស់កម្ពុជា ទំនងជាចំណុចដ៏រសើបសម្រាប់មេបញ្ជាការរបស់ខ្លួនដែលកាលពីម្សិលមិញ បានលើក ឡើងថា លោកនឹងស្វះស្វែងដើម្បីទទួលបាននាវាចម្បាំងចំនួនពីរគ្រឿងពីប្រទេសចិនដើម្បី កុំឲ្យប្រទេសជិតខាង” មើលងាយ” លើកងទ័ពជើងទឹករបស់លោកទៀត។
នាវាបំពាក់ដោយគ្រាប់មីសីុលចំនួនពីរគ្រឿង និងនាវាផ្គត់ផ្គង់សម្ភារសឹកមកពីកងទ័ពជើងទឹកសមុទ្រខាងត្បូងរបស់ចិន ក្រោមការបញ្ជារបស់ឧត្តមនាវី យូ ម៉ានជាំង (Yu Manjiang) បានមកដល់ក្រុងព្រះសីហនុកាលពីថ្ងៃច័ន្ទសម្រាប់ការបំពេញទស្សនកិច្ចរយៈពេលមួយសប្តាហ៍ និងការហ្វឹកហាត់អំពីរបៀប រុករក និងសង្គ្រោះរយៈពេលពីរថ្ងៃជាមួយកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជានៅឈូងសមុទ្រថៃ។
កាលពីម្សិលមិញ ឧត្តមនាវី យូ ម៉ានជាំង និងគណៈប្រតិភូមន្ត្រីកងទ័ពជើងទឹកចិនបានធ្វើដំណើរមករាជធានីភ្នំពេញ សម្រាប់ កិច្ចប្រជុំជាមួយនាយឧត្តមនាវី ទៀ វិញ មេបញ្ជាការរងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជានៅឯទីបញ្ជាការ ដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹក។
អំឡុងកិច្ចប្រជុំបិទទ្វារ នាយឧត្តមនាវី ទៀ វិញ បានលើកឡើងថា កម្ពុជាចង់ទិញនាវាចម្បាំងពីរគ្រឿង ហើយសង្ឃឹមថា ចិននឹងផ្តល់ឲ្យ។
ដោយគូសបញ្ជាក់ពីទំហំនិងសមត្ថភាពនាវាចម្បាំងរបស់ចិនដែលចូលចតនៅក្រុងព្រះសីហនុនោះ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ក្រសួងការពារជាតិចិននឹងផ្គត់ផ្គង់នាវាចម្បាំងចំនួនពីរគ្រឿងនាពេលអនាគត… នេះគឺជាទស្សនៈរបស់ខ្ញុំ”។
នាយឧត្តមនាវី ទៀ វិញ មិនបានលើកឡើងថា តើនាវាចម្បាំងប្រភេទណាដែលកងទ័ពជើងទឹករបស់លោកចង់បាននោះឡើយ ហើយក៏មិនបានលើកឡើងថា ខ្លួនចង់ទិញនាវាទាំងនេះទាំងស្រុងដែរ។ លោក បានលើកឡើងថា នាវាចម្បាំងទាំងនេះនឹងជួយពង្រឹងសន្តិសុខដែនទឹក និងកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់កម្ពុជា។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងចង់បញ្ឈប់ប្រទេសជិតខាងកុំឲ្យមើលងាយយើង ទៀត។ ខ្ញុំចង់បាននាវាដ៏ធំទាំងពីរនេះ មិនមែនសម្រាប់ធ្វើសង្គ្រាមទេ ប៉ុន្តែ ចង់បង្ហាញឲ្យឃើញថា ពួកគេមិនអាចមើលងាយកម្ពុជាទៀតបានឡើយ”។
សម្រាប់ភាគីខាងចិនវិញ ឧត្តមនាវី យូ ម៉ានជាំង បានសរសើរចំពោះការខិតខំថែទាំនាវាដែលមានស្រាប់របស់កម្ពុជានៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមដែលលោកបានចុះទៅបំពេញទស្សនកិច្ចកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ។
លោកបានមានប្រសាសន៍តាមរយៈអ្នកបកប្រែថា “បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាមាននាវាចម្បាំងតូចៗ ប៉ុន្តែកម្ពុជានៅតែអាចប្រើប្រាស់វាបាន ហើយថែទាំវាបានយ៉ាងល្អ”។
ឧត្តមនាវី យូ ម៉ានជាំង ក៏បានព្រលយឲ្យដឹងផងដែរថា លោកចង់ឲ្យមានការបង្កើនការការពារសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍តាមផ្លូវទឹកនៅក្នុងសមុទ្រកម្ពុជា ប្រសិនបើគម្រោងវិថីសូត្រដែនទឹករបស់លោក ស៊ី ជីនភីង ប្រធានាធិបតីចិនទទួលបានផ្លែផ្កានោះ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ចិនមាននាវា [ដឹកទំនិញ]ជាច្រើនដែលនឹងត្រូវការឆ្លងកាត់ហើយនាវាទាំងនោះត្រូវការឲ្យកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជាការពារមួយផ្នែកដែរ”។
មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងទឹករបស់ចិនរូបនេះមិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើស្នើសុំនាវាចម្បាំងថ្មីរបស់នាយឧត្តមនាវី ទៀ វិញ ទេអំឡុងកិច្ចប្រជុំ។
លោក គង់ ភោគ ប្រធានវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនៅក្នុងរាជធានី ភ្នំពេញបានលើកឡើងថា កងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជាគ្មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់ទេ បើធៀបនឹងកងទ័ពជើងគោកនិងទ័ពអាកាស ហើយថា គម្រោងរបស់នាយឧត្តមនាវី ទៀ វិញ ដែលចង់ទទួលបាននាវាចម្បាំងពីចិនមិនមែនជារឿងគួរឲ្យភ្ញាក់់ផ្អើលទេ ដោយសារក្នុងពេលថ្មីៗនេះប្រទេសថៃ និងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីក៏បានទិញពីប្រទេសមហាអំណាចនៅអាស៊ីមួយនេះដែរ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ចិនផ្តល់កិច្ចព្រមព្រៀងប្រសើរជាងច្រើនទាក់ទិនសព្វាវុធ យោធា បើធៀបនឹងអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយសារបណ្តាញចែកចាយក្នុងស្រុករបស់ខ្លួន។រីឯ តម្លៃមានភាពសមរម្យច្រើនសម្រាប់ប្រទេសក្នុងតំបន់”។
លោក កាលីឡេ ថាយ័រ (Carlyle Thayer) ជាសាស្ត្រាចារ្យចូលនិវត្តន៍តែនៅរក្សាតំណែងកិត្តិយសនៅបណ្ឌិត្យសភាកងទ័ពការពារជាតិអូស្ត្រាលីបានលើកឡើងក្នុងអីុម៉េលមួយថា ចិនបានផ្តល់ជំនួយទូកល្បាតចំនួន១៥គ្រឿងដល់ក្រសួងមហាផ្ទៃចន្លោះឆ្នាំ២០០៥ដល់ឆ្នាំ២០០៧។
លោកបានលើកឡើងថា ការលក់ឬការផ្តល់ជំនួយនាវាបន្ថែម គឺយ៉ាងហោចណាស់ក៏ជាផ្នែកនៃការ “ជះឥទ្ធិពលរបស់ចិនលើកម្ពុជាដែរ”៕ស៊ុយឈាង