ប្រេសិតសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំប្រទេសកម្ពុជានឹងមកដល់នៅថ្ងៃនេះសម្រាប់បេសកកម្មស្វែងរកការពិតលើកទី២របស់លោកស្រី បន្ទាប់ពីមានការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទៅលើរដ្ឋាភិបាលជុំវិញការកាត់ឲ្យជាប់ទោសដែលរងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះនិស្សិតផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយម្នាក់ចំពោះការអំពាវនាវឲ្យមាន “បដិវត្តន៍ពណ៌” តាមទំព័រហ្វេសប៊ុក។
គង់ រ៉ាយ៉ា ត្រូវបានកាត់ឲ្យជាប់ទោសពីបទញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋកាលពីសប្តាហ៍មុនចំពោះការបង្ហោះសារតាមហ្វេសប៊ុកកាលពីឆ្នាំមុនដោយសួរថា តើមាននរណាម្នាក់ “ហ៊ានធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ជាមួយខ្ញុំទេ?”។ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានផ្តន្ទាទោសនិស្សិតរូបនេះដាក់ពន្ធនាគារ១ឆ្នាំកន្លះ នៅក្នុងចំណាត់ការមួយដែលអង្គការសិទ្ធិមនុស្សរិះគន់ថា ជាការប៉ុនប៉ងរារាំងការរិះគន់តាមប្រព័ន្ធអីុនធឺណិតចំពោះរដ្ឋាភិបាលក្នុងដំណើរ ឆ្ពោះទៅការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ និងការបោះឆ្នោតជាតិ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃសុក្រ ការិយាល័យសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិបានលើកឡើងថា គង់ រ៉ាយ៉ា ត្រូវបានកាត់ឲ្យជាប់ទោសមិនត្រឹមត្រូវចំពោះការសម្តែងមតិ។
លោក រ៉ូឡង់ មេលឡាន (Laurent Meillan) តំណាងស្តីទីប្រចាំតំបន់របស់ការិយាល័យនេះត្រូវបានដកស្រង់សម្តីដែលនិយាយថា ”សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិគឺជាសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប ហើយវាជាលក្ខណៈសំខាន់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ។ ចំពោះជនណាដែលប្រឈមការចោទប្រកាន់ ពីបទព្រហ្មទណ្ឌទាក់ទិនការប្រើប្រាស់សិទ្ធិនេះជាពិសេសក្នុងអ្វីដែលជាការបញ្ចេញមតិបុគ្គលគឺជាការបង្ហាញឲ្យឃើញច្បាស់ក្រឡែតពីការកាត់បន្ថយបរិយាកាសប្រជាធិបតេយ្យនៅ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា”។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិដែលការពារសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ។ សិទ្ធិទាំងនេះត្រូវបានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសកម្ពុជា ហើយគួរត្រូវបានលើកកម្ពស់ និងគោរពដោយមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ និងស្ថាប័នតុលាការដូចគ្នា”។
លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីរឿងក្តីរបស់ គង់ រ៉ាយ៉ា ឬពន្យល់ពីមូលហេតុដែលអំពាវនាវឲ្យធ្វើ “បដិវត្តន៍ពណ៌” ជាធម្មតាដោយយោងទៅលើការផ្លាស់ប្តូររបបតាមរយៈការតវ៉ារបស់មហាជនទ្រង់ទ្រាយធំ គឺស្មើនឹងការញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ។
លោកបានថ្លែងថា “ជាទូទៅ សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានការពារ។ ប៉ុន្តែ គួរតែមានការកំណត់ថា អ្នកមិនអាចសម្តែងមតិដែលហួសពីច្បាប់ឡើយ”។ គង់ រ៉ាយ៉ា បាននិយាយថា ខ្លួនមានគម្រោងប្តឹងទាស់សាលក្រមនេះ។
ការរិះគន់រឿងក្តី នេះរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិធ្វើឡើងមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះបន្ទាប់ពីលោកស្រី រ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) ប្រេសិតសិទ្ធិ មនុស្សអង្គការសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានប្រកាសពីបេសកកម្មស្វែងរកការពិតលើក ទី២របស់លោកស្រីមកកាន់ប្រទេស កម្ពុជា។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលបានចេញកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ មានខ្លឹមសារថា លោកស្រី ស្មីត នឹងប្រើប្រាស់ដំណើរទស្សនកិច្ច ដែលគ្រោងបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី៣១ ផ្តោតទៅលើសិទ្ធិស្ត្រី និងសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច។
វានឹងជាបេសកកម្មលើកទី២របស់សាស្ត្រាចារ្យដែលមានមូលដ្ឋាននៅចក្រភពអង់គ្លេសចាប់តាំងពីលោកស្រីកាន់តួនាទីនៅអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០១៥។ នៅពេលបញ្ចប់បេសកកម្មលើកទី១របស់លោកស្រីកាលពីខែកញ្ញា លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា ការកសាងប្រទេសកម្ពុជាឲ្យក្លាយជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនឹងធឹងមួួយ ផ្អែកទៅលើការបង្កើតស្ថាប័នឯករាជ្យ ជាពិសេសស្ថាប័នតុលាការ។
តុលាការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានចាត់ទុកជាទូទៅថា ស្ថិតក្នុងចំណោមស្ថាប័នពុករលួយបំផុតក្នុងប្រទេសដោយសារការកាន់អំណាចដ៏យូរអង្វែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ។
ប្រទេសកម្ពុជាមានប្រេសិតសិទ្ធិមនុស្ស៥រូបមកហើយ ដែលត្រូវបានចាត់តាំងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ មក។ ភាគច្រើននៃប្រេសិតទាំងនោះបានបាត់បង់គាំទ្រចំពោះរដ្ឋាភិបាលរហូតដល់ការបញ្ចប់អាណត្តិរបស់ខ្លួនទេដោយសារតែការរិះគន់កាន់តែខ្លាំងឡើងរបស់ពួកគេលើរបបនេះ៕សារុន