ប្រទេសកម្ពុជា បានស្ថិតនៅក្រៅកម្មវិធីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ្វូ៊មីអុ គីស៊ីដា (Fumio Kishida) រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសជប៉ុន សម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចមួយមកកាន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅសប្ដាហ៍នេះ ដោយលោកនឹងធ្វើទស្សនកិច្ចប្រទេសភូមា ឡាវ វៀតណាម និងថៃ ហើយនៅប្រទេសថៃ កាលពីម្សិលមិញ លោកបានសន្យាផ្ដល់ជំនួយ៧ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់តំបន់ក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំ។
លោក ហ្វូ៊មីអុ គីស៊ីដា បានធ្វើដំណើរទៅដល់ក្រុងបាងកក កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ហើយគ្រោងនឹងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសភូមា នៅថ្ងៃនេះ ឡាវនៅថ្ងៃពុធ ហើយវៀតណាមនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ នេះបើយោងតាមកម្មវិធីដំណើរទស្សនកិច្ចមួយចេញពីក្រសួងការបរទេសជប៉ុន។ កម្ពុជា គឺជាប្រទេសតែមួយគត់នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលអវត្តមានពីបញ្ជីនេះ។
ឯកសារចុះថ្ងៃទី២៧ ខែមេសានេះនិយាយថា “ថៃ ភូមា ឡាវ និងវៀតណាម គឺជាអ្នកគាំទ្រការធ្វើសមាហរណកម្មរបស់សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន)។ តាមរយៈការបង្កើតភ្លាមៗនូវទំនាក់ទំនងដែលអាចពឹងពាក់គ្នាបានជាមួយប្រទេសភូមា ឡាវ និងវៀតណាម ដែលរបបថ្មីទើបតែចាប់ផ្ដើម លោក ហ្វូ៊មីអុ គីស៊ីដា នឹងធ្វើការដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមិនត្រឹមតែទ្វេភាគីទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងនៅថ្នាក់តំបន់ និងអន្តរជាតិផងដែរ”។
ពេលទាក់ទងកាលពីម្សិលមិញ លោក យូស៊ី អាបេ (Yoshi Abe) អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតជប៉ុនបានបញ្ជាក់ថា លោក ហ្វូ៊មីអុ គីស៊ីដា នឹងមិនធ្វើទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាទេ ប៉ុន្តែលោកមិនអាចធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើមូលហេតុបានទេដោយសារស្ថានទូតបិទទ្វារសម្រាប់ទិវាពលកម្ម។
ក្នុងសុន្ទរកថាមួយនៅសកលវិទ្យាល័យជូឡាឡុងកន ក្រុងបាងកក លោក ហ្វូ៊មីអុ គីស៊ីដា ក៏បានប្រកាសជំនួយ៧ពាន់លានដុល្លារដែរ ជាគម្រោងរយៈពេល៣ឆ្នាំសម្រាប់បណ្ដាប្រទេសជាប់ដងទន្លេមេគង្គរបស់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ជាតំបន់មួយដែលជាធម្មតារាប់បញ្ចូលទាំងកម្ពុជាផង នេះបើយោងតាមអត្ថបទមួយដែលទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន AP បានចុះផ្សាយ។
ដោយមិនគូសបញ្ជាក់ពីអវត្តមានរបស់កម្ពុជា អត្ថបទចុះផ្សាយនោះមានខ្លឹមសារថា ”រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសជប៉ុន បានប្រកាសគំនិតផ្ដួចផ្ដើមមួយក្នុងទំហំទឹកប្រាក់៧ពាន់លានដុល្លារកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍក្នុងតំបន់ទន្លេមេគង្គរបស់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលរាប់បញ្ចូលផ្នែកខ្លះនៃវៀតណាម ឡាវ និងថៃ តាមទឹកដែលទន្លេហូរ។
លោក ហ៊្វូមីអុ គីស៊ីដា ត្រូវបានដកស្រង់សម្ដីថា ”យើងនឹងប្រើប្រាស់មូលនិធិដែលមានចំនួន៧៥០ពាន់លានយ៉េនឆ្ពោះទៅកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយតំបន់មេគង្គ”។ លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា មួយភាគធំនៃមូលនិធិ៧ពាន់លានដុល្លារនេះនឹងទុកសម្រាប់ការស្ថាបនា “ផ្លូវថ្នល់ ស្ពាន និងផ្លូវដែក។ ខ្ញុំកំពុងរង់ចាំថ្ងៃនោះ ហើយជាលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រឹងប្រែងទាំងនេះ ខ្ញុំអាចចេញដំណើរពីបាងកក ឆ្ពោះទៅភាគខាងកើតនៅពេលព្រឹក ហើយទៅដល់ក្រុងហូជីមិញ នៅពេលយប់ ហើយទទួលទានគុយទាវហ្វឺសម្រាប់អាហារពេលល្ងាច”។
លោក ជុំ សុន្ទរី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា លោក គូម៉ាម៉ារូ យូជិ (Kumamaru Yuji) ឯកអគ្គរាជទូតជប៉ុន បានជួបជាមួយលោក ឡុង វីសាលោ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេសកាលពីថ្ងៃពុធ ហើយបកស្រាយពីមូលហេតុដែលលោក ហ្វូ៊មីអុ គីស៊ីដា រំលងកម្ពុជា អំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកមកកាន់តំបន់។
លោកបន្តថា “ជប៉ុន មិនបានរាប់បញ្ចូលកម្ពុជា ទេនៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ ព្រោះរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសជប៉ុន ទើបតែបានធ្វើទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា រួចកាលពីឆ្នាំ២០១៤។ មូលហេតុទី២គឺថា អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសជប៉ុនទើបតែមកទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាកាលពីខែមុន។ មូលហេតុទី៣គឺថា ទើបតែមានការផ្លាស់ប្ដូរមេដឹកនាំនៅឡាវ វៀតណាម និងភូមា។ មូលហេតុធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសថៃ គឺថា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសជប៉ុន រូបនេះត្រូវថ្លែងសុន្ទរកថានៅបាងកក។ ទាំងនេះជាមូលហេតុដែលឯកអគ្គរាជទូតជប៉ុន ប្រាប់ទៅលោក ឡុង វីសាលោ”។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនព្រួយបារម្ភទេថាប្រហែលជាមានហេតុផលផ្សេងទៀតសម្រាប់ការមិនរាប់បញ្ចូលកម្ពុជា ក្នុងកម្មវិធីដំណើរទស្សនកិច្ច។
លោកថ្លែងថា “ខ្ញុំមិនដឹងទេ។ លោកអាចធ្វើអ្វីក៏បាន និយាយអ្វីក៏បាន ប៉ុន្តែខ្ញុំសុំប្រាប់លោកថា កម្ពុជា និងជប៉ុន បានចុះហត្ថលេខាជាមួយគ្នាដើម្បីក្លាយជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រ ហើយនោះមានសារៈសំខាន់ជាងនេះទៅទៀត។ វាគ្មានអ្វីចម្លែកទេ យើងទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែជាដៃគូសន្ទនា និងដៃគូជាយុទ្ធសាស្ត្រ។ ខ្ញុំមិនដឹងថា ប្រទេសផ្សេងៗទៀតមានកិច្ចព្រមព្រៀងអ្វីនោះខ្លះទេ ប៉ុន្តែយើងមានទំនាក់ទំនងដ៏ល្អជាមួយជប៉ុន”។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣មក ប្រទេសជប៉ុន បានក្លាយជាម្ចាស់ជំនួយធំបំផុតរបស់កម្ពុជា រួមជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប និងជាអ្នកគាំទ្រដ៏សំខាន់ដល់ការធ្វើកំណែទម្រង់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) នៅក្នុងការត្រៀមលក្ខណៈសម្រាប់ការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់នៅឆ្នាំក្រោយ និងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនៅឆ្នាំ២០១៨។
ក្នុងរយៈពេល៦ខែមកនេះ ចាប់តាំងពីលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សប្រឆាំងបានភៀសខ្លួនទៅប្រទេសបារាំង ដើម្បីគេចវេះទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល២ឆ្នាំ បណ្ដាអ្នកធ្វើអត្ថាធិប្បាយខាងនយោបាយ និងមន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សបានត្អូញត្អែរអំពីបរិយាកាសនយោបាយកាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺនទៅនៅមុនការបោះឆ្នោតមកដល់។
លោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សប្រឆាំងក៏បានក្លាយជាគោលដៅនៃយុទ្ធនាការដ៏ធំមួយរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីស៊ើបអង្កេតរឿងអាស្រូវផ្លូវភេទ ដែលបានឈានទៅដល់ការដាក់ពន្ធនាគារមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងមួយរូប ហើយកាលពីម្សិលមិញមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សប្រាំនាក់ និងអតីតមន្ត្រី គ.ជ.ប. ជាន់ខ្ពស់។
លោក អ៊ុំ សំអាន មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រឆាំង និងលោក ហុង សុខហួរ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាក៏ត្រូវបានដាក់ពន្ធនាគារដែរទោះបីជាពួកលោកមានអភ័យឯកសិទ្ធិដែលអាចការពារខ្លួនពីការចាប់ខ្លួន ហើយរដ្ឋាភិបាលបានហាមប្រាមគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនឲ្យដំឡើងអង់តែនសម្រាប់ស្ថានីយទូរទស្សន៍។
លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានក្រុមវេទិកាអនាគតបានមានប្រសាសន៍ថា វាមិនអាចទៅរួចទេក្នុងការនិយាយថា មូលហេតុដែលលោក គីស៊ីដា បានលុបកម្ពុជាចេញពីបញ្ជី។
លោកបន្តថា “យើងនឹងមិនដឹងទេ ប្រសិនបើពួកគេមិននិយាយ ប៉ុន្តែវានឹងមានតម្លៃជាងប្រសិនបើពួកគាត់មក។ វាគួរឲ្យខកចិត្តដែលពួកគាត់មិនមក។ មូលហេតុមួយអាចថា ពួកគេរវល់ពេក ហើយកម្ពុជាមិនស្ថិតនៅក្នុងរ៉ាដារបស់ពួកគេទៀតទេ មានន័យថា មិនសំខាន់គ្រប់គ្រាន់។ មូលហេតុទី២គឺថា ពួកគេមិនបានមកអាចមកពីស្ថានភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយនៅកម្ពុជា។ វាអាចរួមផ្សំមូលហេតុទាំងពីរ។ ប៉ុន្តែនេះអាចជាការខូចខាតលើកដំបូងនៅក្នុងភាពតានតឹងខាងនយោបាយ”៕សុខុម