សារព័ត៌មានអន្តរជាតិមួយបានលើកឡើងថា លទ្ធភាពកសាងមូលដ្ឋានកងទ័ពចិននៅតែអាចកើតឡើង ដោយមិនមែនជាតំបន់គោលដៅទេសចរចិននោះឡើយ។ សារព័ត៌មានTHIS WEEK IN ASIAបានចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ ដោយដាក់ចំណងជើងចោទជាសំណួរថា តើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់ចិននៅក្នុងខេត្តកោះកុងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរចិនឬមួយជាមូលដ្ឋានយោធារបស់ចិន?
សារព័ត៌មាននេះលើកឡើងថា វាជារឿងធម្មតាទេដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងអាចបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍវិស័យទេសចរណ៍ដែលមានបំណងទាក់ទាញអ្នកទេសចរចិនដែលចំណាយប្រាក់ច្រើនទៅកាន់ឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជាដោយការសន្យាកសាងតំបន់កាស៊ីណូ កន្លែងវាយកូនហ្គោលនិងតំបន់រមណីយដ្ឋានប្រណីតជាដើម។
កម្ពុជាបានផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទំហំ៤ម៉ឺន៥ពាន់ហិកតា ក្នុងខេត្តកោះកុងស្មើនឹងប្រមាណ២០%នៃតំបន់ឆ្នេរសមុទ្ររបស់ខ្លួនទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនរបស់ចិនឈ្មោះUnion Development Group(UDG)រយៈពេល៩៩ឆ្នាំ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ទៅជាតំបន់ទេសចរណ៍និងតំបន់ពាណិជ្ជកម្ម។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកឃ្លាំមើល និយាយថា លក្ខខណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះគឺល្អ ប៉ុន្តែពួកគេសង្ស័យថា នឹងមានរឿងនៅពីក្រោយដែលផ្តល់ប្រយោជន៍មួយទៀតដ៏ធំសម្រាប់ចិនជាពិសេសទាក់ទងនឹងផលប្រយោជន៍មូលដ្ឋានយោធាចិនតែម្តង។
ការសង្ស័យបែបនេះបានកើនឡើងកាន់តែខ្លាំងនាពេលថ្មីៗនេះក្រោយពីមានការបញ្ចេញរូបភាពតាមផ្កាយរណបតាមរយៈទីភ្នាក់ងារអវកាសអឺរ៉ុបដែលបង្ហាញថា ផ្លូវសម្រាប់ព្រលានយន្តហោះនៅតំបន់នេះមានប្រវែងវែងជាងផ្លូវនៅព្រលានយន្តហោះស៊ីវិលពិសេសធំជាងព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញទៅទៀត។
អ្នកវិភាគនិងអ្នកជំនាញផ្នែកគោលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រអន្តរជាតិមួយចំនួនដែលសារព័ត៌មាននេះបានដកស្រង់សម្តីសុទ្ធតែបង្ហាញមតិស្រដៀងគ្នាថា លទ្ធភាពបង្កើតមូលដ្ឋានយោធាចិនក្នុងទឹកដីខេត្តកោះកុងពិតជាអាចកើតមានឡើង ដ្បិតមានរូបភាពមួយចំនួនបានលេចឡើងដូចជាការកសាងកំពង់ផែសមុទ្រទឹកជ្រៅ ដែលអាចឱ្យនាវាធំៗ ឬនាវាយោធាចិនចុះចតបាន។ ពួកគេនិយាយថា ការសាងសង់ព្រលានយន្តហោះធំនេះអាចបម្រើផលប្រយោជន៍យោធាច្រើនជាងផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស។
ប្រភពដដែលលើកឡើងថា រយៈពេល៩៩ឆ្នាំជាពេលដ៏យូរនៃការផ្តល់ដីសម្បទាននេះដោយអាចផ្តល់លទ្ធភាពដល់ចិនតាំងមូលដ្ឋានគ្រឹះរបស់ខ្លួនជាអចិន្ត្រៃយ៍ទៀតផង។
ក្រុមអ្នកវិភាគក៏បានប្រៀបធៀបថា ការបើកដៃឱ្យចិនវិនិយោគនៅខេត្តកោះកុងនេះមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នាទៅនឹងការវិនិយោគរបស់ចិននៅប្រទេសមួយចំនួន ដូចជាស្រីសង្កាភូមា និងប៉ាគីស្ថានជាដើម ហើយនៅពេលដែលប្រទេសទាំងនោះគ្មានលទ្ធភាពក្នុងការដោះស្រាយបំណុល ចិន ប្រទេសនោះ ក៏បានកាត់កំពង់ផែរបស់ខ្លួនប្រគល់ទៅឱ្យចិនគ្រប់គ្រងតែម្តង។
ពួកគេបានលើកឡើងថា ប្រសិនបើមូលដ្ឋានយោធាចិនមានវត្តមាននៅកម្ពុជានោះវានឹងធ្វើឱ្យមានភាពចម្រូងចម្រាសដល់ប្រទេសក្នុងតំបន់ពិសេសបញ្ហាចម្រូងចម្រាសដែលកំពុងកើតមាន ដូចជាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាដើម។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ បញ្ហានេះនឹងកាន់តែធ្វើឱ្យចិន និងអាមេរិកមានការរង្គោះរង្គើក្នុងជម្លោះភូមិសាស្ត្រនយោបាយផងដែរ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៨ និងដើមឆ្នាំនេះ លោក ហ៊ុន សែនព្រមទាំងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របបក្រុងភ្នំពេញបានច្រានចោលព័ត៌មាននៃលទ្ធភាពកសាងមូលដ្ឋានទ័ពចិននៅកម្ពុជា ដោយថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានវត្តមានកងទ័ព ឬមូលដ្ឋានយោធាបរទេសណាមួយនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួនឡើយ។
កាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុន សារព័ត៌មានបរទេស The Asian Times បានចុះផ្សាយ ថា ចិនកំពុងប្រើប្រាស់ទឹកដីកម្ពុជាធ្វើជាមូលដ្ឋានយោធាដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍យុទ្ធសាស្ដ្រនយោបាយ ពាណិជ្ជកម្ម និងយោធាក្នុងតំបន់ ដែល អាចឈានទៅបង្កើតជាសង្គ្រាមត្រជាក់រវាងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងទឹកដីមួយនេះផងដែរ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ និងឯកអគ្គរដ្ឋទូតរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចប់អាណត្តិលើកឡើងអំពីក្តីបារម្ភចំពោះលទ្ធភាពមូលដ្ឋានយោធាបរទេស ដោយសំដៅទៅលើប្រទេសចិន ក្នុងទឹកដីកម្ពុជាផងដែរ៕