ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា អះអាងថា ពួកគេមិនមានទំនុកចិត្តលើគណៈកម្មាធិការវាយតម្លៃ តាមដាន និងលើកសរសើរការអនុវត្តក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាននោះទេ ព្រោះថាអ្នកអង្គភាពនោះ គឺស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលរបស់ក្រសួងព័ត៌មានប៉ុណ្ណោះ ខណៈក្រសួងមួយនេះតែងធ្វើកិច្ចការក្រោមខ្សែញាក់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារហូតមក។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) លោក ប៉ា ងួនទៀង បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ថា គោលបំណងនៃការបង្កើតគណៈកម្មការនេះ គឺជារឿងត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែលោកនៅតែព្រួយបារម្ភពីឯករាជភាពវិជ្ជាជីវៈរបស់គណៈកម្មការទាំងនោះក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែង ព្រោះថាសមាសភាពកំពូលនៃគណៈកម្មការនេះ គឺចេញមកតែពីក្រសួងព័ត៌មានតែប៉ុណ្ណោះ។
ក្រសួងព័ត៌មាន បានចេញសេចក្តីសម្រេចកាលពីថ្ងៃទី២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ ស្ដីពីការបង្កើតឲ្យមានគណៈកម្មាធិការវាយតម្លៃ តាមដាន និងលើកសរសើរការអនុវត្តក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាន និងដាក់ពិន័យចំពោះអ្នកសារព័ត៌មាន និងអង្គភាពណាដែលប្រព្រឹត្តល្មើសលើក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួន។
ប្រភពដដែលអះអាងថា ការបង្កើតគណៈកម្មាធិការនេះ គឺសំដៅលើកស្ទួយកិត្តិយស សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងកិត្យានុភាពរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន និងអង្គភាពសារព័ត៌មានទាំងអស់នៅកម្ពុជា ដូច្នេះគណៈកម្មាធិការនេះមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការតាមដានពិនិត្យរាល់សកម្មភាពទាំងអស់របស់អ្នកសារព័ត៌មាន និងអង្គភាពព័ត៌មាន ដើម្បីដាក់ជូនក្រសួងព័ត៌មានត្រួតពិនិត្យ។
គណៈកម្មាធិការសម្រាប់វាយតម្លៃ តាមដាន និងលើកសរសើរការអនុវត្តក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាននេះ មានសមាសភាពចំនួន ១៥រូប ដូចជា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព័ត៌មាន លោក ប៊ុត បូវុត ជាប្រធាន និងប្រធានសមាគមទូរទស្សន៍ជាតិកម្ពុជាជាអនុប្រធាន ដោយឡែកអង្គភាពសារព័ត៌មានឯករាជ្យមួយចំនួន គឺជាសមាជិក ដូចជាប្រធានសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មាន ខេមបូចា (CamboJA) ជាដើម។
លោក ប៉ា ងួនទៀង អះអាងថា បើទោះបីជាគណៈកម្មការនេះនឹងត្រូវកើតឡើងក៏ដោយ ក៏លោកនៅតែគ្មានការជឿជាក់ថា ស្ថាប័នមួយនេះនឹងមានឥទ្ធិពលទៅលើអង្គភាពសារព័ត៌មានដែលលម្អៀងទៅខាងរដ្ឋាភិបាលនោះដែរ ព្រោះថាអង្គភាពទាំងនោះតែងមានអ្នកមានអំណាចនៅកាងពីខាងក្រោយជានិច្ច។
លោកថា ជាក់ស្តែងកន្លងមក ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានដែលមាននិន្នាការទៅរករដ្ឋាភិបាល មិនត្រឹមតែប្រព្រឹត្តខុសក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានទេ ថែមទាំងល្មើសនឹងច្បាប់សារព័ត៌មានថែមទៀត ប៉ុន្តែពួកគេមិនដែលត្រូវបានដាក់ពិន័យ ឬទណ្ឌកម្មណាមួយពីក្រសួងមានសមត្ថកិច្ចឡើយ។
លោក ប៉ា ងួនទៀង បញ្ជាក់ថា ដើម្បីលើកស្ទួយសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ក្រសួងព័ត៌មានត្រូវតែបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ចំពោះការគាបសង្កត់គ្រប់រូបភាពលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងអង្គភាពសារព័ត៌មានឯករាជ្យទាំងអស់។ លើសពីនេះ ក្រសួងត្រូវតែចូលរួមលើកស្ទួយក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យទាំងនោះ ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈដោយគ្មានការភ័យខ្លាច គ្មានការគំរាមកំហែងពីអ្នកមានអំណាចក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលផងដែរ។
ទិន្នន័យសង្គមស៊ីវិលកាលពីចុងឆ្នាំ២០២០ បង្ហាញថា ការគំរាមកំហែងលើអ្នកសារព័ត៌មានបានកើតឡើងប្រមាណជា ៧០ករណីហើយ ដូចជាករណីអំពើហិង្សាលើរាងកាយ ការប្រឈមនឹងផ្លូវច្បាប់ដោយសារការប្តឹងផ្តល់ពីអ្នកមានអំណាច ជាដើម ដែលជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃការងារប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេដែលកំពុងប្រឈម។
ជាងនេះទៀត ការសរសេរព័ត៌មានអំពីរឿងរសើប ដូចជាការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ការកាប់ឈើខុសច្បាប់ និងរឿងគាបសង្កត់ផ្នែកនយោបាយ ជាដើម ក៏ធ្វើឲ្យមានការគំរាមកំហែងដល់អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អះអាងថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា រងការគំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរជាប់ៗគ្នាក្នុងរយៈពេល ៣ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក្នុងនោះពាក់ព័ន្ធនឹងការបិទស្ថានីយវិទ្យុចំនួន ៣២ស្ថានីយកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧ ការបង្ខំឱ្យបិទទ្វារកាសែត The Cambodia Daily បិទទីស្នាក់ការវិទ្យុអាស៊ីសេរី ជាភាសាខ្មែរ និងការផ្លាស់ប្ដូរម្ចាស់កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ រួមទាំងការបិទគេហទំព័រចំនួន ១៧ថែមទៀតកាលពីឆ្នាំ២០១៨។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន (RSF) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅបរទេស បានអះអាងកាលពីចុងឆ្នាំ២០២០ ថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា បានបន្តធ្លាក់ចុះមួយលេខទៀតហើយ បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៩ ដែលជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៤៣ ខណៈឆ្នាំ២០១៨ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់១៤២ ពោលគឺសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះ ៣ឆ្នាំជាប់ៗគ្នា។
មាត្រា៤១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា បានចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួន សេរីភាពខាងសារព័ត៌មាន សេរីភាពខាងការបោះពុម្ពផ្សាយ និងសេរីភាពខាងការជួបប្រជុំជាដើម៕