 ដែលត្រូវបានតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ ICC បើកស៊ើបអង្កេតករណីឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិពាក់ព័ន្ធនឹងសង្គ្រាមគ្រឿងញៀនសម្លាប់ប្រជាជនយ៉ាងរង្គាល បានសម្រេចចូលនិវត្តន៍ពីឆាកនយោបាយរបស់លោកដ៏ចម្រូងចម្រាស ចំពេលក្រុមប្រឹក្សារៀបចំការបោះឆ្នោតបានសម្រេចទទួលស្គាល់បេក្ខជនប្រធានាធិបតី និងអនុប្រធានាធិបតីចំនួន ៨រូបរួចហើយ គឺក្នុងនោះមានទាំងអតីតកំពូលអ្នកប្រដាល់ ម៉ានី ប៉ាគីអៅ។){kind=link}
បុរសខ្លាំងហ្វីលីពីន រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូទើតេ (Rodrigo Duterte) ដែលត្រូវបានតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ ICC បើកស៊ើបអង្កេតករណីឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិពាក់ព័ន្ធនឹងសង្គ្រាមគ្រឿងញៀនសម្លាប់ប្រជាជនយ៉ាងរង្គាល បានសម្រេចចូលនិវត្តន៍ពីឆាកនយោបាយរបស់លោកដ៏ចម្រូងចម្រាស ចំពេលក្រុមប្រឹក្សារៀបចំការបោះឆ្នោតបានសម្រេចទទួលស្គាល់បេក្ខជនប្រធានាធិបតី និងអនុប្រធានាធិបតីចំនួន ៨រូបរួចហើយ គឺក្នុងនោះមានទាំងអតីតកំពូលអ្នកប្រដាល់ ម៉ានី ប៉ាគីអៅ។
បុរសខ្លាំងរូបនេះបានបកស្រាយថា ការសម្រេចចិត្តបែបនេះរបស់លោក គឺឆ្លើយតបចំពោះការចង់បានរបស់សាធារណជន។ តែពីដំបូងឡើយ ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនជិតផុតអាណត្តិរូបនេះបានប្រកាសឈរឈ្មោះជាអនុប្រធានាធិបតីនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតី ដែលត្រូវរៀបចំឡើងនៅឆ្នាំក្រោយ។
លោក រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូទើតេ បានឡើងកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីទី១៦ នៃប្រទេសហ្វីលីពីន កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៦។ លោក ឌូទើតេ នឹងត្រូវផុតអាណត្តិនៅឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខ ហើយមិនអាចបន្តឈរឈ្មោះជាប្រធានាធិបតីទៀតបានឡើយ។ យោងទៅតាមច្បាប់របស់ហ្វីលីពីន ប្រធានាធិបតីអាចកាន់អំណាចបានត្រឹម ១អាណត្តិរយៈពេល ៦ឆ្នាំ។
លោកនឹងចូលនិវត្តន៍ពីអាជីពនយោបាយនៅបន្ទាប់ពីប្តូរចិត្តលែងឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនអនុប្រធានាធិបតីតទៅទៀត។ ការប្រកាសដកខ្លួនចេញពីឆាកនយោបាយហ្វីលីពីនរបស់លោក ឌូទើតេ អាចជាការបើកផ្លូវឲ្យកូនស្រីរបស់លោកចូលរួមប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីននៅឆ្នាំក្រោយនេះ។
ប្រជាជនហ្វីលីពីនភាគច្រើនគិតថា លោក ឌូទើតេ មិនអាចឈរឈ្មោះព្រោះវាផ្ទុយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញហ្វីលីពីន ប្រសិនបើលោកបន្តឈរឈ្មោះសម្រាប់តំណែងអនុប្រធានាធិបតីនៅអាណត្តិក្រោយ ទោះជារដ្ឋធម្មនុញ្ញមិនបានចែងអាណត្តិរបស់អនុប្រធានាធិបតីក៏ដោយ។ ស្ថានភាពនេះ លោក ឌូទើតេ នៅតែជាប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនរហូតថ្ងៃបោះឆ្នោតខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២។
បុរសខ្លាំងរូបនេះនៅមានប្រជាប្រិយភាពក្នុងប្រទេស ដោយសារនយោបាយសង្គ្រាមប្រឆាំងការជួញដូរគ្រឿងញៀន។ ប៉ុន្តែការស្ទង់មតិថ្មីៗនេះបង្ហាញថា ប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកបានធ្លាក់ចុះជាខ្លាំង។
តែយ៉ាងណា អាចមានកត្តា ៤យ៉ាងនៅពីក្រោយបុរសរូបនេះដែលសម្រេចចូលនិវត្តន៍ពីនយោបាយ៖
ចំណុចទី១៖
យោងតាមសារព័ត៌មានជប៉ុន Asia Times ប្រជាប្រិយភាពលោក ឌូទើតេ បានធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុក គឺធ្លាក់ដល់ ២១% ដែលពីមុនបុរសខ្លាំងនេះធ្លាប់មានប្រជាប្រិយភាពដល់ទៅ ៦០%។ ការស្ទង់មតិដែលបានបង្ហាញលទ្ធផលដូចនេះ គឺនាំឱ្យលោក ឌូទើតេ ទទួលស្គាល់ឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនលោកធ្លាក់ចុះ ទោះជាលោកមានស្នាដៃ និងសមិទ្ធផលជាច្រើនកើតចេញពីការការពារសន្តិសុខប្រទេសជាតិ សណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គមក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើជួញដូរគ្រឿងញៀន។
ការស្ទង់មតិបានចោទជាសំណួរមួយថា តើលោក ឌូទើតេ ចង់ធ្វើជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីសម្រាប់ការបោះឆ្នោតចុងក្រោយនេះ តើមានកំហុសដែរឬពាក់ព័ន្ធនឹងធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេស។
តាមសារព័ត៌មានមួយនេះបានបង្ហាញចម្លើយរបស់ប្រជាជនហ្វីលីពីន គឺភាគច្រើននិយាយថា បើលោក ឌូទើតេ សម្រេចឈរជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតី វានឹងប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ បើទោះជារដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះមិនបានកំណត់អាណត្តិអនុប្រធានាធិបតីក៏ដោយនោះ។
ទំនងដូចនេះហើយដែលលោក ឌូទើតេ បានថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននៅឯពិធីមួយនៃការចុះឈ្មោះបេក្ខជនសម្រាប់តំណែងប្រធានាធិបតី និងអនុប្រធានាធិបតីក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំក្រោយនេះ។
លោក ឌូទើតេ បានប្រាប់សារព័ត៌មាននៅទីក្រុងម៉ានីល កាលពីថ្ងសៅរ៍ ទី២ ខែតុលា ថា យោងតាមឆន្ទៈរបស់ប្រជាជន លោកបានសម្រេចលះបង់បេក្ខភាពរបស់លោក គឺក្នុងនាមប្រធានាធិបតី ហើយក៏សម្រេចចូលនិវត្តន៍ជីវិតនយោបាយតែម្ដង។
ចំណុចទី២៖
ករណីខ្លាចចាញ់ឆ្នោត គឺជាហេតុផលមួយផងដែរដែលបុរសខ្លាំងរូបនេះសម្រេចមិនចូលរួមប្រកួតយកតំណែងអនុប្រធានាធិបតីនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំក្រោយនេះទេ។
យោងតាមការស្ទង់មតិរបស់អាស៊ីថែមស៍ គឺលោក ឌូទើតេ បើក្លាយជាបេក្ខជនអនុប្រធានាធិបតី គឺរូបលោកមិនត្រឹមតែទាញទម្លាក់ខ្លួនឯងឱ្យខូចសន្លឹកឆ្នោតនោះទេ គឺអាចទាញទម្លាក់សន្លឹកឆ្នោតបេក្ខជនប្រធានាធិបតីផងដែរ។ ក្នុងន័យនេះ ទើបលោក ឌូទើតេ ធ្វើសេចក្ដីសម្រេចបែបនេះ។
ចំណុចទី៣៖
លោក ឌូទើតេ ទំនងគិតថាកូនស្រីរបស់លោក គឺអ្នកស្រី សារ៉ា ឌូទើតេ អាចនឹងឈ្នះក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២។ ការសង្ឃឹមរបស់បុរសខ្លាំងរូបនេះនាំឱ្យលោកធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចូលនិវត្តន៍ជីវិតនយោបាយ ហើយក៏បោះបង់ចោលបេក្ខភាពអនុប្រធានាធិបតី។
មួយវិញទៀត ប្រសិនបើកូនស្រីរបស់លោកបានកាន់អំណាចជាប្រធានាធិបតី គឺលោក ឌូទើតេ គិតថាខ្លួនលោកត្រូវបានប្រធានាធិបតីជាកូនស្រីរបស់ខ្លួនការពារមិនឱ្យមានការចោទប្រកាន់តាមផ្លូវច្បាប់ ទោះក្នុងការចោទប្រកាន់ដោយច្បាប់ក្នុងប្រទេស ឬច្បាប់ក្រៅប្រទេសក៏ដោយ។ លោក ឌូទើតេ បច្ចុប្បន្នកំពុងតែប្រឈមមុខនឹងការស៊ើបអង្កេតក្នុងសំណុំរឿងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ដោយសារតែបុរសខ្លាំងរូបនេះបើកសង្គ្រាមប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ហើយប៉ះពាល់ដល់ជីវិតមនុស្សរាប់ពាន់នាក់។
លោក ឌូទើតេ បានសច្ចាថា រូបលោកនឹងមិនប្រគល់ខ្លួនឱ្យរដ្ឋអាជ្ញាតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ ICC នាំខ្លួនទៅជំនុំជម្រះក្ដីនៅតុលាការអន្តរជាតិមួយនេះនៅទីក្រុងឡាអេនោះទេ។ នេះជាហេតុផលមួយដែលលោក ឌូទើតេ ទំនងនឹងគិតដូចនេះ។
តែចំណុចទី៤៖
លោក ឌូទើតេ ទំនងនឹងចង់ដកដៃចេញពីការទទួលខុសត្រូវនៃជម្លោះព្រំដែនទឹកនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលចិនកំពុងតែរំលោភបំពាន។ លោក ឌូទើតេ ធ្លាប់បាននិយាយថា ហ្វីលីពីនមិនត្រូវធ្វើសង្គ្រាមជាមួយប្រទេសចិននោះទេ ហើយបើធ្វើសង្គ្រាមនឹងមិនឈ្នះប្រទេសធំនេះទេ។ លោកថា សាលក្រមមជ្ឈត្តិកអន្តរជាតិឆ្នាំ២០១៦ ដែលផ្ដល់សិទ្ធិឱ្យហ្វីលីពីនចូលទៅគ្រប់គ្រងដែនទឹករបស់ខ្លួននៅប្រជុំកោះស្រ្ពាតលី ក៏មិនអាចអនុវត្តបានដែរ ព្រោះចិនជាចុងចោទមិនទទួលស្គាល់សាលដីកានេះនោះទេ។
ក្នុងន័យនេះ លោក ឌូទើតេ ពិតណាស់ចង់សម្របសម្រួលជាមួយនឹងចិន គឺមិនចង់ឃើញហ្វីលីពីន និងចិន ក្លាយជាសត្រូវនឹងគ្នានោះទេ។ តែបែបណា ការដែលលោកលាចេញពីជីវិតនយោបាយនោះ គឺទុកឱ្យជម្លោះនេះទៅមេដឹកនាំហ្វីលីពីនជំនាន់ក្រោយទៀត។ ចំណុចទាំងបួននេះ អាចជាទឡ្ហីករណ៍នាំឱ្យបុរសខ្លាំងដែលចង់បន្តអំណាចមួយអាណត្តិទៀតនេះសម្រេចចូលនិវត្តន៍ជីវិតនយោបាយតែម្តង៕