27 C
Phnom Penh

ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន កម្ពុជា​បន្ត​ជាប់​ជា​ប្រទេស​ពុករលួយ​ជាងគេ​បំផុត​នៅ​អាស៊ាន

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

ប្រទេស​កម្ពុជា ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​បុរស​ខ្លាំង​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រធាន​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា នឹង​មាន​ឈ្មោះ​ជា​ប្រទេស​មិន​ល្អ​បន្ត​ទៀត ដោយសារតែ​នៅ​ជា​ប្រទេស​ពុករលួយ​ជាងគេ​បំផុត​នៅ​តំបន់​អាស៊ាន ព្រោះ​មាន​អំពើពុករលួយ​ចាក់ឫស​ទាំង​ក្នុង​វិស័យ​សាធារណៈ និង​វិស័យ​ឯកជន។

យោង​តាម​លេខាធិការដ្ឋាន​នៃ​អង្គការ​តម្លាភាព​អន្តរជាតិ ដែល​មាន​ការិយាល័យ​នៅ​ទីក្រុង​ប៊ែរឡាំង ប្រទេស​អាល្លឺម៉ង់ ចេញផ្សាយ​លទ្ធផល​សន្ទស្សន៍​នៃ​ការ​យល់ឃើញ​ពី​អំពើពុករលួយ (CPI) ឆ្នាំ​២០២១ ដែល​ត្រូវ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ជា​សាធារណៈ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០២២ ដោយ​បាន​លើកឡើង​ថា កម្ពុជា​ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​ទី​១៥៧ ក្នុង​ចំណោម ១៨០​ប្រទេស និង​ដែនដី​ដែល​ត្រូវ​បាន​ដាក់​បញ្ចូល​ក្នុង​ការ​សិក្សា។

របាយការណ៍​បញ្ជាក់​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា​ទទួល​បាន​ពិន្ទុ ២៣​លើ​ពិន្ទុ​អតិបរមា ១០០ គឺ​ឡើង​ពី​ពិន្ទុ ២១ ដែល​ទទួល​បាន​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២០។

របាយការណ៍​ដដែល​លើកឡើង​ទៀត​ថា ការ​វាយតម្លៃ​កាលពី​ឆ្នាំ​មុន​បង្ហាញ​ថា កម្ពុជា​គឺជា​ប្រទេស​ពុករលួយ​ខ្លាំង​បើ​ធៀប​ទៅ​នឹង​ប្រទេស​ក្នុង​កម្រិត​តំបន់ គឺ​កម្ពុជា​បន្ត​ស្ថិត​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ដែល​មាន​ពិន្ទុ​ទាប​ជាងគេ​ទី​៣ នៅ​តំបន់​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក ប៉ុន្តែ​មាន​ចំណាត់ថ្នាក់​លើស​តែ​ប្រទេស​អាហ្វហ្គានីស្ថាន និង​កូរ៉េ​ខាងជើង​តែប៉ុណ្ណោះ ហើយ​ក៏​ជា​ប្រទេស​មាន​ពិន្ទុ​ទាប​ជាងគេ​បំផុត​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ាន​ផង​ដែរ។

របាយការណ៍​ដដែល​បាន​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា ក្នុង​សហគមន៍​អាស៊ាន​ទាំង ១០​ប្រទេស លើកលែងតែ​ប្រទេស​២ គឺ​ប្រ៊ុយណេ និង​ប្រទេស​ឡាវ ដែល​អង្គការ​តម្លាភាព​អន្តរជាតិ​មិន​បាន​ស្រាវជ្រាវ។

ទោះ​យ៉ាងណា ប្រទេស​ចំនួន​៨ ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ក្នុង​សេចក្តី​រាយការណ៍​សម្រាប់​ឆ្នាំ​២០២១ គឺ​ប្រទេស​សិង្ហបុរី ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ​៤ ក្នុង​ពិភពលោក និង​លេខ​១ ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ ដោយ​បាន​ពិន្ទុ ៨៥ ក្នុង​ពិន្ទុ​១០០។ បន្ទាប់មក​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ​៦២ បាន​ពិន្ទុ​៤៨ ប្រទេស​វៀតណាម ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ​៨៧ បាន​ពិន្ទុ​៣៩។ ប្រទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ​៩៦ បាន​ពិន្ទុ​៣៨។ ប្រទេស​ថៃ ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ​១១០ បាន​ពិន្ទុ​៣៥។ ប្រទេស​ហ្វីលីពីន ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ​១១៧ បាន​ពិន្ទុ​៣៣។ ប្រទេស​ភូមា ជាប់​ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ​១៤០ បាន​ពិន្ទុ​២៨។

ប្រធាន​អគ្គនាយក​នៃ​អង្គការ​តម្លាភាព​អន្តរជាតិ លោក Daniel Eriksson ថ្លែង​ថា នៅ​ក្នុង​របប​ផ្ដាច់ការ ការ​ត្រួតត្រា​ក្តោប​ក្តាប់​ស្ថិត​ក្នុង​កណ្ដាប់ដៃ​មនុស្ស​មួយ​ក្តាប់​តូច ហើយ​ចលនា​ក្នុង​សង្គម​គឺជា​ក្តី​សង្ឃឹម​នៃ​ការ​ទប់ស្កាត់​ចុងក្រោយ​បង្អស់។ លោក​ថា វា​ជា​អំណាច​រួម​ស្ថិត​ក្នុង​ដៃ​ពលរដ្ឋ​សាមញ្ញ​គ្រប់​ស្រទាប់​វណ្ណៈ​ដែល​គេ​រំពឹង​ទុក​ថា ប្រាកដ​ជា​នឹង​នាំមក​នូវ​ទី​បញ្ចប់ និង​ការ​ទទួល​ខុសត្រូវ។

របាយការណ៍​ដដែល​សរសេរ​ថា កម្ពុជា​មិន​ទាន់​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ឡើង​នោះ​ទេ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ក្នុង​ការ​លើក​កម្ពស់​ប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋ និង​គុណភាព​នៃ​គោល​នយោបាយ និង​ក្របខ័ណ្ឌ​ស្ថាប័ន​ដែល​គាំទ្រ​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកប​ដោយ​ចីរភាព។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​តម្លាភាព​កម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី មាន​ប្រសាសន៍​ថា លោក​សាទរ​ចំពោះ​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ជាបន្តបន្ទាប់​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ក្នុង​កិច្ច​គាំពារ​សុខភាព​សាធារណៈ ការ​កាត់បន្ថយ​ផល​ប៉ះពាល់​សង្គម និង​សេដ្ឋកិច្ច​ពី​វិបត្តិ​ជំងឺ Covid-19 និង​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រសើរ​នូវ​សេវា​សាធារណៈ​តាមរយៈ​ការ​កាត់បន្ថយ​អំពើពុករលួយ​ខ្នាត​តូច។ លោក​ថា ការ​ដែល​ពិន្ទុ CPI ឬ​សន្ទស្សន៍​នៃ​ការ​យល់ឃើញ​ពី​អំពើពុករលួយ​របស់​កម្ពុជា​នៅ​មាន​កម្រិត​ទាប​នេះ បង្ហាញ​ជា​រួម​ថា អភិបាលកិច្ច ជាពិសេស​ស្ថាប័ន​សាធារណៈ​នៅតែ​បន្ត​រង​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ខ្លាំង ខណៈ​ដែល​អំពើពុករលួយ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​នៅតែ​ជា​ឧបសគ្គ​ធំ​បំផុត។ លោក​បន្ថែម​ថា ឆន្ទៈ​នយោបាយ​កាន់តែ​ខ្លាំង និង​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​កាន់តែ​មោះមុត គឺ​ចាំបាច់​ខ្លាំង​ណាស់​ដើម្បី​ធ្វើ​ឱ្យ​ស្ថានភាព​នេះ​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ឡើង។

លោក ប៉ិច ពិសី បន្ថែម​ថា ចំណាត់ថ្នាក់​ទាប​របស់​កម្ពុជា​នៅ​ក្នុង​សន្ទស្សន៍ CPI មាន​ន័យ​ថា កម្ពុជា​ត្រូវ​ប្រឹងប្រែង​ទ្វេដង​ដើម្បី​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​អភិបាលកិច្ច​តាម​បែប​ប្រជាធិបតេយ្យ ពង្រឹង​នីតិរដ្ឋ និង​បង្កើន​បរិយាកាស​នយោបាយ​សេរី ក៏ដូចជា​សេរីភាព​បញ្ចេញមតិ​ស្រប​តាម​ជំពូក​៣ មាត្រា​៤១ និង​៤២ នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា។

លោក​អំពាវនាវ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ពន្លឿន​របៀបវារៈ​កំណែ​ទម្រង់​តាមរយៈ​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​ចាំបាច់ ដើម្បី​ធ្វើ​ឱ្យ​ស្ថាប័ន ឬ​បុគ្គល​ដែល​មាន​តួនាទី និង​មាន​អំណាច​ឲ្យ​មាន​ការ​ទទួល​ខុសត្រូវ។

អង្គការ​តម្លាភាព​ក៏​បាន​ទាមទារ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ត្រូវតែ​បញ្ចប់​ការ​រឹតត្បិត​សិទ្ធិ​សេរីភាព​បញ្ចេញមតិ សិទ្ធិ​នៃ​ការ​ជួបជុំ និង​ការ​ប្រមូល​ផ្តុំ ហើយ​ធានា​ថា យុត្តិធម៌​ចំពោះ​បទល្មើស​ប្រឆាំង​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​ត្រូវតែ​ជា​កិច្ចការ​អាទិភាព​បំផុត។

សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily មិន​អាច​ទាក់ទង​លោក ឱម យ៉ិនទៀង ប្រធាន​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើពុករលួយ ដើម្បី​ធ្វើការ​បំភ្លឺ​បាន​ទេ។ ចំណែក​ឯ​លោក តុប សំ ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សា​ជាតិ​ប្រឆាំង​អំពើពុករលួយ និង​លោក កែវ រ៉េមី អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រុមប្រឹក្សា​ជាតិ​ប្រឆាំង​អំពើពុករលួយ ក៏​មិន​អាច​ទាក់ទង​ដើម្បី​ធ្វើការ​បំភ្លឺ​បាន​ដែរ។

អ្នក​នាំពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផាន បាន​ប្រាប់​សារព័ត៌មាន​ក្នុង​ស្រុក​ថា ការ​វាយតម្លៃ​របស់​អង្គការ​តម្លាភាព​អន្តរជាតិ​មក​លើ​កម្ពុជា ប្រសិនបើ​មាន​អំពើពុករលួយ​ធ្ងន់ធ្ងរ តើ​ការ​វិនិយោគ​នោះ​អាច​ហូរ​ចូល​ក្នុង​ប្រទេស និង​ចូល​ទៅ​ក្នុង​កញ្ចប់​ថវិកា​ជាតិ​បាន​យ៉ាង​ដូចម្តេច។ លោក​ថា របាយការណ៍​នេះ​គឺ​គ្រាន់តែ​ជា​ការ​បំភ្លៃ​ដ៏​គួរ​ឲ្យ​អស់​សំណើច​មួយ​ប៉ុណ្ណោះ។

យោង​តាម​របាយការណ៍​ស៊ើប​អង្កេត​របស់​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​ពិភពលោក (Global Witness) នៅ​ឆ្នាំ​២០១៦ ដែល​មាន​ចំណងជើង​ថា «ការ​ត្រួតត្រា​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស» ដែល​បង្ហាញ​ពី​អធិរាជ​ត្រកូល ហ៊ុន កំពុង​ក្ដោបក្ដាប់​សេដ្ឋកិច្ច​ធំៗ​របស់​កម្ពុជា​ដោយ​អំពើពុករលួយ រំលោភ​អំណាច និង​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស។

គ្រួសារ​ត្រកូល «ហ៊ុន» បាន​កាន់កាប់​ផ្ទាល់ ឬ​កាន់កាប់​ដោយ​ផ្នែក​ក្នុង​ក្រុមហ៊ុន​ជាច្រើន​ដែល​មាន​ដើមទុន​ចុះបញ្ជី​ជាង ២០០​លាន​ដុល្លារ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ហើយ​បាន​ដាក់​ភាគហ៊ុន​ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​បរទេស​ដែល​មាន​យីហោ​ល្បីៗ ដូចជា Apple Unilever Visa Nestle Honda និង​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន ១១៤​ផ្សេង​ទៀត​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស។

គ្រួសារ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន

Global Witness លើកឡើង​ថា សមាសភាព​នៃ​អធិរាជ​គ្រួសារ​ត្រកូល «ហ៊ុន» ដែល​កំពុង​រកស៊ី​កាក់កប​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា រួម​មាន៖

  • អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន
  • លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត
  • លោក ហ៊ុន ម៉ានី
  • លោក ហ៊ុន ម៉ានិត
  • អ្នកស្រី ហ៊ុន ម៉ាណា
  • អ្នកស្រី ហ៊ុន ម៉ាលី
  • អ្នកស្រី ហ៊ុន ចិន្តាវី
  • លោក ហ៊ុន តូ
  • លោក ឌី វិជ្ជា
  • លោក ហ៊ុន ជា
  • លោក សុខ ពុទ្ធិវុធ
  • លោក សេង ឃាង
  • លោក ឌី ចូច
  • លោក ឌី ប្រឹម និង​មនុស្ស​មួយ​ចំនួន​ទៀត​រាប់​មិន​អស់។

ពួកគេ​កំពុង​គ្រប់គ្រង និង​មាន​ភាគហ៊ុន​ក្នុង​ក្រុមហ៊ុន​ផ្នែក​ឧស្សាហកម្ម កសិកម្ម រ៉ែ ព្រៃឈើ ថាមពល រោងចក្រ កន្លែង​កម្សាន្ត តំបន់​សេដ្ឋកិច្ច​ពិសេស សណ្ឋាគារ ទេសចរណ៍ រោងចក្រ ល្បែងស៊ីសង ដឹកជញ្ជូន ហិរញ្ញវត្ថុ សារព័ត៌មាន និង​ក្រុមហ៊ុន​ជាច្រើន​ទៀត៕

© 2024, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស