28 C
Phnom Penh

ព្រឹទ្ធសភា​អាមេរិក​ថា​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​នៅ​តែ​មាន​សុពលភាព​សម្រាប់​កម្ពុជា

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

សភា​ជាន់ខ្ពស់ ឬ​ព្រឹទ្ធសភា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក បាន​អនុម័ត​សេចក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​មួយ​ដែល​ហៅថា Resolution S. Res. 427 ដោយ​បង្ហាញ​យ៉ាង​ច្បាស់​ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ឆ្នាំ​១៩៩១ នៅតែ​ស្ថិត​ជា​ធរមាន ឬ​មាន​សុពលភាព​សម្រាប់​ប្រទេស​ហត្ថលេខី​ទាំងអស់ ជាពិសេស​ប្រទេស​កម្ពុជា​ផ្ទាល់​តែម្តង។

ព្រឹទ្ធសភា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​១១ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០២២ មុន​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន-សហរដ្ឋ​អាមេរិក​មួយ​ថ្ងៃ បាន​ធ្វើ​សេចក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​មួយ​ដែល​បាន​កំណត់​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ត្រូវតែ​លើកស្ទួយ​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ដូច​មាន​ចែង​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​ធម្មនុញ្ញ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ជាដើម ព្រមទាំង​បាន​កំណត់​អនុវត្ត​ឱ្យ​បាន​តាម​ខ្លឹមសារ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ឆ្នាំ​១៩៩១ ដើម្បី​ធានា​នូវ​ដំណើរការ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ផង​ដែរ។

ប្រភព​ដដែល​អះអាង​ថា សេចក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​ព្រឹទ្ធសភា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​នេះ ធ្វើឡើង​ដើម្បី​រំឭក​ខួប ៣០​ឆ្នាំ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ឆ្នាំ​១៩៩១ ផង និង​ដើម្បី​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ប្រទេស​ហត្ថលេខី​ទាំងអស់​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស បញ្ជាក់​ឡើងវិញ​នូវ​ការ​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​ខ្លួន​ក្រោម​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ ដើម្បី​ធានា​នូវ​សុខ​សន្តិភាព វិបុលភាព ប្រជាធិបតេយ្យ និង​អធិបតេយ្យភាព​សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ផង​ដែរ។

សភា​ជាន់ខ្ពស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក អះអាង​ថា សេចក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​នេះ គឺ​ដើម្បី​ជំរុញ​ឱ្យ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ប្ដេជ្ញា​ឱ្យ​បាន​នូវ​គោលការណ៍​ពហុបក្ស ប្រកប​ដោយ​សេរី ត្រឹមត្រូវ និង​យុត្តិធម៌ ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ឃុំ-សង្កាត់​នៅ​ឆ្នាំ​២០២២ និង​ការ​បោះឆ្នោត​ជាតិ​នៅ​ឆ្នាំ​២០២៣ ខាងមុខ។

សេចក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​ដដែល​នោះ បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ប្រើប្រាស់​តួនាទី​ជា​ប្រធាន​អាស៊ាន​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២២ នេះ ពង្រឹង​នូវ​ឯករាជភាព​ក្នុង​សហគមន៍​អាស៊ាន លើក​តម្កើង​តម្លៃ​ធម្មនុញ្ញ​អាស៊ាន សន្ធិសញ្ញា​មិត្តភាព និង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​នៅ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ តាមរយៈ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​អាស៊ាន​នៅ​ទីក្រុង Denpasar ប្រទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២៤ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​១៩៧៦ កន្លងទៅ។

សេចក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​នៃ​ព្រឹទ្ធសភា​អាមេរិក​នេះ ធ្វើឡើង​ដើម្បី​រំឭក​ខួប ៣០​ឆ្នាំ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ដើម្បី​ធានា​នូវ​ដំណើរការ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​អធិបតេយ្យ​កម្ពុជា​ទៅ​ថ្ងៃ​អនាគត។

កាលពី​ចុង​ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០២១ ក្នុង​ខួប ៣០​ឆ្នាំ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ក្រសួង​ការបរទេស និង​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ថា នៅ​ក្នុង​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​មិន​បាន​ចែង​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា​នឹង​នៅតែ​ស្ថិត​ក្រោម​អាណាព្យាបាល​អន្តរជាតិ​បន្ត​ទៀត​នោះ​ទេ បន្ទាប់ពី​ដំណាក់កាល​បណ្ដោះអាសន្ន ពោល​គឺ​បន្ទាប់ពី​បេសកកម្ម​អ៊ុនតាក់ (UNTAC) ត្រូវ​បាន​បញ្ចប់​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៤ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​១៩៩៣។

ក្រៅពី​នេះ​ទៀត មេដឹកនាំ​បក្ស​កាន់​អំណាច លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់​បាន​អះអាង​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២២ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០១៩ ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ២៣ តុលា លែង​មាន​សុពលភាព​ទៀត​ហើយ ព្រោះ​ខ្លឹមសារ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​បាន​ដាក់​បញ្ចូល​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ឆ្នាំ​១៩៩៣ អស់​ហើយ ដូច្នេះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​ក៏​លែង​មាន​សុពលភាព​លើ​ប្រទេស​កម្ពុជា​តទៅទៀត​ដែរ។

ទោះជា​ដូច​នេះ​ក្តី អនុប្រធាន​វេទិកា​ពលរដ្ឋ លោក ម៉ែន ណាត បាន​ប្រាប់​សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២០ ឧសភា នេះ​ថា ការ​ធ្វើ​សេចក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​ពី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក គឺ​មាន​ផល​ល្អ​សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ខ្លាំង​ណាស់​ក្នុង​ការ​រក្សា​នូវ​ដំណើរការ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ឲ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ដូច​ដែល​មាន​ចែង​ក្នុង​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ដែល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ក៏​ជា​រដ្ឋ​ហត្ថលេខី​នៃ​សន្ធិសញ្ញា​អន្តរជាតិ​នេះ​ដែរ​នោះ។

លោក ម៉ែន ណាត លើកឡើង​ថា ការ​អះអាង​របស់​មេដឹកនាំ​ខ្មែរ លោក ហ៊ុន សែន និង​មន្ត្រី​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​មួយ​ចំនួន ថា​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​អស់​សុពលភាព​នោះ គ្រាន់តែ​បង្ហាញ​ពី​ចេតនា​អាក្រក់​របស់​ពួកគេ​ដែល​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ទុច្ចរិត​ផ្ទុយ​ពី​ខ្លឹមសារ​សន្ធិសញ្ញា​នេះ ហើយ​ព្យាយាម​ដោះសា​យក​រួច​ខ្លួន​មិន​ហ៊ាន​ទទួល​ខុសត្រូវ​លើ​អំពើ​រំលោភ​ច្បាប់​ដែល​ខ្លួន​បាន​ធ្វើ​ប៉ុណ្ណោះ។

លោក​បន្ថែម​ថា ការ​អះអាង​ពី​មេដឹកនាំ​ខ្មែរ​បែប​នេះ ក៏​បង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញ​នូវ​ចេតនា​ធ្វើ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ជាតិ​ក្នុង​បំណង​លុបបំបាត់​កិច្ចសន្យា​អន្តរជាតិ​ដែល​ធានា​ការពារ​នូវ​សិទ្ធិ​របស់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​គ្រប់​រូប​ពី​ការ​រំលោភ​បំពាន​នោះ​ដែរ។

អនុប្រធាន​វេទិកា​ពលរដ្ឋ​រូប​នេះ​លើកឡើង​ថា បើ​ចង់​ដឹង​ថា​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​អស់​សុពល ឬ​មិន​អស់​សុពលភាព គេ​អាច​សួរ​ឲ្យ​លោក ហ៊ុន សែន ឆ្លើយ​ថា តើ​គាត់​ហ៊ាន​ប្តូរ​របប​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី​ពហុបក្ស​ដែល​ប្រទេស​កម្ពុជា​កំពុង​ប្រកាន់​យក​សព្វថ្ងៃ​នេះ​តាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដោយ​មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ជា​គោលការណ៍​ដើម​ដែរ​ទេ។

ទាក់ទិន​នឹង​បញ្ហា​នេះ ស្ថានទូត​អូស្ត្រាលី​ប្រចាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា បាន​រៀបចំ​ពិព័រណ៍​រូបថត​រំឭក​ខួប ៣០​ឆ្នាំ​នៃ​បេសកកម្ម​ថែរក្សា​សន្តិភាព​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​នៅ​កម្ពុជា ហៅ​កាត់​ថា​អ៊ុនតាក់ (UNTAC) ចាប់ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៩ ខែ​មេសា ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២៨ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០២២ នេះ នៅ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ ក្នុង​ចេតនា​ដើម្បី​រំឭក​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ឲ្យ​អនុវត្ត​ឲ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ​តាម​ខ្លឹមសារ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ស្រប​ពេល​ដែល​ប្រទេស​កម្ពុជា​សព្វថ្ងៃ​នេះ​ត្រូវ​គេ​មើល​ឃើញ​ថា កំពុង​អនុវត្ត​ការ​ដឹកនាំ​របស់​ខ្លួន​ឃ្លាត​ឆ្ងាយ​ពី​ខ្លឹមសារ​នៃ​សន្ធិសញ្ញា​នេះ​កាន់តែ​ឆ្ងាយ​ទៅៗ។

កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស (Paris Peace Accords) គឺជា​កិច្ចព្រមព្រៀង​មួយ​ស្ដីពី​ដំណោះស្រាយ​នយោបាយ​ដើម្បី​បញ្ចប់​ជម្លោះ​នៅ​កម្ពុជា ធ្វើឡើង​នៅ​ទីក្រុង​ប៉ារីស ប្រទេស​បារាំង នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​១៩៩១ ក្នុង​គោលបំណង​ឈាន​ទៅ​រក​ការ​បង្រួបបង្រួម​ជាតិ គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស ឯករាជភាព បូរណភាព​ទឹកដី អធិបតេយ្យ​ជាតិ​កម្ពុជា ដែល​នៅ​តែ​មាន​សុពលភាព ហើយ​ប្រទេស​ហត្ថលេខី​មិន​អាច​បដិសេធ​នឹង​កាតព្វកិច្ច​របស់​ខ្លួន​នៅ​ក្នុង​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​បាន​ឡើយ៕

© 2023, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស