31 C
Phnom Penh

បទវិភាគ៖ តើ​អនាគត​កម្ពុជា​នឹង​ដើរ​ជាន់​ដាន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដូច​ទសវត្ស​ឆ្នាំ​១៩៦០​ដែរ​ឬ​ទេ?

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​មិន​សូវ​ដឹង ឬ​ក៏​មិន​ដឹង​សោះ​ថា តើ​មូលហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​ចិន ត្រូវ​បោះ​ទីតាំង​យោធា​បន្លំ​ខ្លួន​ជា​ឯកជន​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​កង​នាវាចរណ៍​ខេមរភូមិន្ទ​នៅ​រាម ក្នុង​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ។

លោក ហាស់ សាន សូម​ជូន​សេចក្តី​រាយការណ៍​វិភាគ​មួយ​អំពី​ផលវិបាក​ទៅ​អនាគត​សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា ថា​តើ​អនាគត​របស់​កម្ពុជា​នឹង​ដើរ​ជាន់​ដាន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដូច​ទសវត្ស​ឆ្នាំ​១៩៦០ ដែរ​ឬ​ទេ។

បុគ្គលិក​បច្ចេកទេស​យោធា​ចិន ឬ​ហៅ​ថា​ទាហាន​នៃ​កងទ័ព​រំដោះ​ប្រជាជន​ចិន (People’s Liberation Armed Forces of China = PLA or PLAF) តាំង​ទី​ដំឡើង​គ្រឿង​បច្ចេកទេស​ឧបករណ៍​អេឡិចត្រូនិក ស្ថានីយ​បញ្ជូន​សញ្ញា​ទាក់ទង​ផ្កាយរណប ប្រព័ន្ធ​ដី​អាកាស​កំណត់​ទីតាំង​យុទ្ធោបករណ៍​ផ្សេងៗ ហើយ​គ្រប់គ្រង​ចាត់ចែង​ក្នុង​បរិវេណ​ផ្ទៃដី​មូលដ្ឋាន​កង​នាវាចរណ៍​ខេមរភូមិន្ទ​រាម ក្នុង​ថិរវេលា ៣០​ឆ្នាំ គឺ​រឿង​ពិត ទោះ​ជា​មន្ត្រី​រាជរដ្ឋាភិបាល​រូប​ណា​និយាយ​ថា​យ៉ាង​ណា​ផ្ទុយ​ពី​រឿង​ពិត​ហ្នឹង​ក៏ដោយ។ នេះ​មកពី​មន្ត្រី​រាជរដ្ឋាភិបាល​ប្រទេស​កម្ពុជា ទាំង​ទាហាន ទាំង​ស៊ីវិល ព្យាយាម​លាក់​បិទ​បាំង​រឿង​ពិត ការពិត​ពី​ពលរដ្ឋ​ខ្លួន និង​សហគមន៍​អន្តរជាតិ។

លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់​ពោល​ថា៖ «បើ​មិន​ឲ្យ​ពឹង​ចិន ឲ្យ​ទៅ​ពឹង​អ្នក​ណា?» ភាសិត​ចាស់ទុំ​ខ្មែរ​សាមញ្ញ​និយាយ​ថា៖ «ដំរី​ប៉ុន​ដំរី​ស្លាប់ យក​ចង្អេរ​ទៅ​បាំង!»

លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង​កូនប្រុស​ច្បង​របស់​លោក គឺ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជួប​ប្រធានាធិបតី​ចិន លោក ស៊ី ជីនពីង (Xi Jinping) នា​ពេល​កន្លង​មក។ (រូបថត​ឯកសារ)

ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​មួយ​នគរ​គ្រាន់តែ​ដឹង និង​មើល​ឃើញ​សើៗ​ថា​ចិន​ជួយ​ខ្មែរ​ស្ថាបនា​ផ្លូវថ្នល់ ស្ពាន វាល​យន្តហោះ ភ្លើង​ចរាចរណ៍ ដាក់​ទុន​រកស៊ី ជួល​បុគ្គលិក ឬ​កម្មករ​ខ្មែរ​ប្រើ ផ្តល់​ជំនួយ​រថយន្ត​យោធា​ថ្មី​ចាស់​តាម​ទឹកលុយ​គេ​ជួយ​ឲ្យ​ទិញ​ពី​គេ ផ្គត់ផ្គង់​វ៉ាក់សាំង​ការពារ​ជំងឺ​កូវីដ-១៩ ឲ្យ​ជំនួយ​ឥត​សំណង ឲ្យ​ខ្ចី​លុយ​យក​ការប្រាក់​ទាប ឬ​គ្មាន​ការប្រាក់​ប៉ុណ្ណោះ។

ប៉ុន្តែ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ក្រៅពី​ក្រុម​ជិតស្និទ្ធ​នឹង​លោក ហ៊ុន សែន មិន​បាន​ដឹង​បន្តិច​ឡើយ​អំពី​ការ​ធ្វើ​សម្បទាន (concession) ត្រឡប់​ទៅ​ឲ្យ​ចិន​វិញ ថា​តើ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ឲ្យ​ជា​អ្វី​ខ្លះ ឲ្យ​ចិន​មាន​សិទ្ធិ​ធ្វើ​អ្វី​ខ្លះ ព្រមទាំង​ពឹង​ចិន​ខាង​ផ្នែក​អ្វី​ខ្លះ ចុះ​ខ​សន្យា​កិច្ចព្រមព្រៀង​ដូចម្តេច​ខ្លះ។ អ្នក​ដែល​ដឹង​រឿង​លើស​ពី​រាជរដ្ឋាភិបាល​ប្រាប់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នោះ គឺ​អ្នកកាសែត​ឯករាជ្យ ជាពិសេស​អ្នកកាសែត​បរទេស ហើយ​និង​ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល វិទ្យាស្ថាន​ស្រាវជ្រាវ​ឯករាជ្យ​ធ្វើ​កិច្ចការ​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស បរិស្ថាន កសិកម្ម សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច ពលកម្ម និង​យោធា។

ដើមឡើយ រឿង​វត្តមាន​បុគ្គលិក​យោធា​ចិន​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​កងទ័ព​ជើងទឹក​ខ្មែរ​នៅ​រាម ចេញ​ប្រភព​ពី​កាសែត​អាមេរិកាំង​ឈ្មោះ The Wall Street Journal ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៩ ដោយ​បាន​ស្រង់​សម្ដី​ពី​ក្រុម​ស៊ើប​ការណ៍​សម្ងាត់​ពី​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន។ វត្តមាន និង​សកម្មភាព​បុគ្គលិក​យោធា​ចិន​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​កងទ័ព​ជើងទឹក​ខ្មែរ គេ​ដឹង​វា​ថា​ជា​រឿង​ពិត មិន​បំផ្លើស​នោះ មកពី​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​ក្នុង​រាជរដ្ឋាភិបាល ទាំង​ស៊ីវិល ទាំង​យោធា និយាយ​ចេញ​មក​ដូចជា​មិន​ដឹង​គ្នា​មុន មិន​ស៊ីចង្វាក់​គ្នា។ គេ​ស្តាប់​ទៅ​កើត​ឆ្ងល់​ថា មិន​ដឹង​ថា​អ្នក​ណា​និយាយ​ការពិត​ត្រង់ អ្នក​ណា​និយាយ​កុហក។

យុវជន​ខ្មែរ​ម្នាក់​ធ្លាប់​និយាយ​រំឭក​ចាស់ទុំ​ថា៖ «បើ​គេ​និយាយ​ការពិត និយាយ​មួយ​យប់​មិន​ជាន់​ដាន មិន​ជាន់​កែង​ឯង​ទេ ប៉ុន្តែ​បើ​គេ​និយាយ​ភូតភរ​កុហក និយាយ​តែ​មួយ​ស្របក់​នោះ ជាន់​កែង​ឯង​ហើយ។ ទីបំផុត មន្ត្រី​ចិន​ឯណោះ​ទេ​ដែល​លាតត្រដាង​រឿង​ពិត​នោះ។»

មន្ត្រី​រាជរដ្ឋាភិបាល​មាន​រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ ឧត្តមសេនីយ៍ ទៀ បាញ់ ជាដើម លាក់​រហូត។ ថ្លែង​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ខាង​សន្តិសុខ ហៅថា​កិច្ច​សន្ទនា​ស័ង្គ្រីឡា (Shangri-La Dialogue) នៅ​សិង្ហបុរី កាលពី​ថ្ងៃទី​១១ ខែ​មិថុនា ឧត្តមសេនីយ៍ ទៀ បាញ់ ថា៖ «…ប្រទេស​កម្ពុជា​ត្រូវ​គេ​ចោទ​ឥត​ឈប់​ឈរ​ថា​ផ្តល់​សិទ្ធិ​ផ្ដាច់មុខ​ឲ្យ​មហាអំណាច​បរទេស​ប្រើប្រាស់​មូលដ្ឋាន​រាម។» រួច​លោក​បន្ត​ថា៖ «ក្នុង​នាម​ជា​ម្ចាស់​មូលដ្ឋាន​ទ័ព​ជើងទឹក​រាម ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​សិទ្ធិ​ពេញលេញ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​សមត្ថភាព​កង​យោធពល​ខេមរភូមិន្ទ ការពារ​បូរណភាព​ទឹកដី​ដែនសមុទ្រ ប៉ុន្តែ​ក៏​ពុំ​មាន​ព្រំដែន​សមុទ្រ​ធំ​ល្វឹងល្វើយ​នោះ​ដែរ។»

គួរ​បញ្ជាក់​ថា តាម​សេចក្តី​រាយការណ៍​ពី​កាសែត​អាមេរិកាំង The Washington Post ផ្សាយ​ថ្ងៃទី​៦ ខែ​មិថុនា ដែល​ស្រង់​សម្ដី​មន្ត្រី​រដ្ឋការ​ដឹង​រឿង​ចិន​លូក​ដៃ អ្នកវិភាគ​កិច្ចការ​យោធា​បស្ចិម​ប្រទេស និយាយ​ថា រាជរដ្ឋាភិបាល​បាន​ឲ្យ​ដី​មួយ​ផ្នែក​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​រាម ទៅ​ចិន​ប្រើប្រាស់ មិន​មែន​គ្រាន់តែ​អភិវឌ្ឍ​ផែ​សមុទ្រ​ឲ្យ​ខ្មែរ​រួច​ដើរ​ចេញ​ដូច​លោក ទៀ បាញ់ ហៅថា​ទំនើបភាវូបនីយកម្ម (modernization) នោះ​ទេ។ កាសែត​ខាង​លោក​សេរី បើ​និយាយ​រឿង​មិន​ពិត គេ​អាច​នឹង​ប្តឹង ហើយ​នឹង​បាត់បង់​ជំនឿ​ពី​អ្នក​អាន អ្នក​ស្តាប់ ឬ​អ្នក​ទស្សនា។

ដើម្បី​ផ្តល់​ទីធ្លា​ផ្ទៃដី​រាម​ឲ្យ​ចិន​ប្រើប្រាស់ លោក ហ៊ុន សែន បាន​រើ​ទីតាំង​យោធា​រួម​ជាមួយ​កងទ័ព​ប្រជាជន​យៀកណាម ទៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ទីតាំង​ចិន ហើយ​ត្រូវ​ឈូស​ឆាយ​រំលាយ​អគារ​មួយ​សង់​ដោយ​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី ប៉ុន្តែ​ប្រើ​ថវិកា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​នា​ឆ្នាំ​២០២០ ដើម្បី​បំបាត់​ដាន។ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​មាន​បំណង​ចង់​ជួយ​ពង្រីក​មូលដ្ឋាន​រាម​ឲ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា ប៉ុន្តែ​ខាង​មេ​ទាហាន​លោក ហ៊ុន សែន មិន​ព្រម ហើយ​ថែមទាំង​ទៅ​គប់គិត​គ្នា​ស៊ីសំណូក​រហូត​ដល់​ជាប់​ឈ្មោះ​ក្នុង​បញ្ជី​ខ្មៅ​អាមេរិកាំង​នៅ​ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២១

នាយ​ទាហាន​ទាំងនេះ​មាន​ឧត្ដមនាវី ទៀ វិញ មេបញ្ជាការ​កងទ័ព​ជើងទឹក ប្អូន​ឧត្តមសេនីយ៍ ទៀ បាញ់ និង​ឧត្តមសេនីយ៍ ចៅ ភិរុណ ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​ផ្នែក​សម្ភារៈ និង​បច្ចេកទេស​នៃ​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ។

ឧត្តមសេនីយ៍​ផ្កាយ​មាស​បួន និង​ជា​អគ្គនាយក​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​សម្ភារៈ​បច្ចេកទេស ចៅ ភិរុណ និង​ឧត្ដមនាវី​ផ្កាយ​មាស​បួន​ដែល​ជា​មេបញ្ជាការ​កងទ័ព​ជើងទឹក ទៀ វិញ

ដូច្នេះ ទោះ​ជា​មន្ត្រី​រាជរដ្ឋាភិបាល​និយាយ​ប្រាប់​អន្តរជាតិ​យ៉ាង​ណា ក៏​គេ​មិន​ជឿ​ពាក្យ​ភូត​កុហក​នោះ​ដែរ។ ចំពោះ​ខ្មែរ​វិញ រាជរដ្ឋាភិបាល​ប្រឹង​បំពង​អំពី​ការ​គោរព​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​នៃ​រាជាណាចក្រ​កម្ពុជា អំពី​អធិបតេយ្យ​ជាតិ ឯករាជភាព អព្យាក្រឹតភាព បូរណភាព​ទឹកដី ហើយ​ក៏​មាន​ខ្មែរ​មិន​សូវ​រៀនសូត្រ​មិន​យល់​ដឹង​ជ្រៅ​ទៅ​ឆ្ងាយ ក៏​ប្រឹង​ជួយ​ការពារ​ទង្វើ​បំពាន​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ខ្លួន​ដែរ។ ការ​រំលោភ​បំពាន​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ដោយ​ចេតនា គឺ​ទាក់ទង​នឹង​ជំពូក​ទី​៤ ស្តីអំពី​របប​នយោបាយ មាត្រា​៥៣ កថាខណ្ឌ​ទី​៤ ដែល​ចែង​ថា៖ «ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​មិន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មាន​មូលដ្ឋាន​យោធា​បរទេស​នៅ​លើ​ទឹកដី​របស់​ខ្លួនលើកលែងតែ​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​នៃ​សំណូមពរ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។»

ទាក់ទិន​នឹង​បញ្ហា​ម្នាក់​ប្រកាន់ ម្នាក់​ប្រកែក​ទាក់ទង​នឹង​មូលដ្ឋាន​នាវាចរណ៍​រាម​នេះ គឺ​សម្ដី​មន្ត្រី​ចិន ដែល​បញ្ជាក់​ការពិត​មួយ​ថែម​ទៀត​ដូច​ដែល​កាសែត​បាន​ផ្សាយ​អ៊ីចឹង។ មន្ត្រី​ចិន ប្រាប់​កាសែត​អាមេរិកាំង​ពី​ក្រុង​ប៉េកាំង​ថា៖ «មួយ​ផ្នែក​នៃ​មូលដ្ឋាន​រាម នឹង​ប្រើប្រាស់​ដោយ​យោធា​ចិន។ លោក​បដិសេធ​ថា​មិន​ប្រើប្រាស់​ផ្ដាច់មុខ​តែ​យោធា​នោះ​ទេ អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​ក៏​អាច​ប្រើប្រាស់​បាន​ដែរ។»

អ្នក​ណា​ក៏​ដឹង​ថា អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ចិន​ធ្វើការ​ឲ្យ​រដ្ឋ​បម្រើ​បក្ស​កុម្មុយនីស្ត រីឯ​អ្នក​រកស៊ី​ក៏​ដូច​គ្នា​ដែរ ទោះជា​ក្រុមហ៊ុន​ធំ​តូច​ប៉ុនណា​ក៏ដោយ។ ក្នុង​សម័យ​សង្គម​រាស្ត្រ​និយម​ក្រោយ​ឯករាជ្យ​ពី​បារាំង សាលា​បង្រៀន​ចិន​ជា​ជង្រុក​មនោគមន៍វិជ្ជា​កុម្មុយនីស្ត​ផ្សព្វផ្សាយ​សៀវភៅ​ក្រហម​របស់​ប្រធាន ម៉ៅ សេទុង ឃោសនា​ឲ្យ​រង្គោះរង្គើ​របប​រាជា​និយម​ខ្មែរ។ តាម​សៀវភៅ​អ្នកនិពន្ធ​អាមេរិកាំង Roger Smith សម្តេច​ព្រះ​ប្រមុខ​រដ្ឋ នរោត្តម សីហនុ បាន​ស្នើ​ឲ្យ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ចិន ជូ អេនឡាយ ដឹក​អាណិកជន​ចិន​ទៅ​ប្រទេស​ចិន​វិញ បើ​ពួកគេ​មិន​បញ្ឈប់​សកម្មភាព​ឃោសនា​លទ្ធិ​កុម្មុយនីស្ត​ទេ​នោះ។ លោក ជូ អេនឡាយ ជួយ​សម្តេច​នរោត្តម សីហនុ បង្ក្រាប​ក្រុម​ចិន​ឆ្វេង​និយម​ស្ងប់​ទៅវិញ​មួយ​រយៈ។

រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ​កម្ពុជា លោក ទៀ បាញ់ និង​លោក វ៉ាង វិនធាន ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​ចិន​ប្រចាំ​កម្ពុជា ក្នុង​ពិធី​បើក​ការដ្ឋាន​សាងសង់​រោង​ជាង​ជួសជុល​ផែ​សំចត និង​ស្ដារ​ឃ្លង នៅ​មូលដ្ឋាន​សមុទ្រ​រាម ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ថ្ងៃទី​៨ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០២២។

រឿង​ឯ​ទៀត​ដែល​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ម្ចាស់​ប្រទេស​មិន​ដឹង​ថា​យោធា​ចិន​ក្លែង​ខ្លួន​ជា​ស៊ីវិល ឬ​ក៏​យោធា​យៀកណាម​ធ្វើ​អ្វី​ខ្លះ​ក្នុង​ទឹកដី​របស់​ខ្លួន​នោះ គឺ​ថា​នៅ​មូលដ្ឋាន​រាម ចិន​ស្ថាបនា​ស្ថានីយ​បញ្ជូន​សញ្ញា​តាម​រលក​ធាតុអាកាស​ភ្ជាប់​ជាមួយ​ផ្កាយរណប​បង្ហោះ​ក្នុង​អវកាស​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន បៃដោ (BeiDou) ឬ​ប្រែ​ថា កញ្ចុំ​ផ្កាយ ដែល​គ្រប់គ្រង​ចាត់ចែង​ដោយ​រដ្ឋបាល​អវកាស​ជាតិ​ចិន (China National Space Administration = CNSA) បម្រើ​សេវា​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន និង​យោធា​ចិន។ ស្ថានីយ​នេះ​ប្រើ​ជា​ប្រយោជន៍​នាំ​ផ្លូវ​ដៅ​ចំៗ​ចំណុច កំណត់​ទីតាំង​បច្ចុប្បន្ន​ឥត​ល្អៀង​សម្រាប់​ចរាចរណ៍​នាវាចរណ៍ ចលនា​កងទ័ព​ជើងគោក ជើង​ទឹក ជើង​អាកាស ជំនួស​ប្រព័ន្ធ GPS (Global Positioning System) ដែល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ប្រើប្រាស់​សព្វថ្ងៃ​នេះ។

កងទ័ព​ប្រជាជន​យៀកណាម ក៏​បាន​សង់​អគារ​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​រាម​ដែរ កាលពី​ឆ្នាំ​២០២១ ហៅថា​អគារ​មិត្តភាព​រួម​គ្នា ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​រើ​ចេញ​ពី​មូលដ្ឋាន​រាម ព្រោះ​មិន​ចង់​ឃើញ​ការ​ប៉ះទង្គិច​ប្រយោជន៍​គ្នា។

ខណៈ​រាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ធ្វើ​ជា​ប្រធាន​ផ្លាស់​វេន​អាស៊ាន អ្នកវិភាគ​និយាយ​ថា ក្រុង​ភ្នំពេញ​មិន​ចង់​ឲ្យ​សមាជិក​អាស៊ាន​ដទៃ​ទៀត​មើល​ទៅ​ឃើញ​ថា ខ្លួន​ជា​កូនអុក​ក្រុង​ប៉េកាំង​នោះ​ទេ ហេតុ​នេះ​ហើយ​បាន​ជា​ខំប្រឹង​បដិសេធ​ព័ត៌មាន​នានា​ដែល​និយាយ​អំពី​វត្តមាន​មូលដ្ឋាន​កងទ័ព​ចិន។ តាម​ផែនការ​ប្រធានាធិបតី​ចិន ស៊ី ជីនពីង គំនិត​ផ្ដួចផ្ដើម​ខ្សែក្រវាត់ និង​ថ្នល់ (ប្រ៊ី) (Belt & Road Initiative = BRI) ចិន​ពង្រីក​ឥទ្ធិពល​តាមរយៈ​មិត្តភាព​ផ្តល់​ជំនួយ​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច ដាក់​ទុន​ជា​មុន ទាញ​ផល​ជា​ក្រោយ ដូចជា​រាវ​រ៉ែ ជាដើម រួច​បញ្ចូល​ឥទ្ធិពល​យោធា។ ចិន ព្យាយាម​បោះ​ទីតាំង​ផ្នែក​ស៊ីវិល-យោធា​ឆ្ងាយ​ពី​ឆ្នេរ ពី​ច្រាំង​នៃ​ដែន​ទឹកដី​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ប្រទេស​យ៉ាងតិច​ជាង ១០ ពី​ភាគ​ខាងកើត​ទ្វីប​អាហ្វ្រិក សមុទ្រ​ឥណ្ឌា មជ្ឈិមបូព៌ា ដល់​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ ជាពិសេស​ក្នុង​ប្រទេស​មិន​សូវ​រីកចម្រើន មាន​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ​ផ្ដាច់មុខ និង​មាន​អំពើពុករលួយ។

យោង​តាម​សេចក្តី​រាយការណ៍​ឆ្នាំ​២០២១ ពី​អគ្គបញ្ជាការដ្ឋាន​នៃ​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ក្រុង​ប៉េកាំង​មិន​ត្រឹមតែ​ចង់​បង្ហាញ​ចេញ​ឲ្យ​ឃើញ​ឥទ្ធិពល​កម្លាំង​ទ័ព​របស់​ខ្លួន​នោះ​ទេ ចិន​ក៏​ចង់​មាន​ទីតាំង​ឃ្លាំ​ចលនា​ទ័ព និង​អវកាស​នៅ​ទី​ដទៃ​ដែរ ព្រោះ​ថា​បើ​ប្រៀប​នឹង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ចិន​មាន​មូលដ្ឋាន​យោធា​ក្រៅ​ស្រុក​តិច​បំផុត​លើ​ពិភពលោក​នេះ។ ឯកសារ​ស្រាវជ្រាវ​ខាង​សភា​អាមេរិកាំង បង្ហាញ​ថា ខណៈ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក មាន​កម្លាំង​នាវា​ប្រយុទ្ធ​កប៉ាល់​ចម្បាំង​គ្រប់​ប្រភេទ​ជិត ៣០០​គ្រឿង ចិន​មាន​កប៉ាល់​ចម្បាំង ៣៥៥​គ្រឿង ហើយ​រំពឹង​ថា​នឹង​កើន​ចំនួន​ដល់ ៤៣០​គ្រឿង​មុន​ឆ្នាំ​២០៣០។

ទីប្រឹក្សា​នយោបាយ​ការបរទេស​សហរដ្ឋ​អាមេរិក Derek Chollet ប្រាប់​កាសែត​ជប៉ុន Nikkei Asia ថ្ងៃទី​១៤ មិថុនា ថា សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​ជម្រាប​មិត្ត​កម្ពុជា​ហើយ​ថា វត្តមាន​ចិន​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​រាម​នឹង​រារាំង​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ខាង​សន្តិសុខ​ជាមួយ​រាជាណាចក្រ​កម្ពុជា។ លោក​បន្ត​ថា រឿង​ហ្នឹង​មិន​ល្អ​សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឡើយ​ទៅ​អនាគត។ រឿង​នេះ​ជា​រឿង​ដែល​លោក ហ៊ុន សែន ពិបាក​ធ្វើ​មិត្ត​ជាមួយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ពោល​គឺ​គេ​មិន​ទុកចិត្ត​ទាល់តែសោះ។

ព្រោះ​តែ​ចិន​ព្យាយាម​ស្វែងរក​ប្រទេស​បោះ​ទីតាំង​បង្កើត​បណ្ដាញ​ប្រព័ន្ធ​យោធា​នៅក្នុង​ពិភពលោក គេ​មើល​ឃើញ​ហាក់ដូចជា​ឡោមព័ទ្ធ​បង្រួញ​សេរីភាព​នាវាចរណ៍​ក្នុង​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង ដែល​ជា​ការ​គំរាមកំហែង​ដល់​សន្តិសុខ​តំបន់​អាស៊ី លោក​សេរី និង​សម្ពន្ធមិត្ត​ក៏​ប្រឹង​រៀប​ផែនការ​ទប់ទល់​ការ​វាតទី​អនុត្តរភាព​និយម​ក្រុង​ប៉េកាំង​ដែរ។

សារព័ត៌មាន The Defense Post ផ្សាយ​ថ្ងៃទី​១៧ មិថុនា ថា សហរដ្ឋ​អាមេរិក​នឹង​ប្រើ​ថវិកា​ចំណាយ​ជិត ៩០០​លាន​ដុល្លារ​ដើម្បី​ស្ថាបនា​ប្រព័ន្ធ​ការពារ​មីស៊ីល​ជុំវិញ​កោះ​ហ្គាម ដែល​ឃ្លាំង​អាវុធ​យុទ្ធភណ្ឌ​សម្រាប់​តំបន់​អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក ព្រមទាំង​ស្ថាបនា​ទីតាំង​ការពារ​មួយ​ទៀត​លើ​កោះ​ទីនៀន (Tinian) នៃ​កម្រង​កោះ​ម៉ារីយ៉ាណា (Mariana Islands) ក្នុង​មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក ខាងកើត​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន ជិត​កោះ​សៃប៉ាន ក្នុង​ករណី​ចិន​វាយប្រហារ​សន្ធាប់​ដោយ​មីស៊ីល​លើ​កោះ​ហ្គាម។ បើ​មាន​ហេតុការណ៍​អាក្រក់​កើតឡើង​ដូច​ការ​វិភាគ ឬ​ទស្សន៍ទាយ ទីតាំង​រាម​នឹង​មិន​បាន​សុខ​ទេ។

គេ​នឹង​សួរ​ថា ដល់​ពេល​នោះ តើ​សន្តិភាព​តាម​មាគ៌ា​អព្យាក្រឹត​បន្លំ​ភ្នែក បំពាន​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ដូច​សព្វថ្ងៃ​នេះ នឹង​ទាញ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ត្រឡប់​ក្រោយ​ប្រហាក់ប្រហែល​ចុង​ទសវត្ស​១៩៦០ ដែល​សម្តេច​ព្រះ​ប្រមុខ​រដ្ឋ នរោត្តម សីហនុ ជួយ​លាក់​ទ័ព​ព្រៃ​បរទេស​ក្នុង​ដី​ខ្មែរ​ដែរ​ឬ​ទេ?

យើង​សង្ឃឹម​ថា ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​គ្រប់​ស្រទាប់​ឋានៈ​មិន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​រឿង​ចាល់​វិល​មក​វិញ​ទេ៕

© 2024, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស