អ្នកតាមដានខាងផ្នែកកិច្ចការសង្គម និងនយោបាយនៅកម្ពុជា លើកឡើងថា រូបមន្ត ២ភាគ៣ គឺជាស្មារតីដើមនៃការថែរក្សាផលប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជនដែលផ្ទុយពីរូបមន្ត ៥០% បូក១ គឺជាស្មារតីដើមនៃការចរចានយោបាយដើម្បីរកផលប្រយោជន៍សម្រាប់មេដឹកនាំនយោបាយប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកតាមដានផ្នែកកិច្ចការសង្គម និងនយោបាយនៅកម្ពុជា លោក ឌី គន្ធា បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីថ្ងៃទី២០ មិថុនា ថា ស្មារតីនៃរូបមន្ត ២ភាគ៣ ដែលបានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺជាគោលគំនិតដើមដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សណាមួយ ឬមេដឹកនាំនយោបាយណាមួយដឹកនាំប្រទេសផ្ដាច់មុខដូចសព្វថ្ងៃនេះទេ ដែលជាហេតុនាំឱ្យពួកអ្នកនយោបាយមានលទ្ធភាពរៀបចំទៅរកការដឹកនាំនយោបាយប្រមូលផ្ដុំអំណាចទាំងក្នុងរដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាលដូចសព្វថ្ងៃ។
លោក ឌី គន្ធា លើកឡើងថា ការកែប្រែរូបមន្តបង្កើតរដ្ឋាភិបាល ២ភាគ៣ ទៅជា ៥០ភាគរយបូក១ របស់មេដឹកនាំនយោបាយខ្មែរកំពូលៗនាពេលកន្លងមក បានជះឥទ្ធិពលអាក្រក់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សង្គមកម្ពុជា ដូចដែលកំពុងកើតមានសព្វថ្ងៃនេះ ព្រោះថាពួកគេបាននាំគ្នាក្បត់ស្មារតីដើមរបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាគោលគំនិតរួមរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងការរក្សានូវដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងផលប្រយោជន៍ជាតិកម្ពុជាទាំងមូល។
អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយកម្ពុជារូបនេះបញ្ជាក់ថា វិបត្តិដែលកម្ពុជា និងពលរដ្ឋខ្មែរកំពុងរងគ្រោះជាក់ស្តែងសព្វថ្ងៃនេះ ដូចជាការបង្ខាំងមិនឱ្យកម្ពុជាចូលជាសមាជិកក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកអាមេរិក-ជប៉ុន ការព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០% របស់សហគមន៍អឺរ៉ុប និងការផ្អាកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP របស់អាមេរិក រួមជាមួយនឹងការដាក់ទណ្ឌកម្មជាច្រើនមកលើកម្ពុជា។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្ម ឬកែប្រែចំនួន ៩លើករួចមកហើយ ក្នុងនោះសមាជិករដ្ឋសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្ស សម រង្ស៊ី បានចាប់ដៃគ្នាកែប្រែរូបមន្តបង្កើតរដ្ឋាភិបាលពី ២ភាគ៣ ទៅ ៥០%+១ កាលពីឆ្នាំ២០០៦ ដែលធ្វើឱ្យបក្សកាន់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន អាចដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលផ្ដាច់មុខដូចសព្វថ្ងៃនេះ។
អតីតប្រធានចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ លោក សារ៉ូ សុវិជ័យ បានលើកឡើងក្នុងកិច្ចពិភាក្សានេះដែរថា កម្លាំងនយោបាយខាងក្រុមលោក សម រង្ស៊ី បានចូលរួមធ្វើឱ្យសង្គមកម្ពុជាអាប់អួរមិនចាញ់គណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ប៉ុន្មានទេ ជាពិសេសការជេរប្រមាថ ការលាបពណ៌អ្នកប្រជាធិបតេយ្យដូចគ្នាក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
អតីតប្រធានចលនានិស្សិតរូបនេះបញ្ជាក់ថា ការលេងល្បែងនយោបាយក្រោមការរៀបចំរបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺគ្មានប្រយោជន៍សម្រាប់ជាតិកម្ពុជានោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ពលរដ្ឋខ្មែរនឹងរងគ្រោះនូវល្បែងនយោបាយរបស់មេដឹកនាំខ្មែរទាំងនោះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ជាក់ស្តែង វិបត្តិនយោបាយដែលកំពុងកើតមាននូវពេលនេះ គឺជាឧទាហរណ៍ស្រាប់ដែលគេអាចមើលឃើញនឹងភ្នែកទាំងអស់គ្នា។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អះអាងថា រយៈពេលជាង ១៥ឆ្នាំក្រោយវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញពី ២ភាគ៣ មក ៥០ភាគរយបូក១ កម្ពុជាបានប្រែក្លាយជាប្រទេសដែលដឹកនាំដោយពហុបក្សទៅជាការដឹកនាំដោយឯកបក្ស ដែលធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភពីអធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី និងនីតិរដ្ឋរបស់កម្ពុជាយ៉ាងខ្លាំង ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញប្រើសភាឯកបក្សរបស់ខ្លួនកែប្រែ និងបង្កើតច្បាប់ថ្មីៗជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីគាបសង្កត់សិទ្ធិមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ និងការពារអំណាចរបស់ខ្លួនក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានអះអាងថា យោងលទ្ធផលបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅនេះ រដ្ឋសភាកម្ពុជានឹងមានពហុបក្ស ដូច្នេះលោករង់ចាំមើលថាតើនឹងហៅរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកជារដ្ឋាភិបាលឯកបក្សបន្តទៀតដែរឬទេ។
បញ្ហានេះ ត្រូវអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមរិះគន់ថា លោក ហ៊ុន សែន អាចឱ្យមានគណបក្សចម្រុះក្នុងរដ្ឋសភា ក្រោយសភាឯកបក្សរបស់គាត់បានកែប្រែច្បាប់គ្រប់បែបយ៉ាងទៅហើយនោះ ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន នឹងមិនអនុញ្ញាតកែប្រែរូបមន្តពី ៥០%+១ មកជា ២ភាគ៣ វិញជាដាច់ខាត ព្រោះរូបមន្ត ៥០%+១ នេះ គឺជារូបមន្តរកផលប្រយោជន៍ឱ្យបក្សកាន់អំណាចរហូតមក៕