រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា លើកឡើងថា ការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅតែជាបញ្ហាប្រឈមធំបំផុតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន បើពុំមានការគ្រប់គ្រងឱ្យបានត្រឹមត្រូវ អាចនឹងបង្កជាហានិភ័យដល់សន្តិភាព ស្ថិរភាព វិបុលភាពរបស់តំបន់ និងសកលលោក។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា លោក ទៀ បាញ់ បានលើកឡើងក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ានលើកទី១៦ ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៅថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ នេះ នៅឯទីស្ដីការក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា ថា ការពង្រឹងសាមគ្គីភាព ឯកភាព ការគោរពផលប្រយោជន៍គ្នាទៅវិញទៅមក និងរួមគ្នាដោះស្រាយបញ្ហា គឺជាវិធីឈ្នះឈ្នះទាំងអស់គ្នា។
លោក ទៀ បាញ់ បានជំរុញឱ្យភាគីទាំងអស់ពង្រឹងនូវតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងនាមជាពហុភាគីនិយមដែលត្រូវគោរពនូវច្បាប់អន្តរជាតិ គោរពផលប្រយោជន៍គ្នាទៅវិញទៅមក រក្សាការអត់ធ្មត់ជាអតិបរិមា និងដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី ដើម្បីបញ្ចៀសនូវហានិភ័យណាមួយដែលអាចកើតឡើងដោយសារភាពតានតឹងនេះ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជារូបនេះបញ្ជាក់ថា ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ទទួលផលប៉ះពាល់ផ្នែកសន្តិសុខសឹងតែប្រហាក់ប្រហែលគ្នាចាប់តាំងពីសម័យអាណានិគមមក ហើយឥទ្ធិពលនៃការប្រកួតប្រជែងរវាងមហាអំណាច ការបែងចែកផ្នែកមនោគមន៍វិជ្ជា និងការគាបសង្កត់ប្រទេសតូចៗដែលនាំឱ្យមានសង្គ្រាមស៊ីវិល គឺនៅតែបន្តរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។
ការអះអាងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិកម្ពុជាបែបនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលគេមើលឃើញថា មហាអំណាចកុម្មុយនីស្ត និងមហាអំណាចលោកសេរី កំពុងតែដណ្តើមឥទ្ធិពលគ្នានៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
ការប្រកួតប្រជែងរបស់មហាអំណាចរវាងកុម្មុយនីស្ត និងលោកសេរីសព្វថ្ងៃនេះ ត្រូវគេអះអាងថា ប្រការដែលគួរឱ្យបារម្ភបំផុតនោះ គឺគេខ្លាចប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ណាមួយក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ និងទៅអនាគត លួចបម្រើអនុត្តរភាពរបស់មហាអំណាចកុម្មុយនីស្តចិន ដែលកំពុងវាតទីភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់ពួកគេនៅពេលនេះ។
បញ្ហានេះ ក៏ត្រូវគេលើកឡើងដែរថា មហាអំណាចលោកសេរីគ្មានផែនការ និងបំណងឈ្លានពាន ឬគ្រប់គ្រងប្រទេសណាមួយក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នោះឡើយ មានតែមហាអំណាចកុម្មុយនីស្តចិនប៉ុណ្ណោះដែលគេទទួលស្គាល់គ្រប់គ្នាថា មានបំណងវាតទីពង្រីកឥទ្ធិពលនយោបាយរបស់ខ្លួនលើប្រទេសតូចៗក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យមហាអំណាចលោកសេរី គឺសហរដ្ឋអាមេរិកព្រួយបារម្ភពីសម្ពន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនដែលអាចធ្លាក់ចូលទៅក្នុងការឈ្លានពានរបស់ចិន ដែលនឹងបង្កឱ្យមានបញ្ហាក្នុងតំបន់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។
អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍កម្ពុជា លោក សុខ សុគន្ធ ធ្លាប់បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីរាត្រីថ្ងៃទី៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅថា មុខសញ្ញានៃការបម្រើភូមិសាស្ត្រនយោបាយឱ្យមហាអំណាចកុម្មុយនីស្តចិននៅពេលនេះ គឺមានតែកម្ពុជាមួយប៉ុណ្ណោះ ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន និងប្រទេសក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដូចជាអូស្ត្រាលី និងជប៉ុន ជាដើម មានការព្រួយបារម្ភពីបញ្ហានេះយ៉ាងខ្លាំង។
លោក សុខ សុគន្ធ លើកឡើងថា បញ្ហាវត្តមានកងទ័ពជើងទឹកចិននៅមូលដ្ឋានជើងទឹករាមរបស់កម្ពុជា គឺជាចំណោទដ៏សំខាន់ដែលប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន និងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ព្រមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកផង ទាមទារឱ្យកម្ពុជាសម្ដែងភាពស្មោះត្រង់លើបញ្ហានេះ។ លោកបន្តថា តំបន់រាម គឺជាចំណុចភូមិសាស្ត្រនយោបាយមួយដ៏សំខាន់ដែលអាចឱ្យចិនឈរជើងក្នុងការឈ្លានពានប្រទេសក្បែរខាងជាប់ដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដូចជាថៃ វៀតណាម ឥណ្ឌូនេស៊ី រហូតដល់ប្រទេសក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដូចជាប្រទេសអូស្ត្រាលី ជាដើម បានដោយងាយ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីពាក់កណ្តាលខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ ឧបការីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក អ្នកស្រី Wendy R. Sherman បានជំរុញឲ្យកម្ពុជាអនុវត្តនូវធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួនឲ្យបានល្អ ដើម្បីបញ្ចៀសនូវការដាក់ខ្លួនបម្រើភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់មហាអំណាចណាមួយដែលនឹងបង្កទៅជាបញ្ហាស្មុគស្មាញក្នុងតំបន់ ជាពិសេសមូលដ្ឋានជើងទឹករាម ដែលគេសង្ស័យថាកម្ពុជាបានចុះកុងត្រាសម្ងាត់ឱ្យកងទ័ពចិនឈរជើងសម្រាប់បម្រើវិស័យយោធារបស់ពួកគេក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន បានប្រកាសជាផ្លូវការបើកឱ្យមានក្របខ័ណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក កាលពីចុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ ដើម្បីទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលរបស់ចិន ដែលកំពុងតែរាតត្បាតក្នុងតំបន់នាពេលនេះ៕