ប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋ លោក គឹម សុខ លើកឡើងថា រដ្ឋប្រហារបង្ហូរឈាមកាលពី ២៥ឆ្នាំមុននៅថ្ងៃទី៥-៦ ខែកក្កដា គឺជារដ្ឋប្រហាររបស់លោក ហ៊ុន សែន តែម្នាក់ឯង ព្រោះប្រើកម្លាំងទ័ពផ្ទាល់ខ្លួន និងកម្លាំងទ័ពរបស់វៀតណាម។
ប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋ លោក គឹម សុខ បានប្រាប់ The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី៦ កក្កដា នេះថា មានហេតុផលមួយចំនួនដែលជំរុញឱ្យលោក ហ៊ុន សែន សម្រេចធ្វើរដ្ឋប្រហារនេះឡើង។ លោក ហ៊ុន សែន បានដឹងថាមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៃកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់បក្សកាន់អំណាចរបស់ខ្លួន គឺលោក ទៀ បាញ់ និងលោក កែ គឹមយ៉ាន នាពេលនោះមានគម្រោងចុះចូលជាមួយគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលដឹកនាំដោយព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ។
លោកបន្ថែមថា ជាងនេះទៀត កងពលធំចំនួន ៧កងក៏បានត្រៀមខ្លួនចុះចូលជាមួយគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចដែរ។ បន្ថែមពីនេះ ក៏មានហេតុផលសំខាន់មួយទៀត បើលោក ហ៊ុន សែន មិនធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅពេលនោះទេ នោះបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនឹងចាញ់ការបោះឆ្នោតនៅអាណត្តិទី២ ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ ម្តងទៀតជាមិនខាន ហើយគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច នឹងអាចឈ្នះរហូតដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលតែម្នាក់ឯង។ ក្នុងន័យនេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏អស់អំណាច ហើយបក្សកាន់អំណាចក៏នឹងរលាយកម្លាំងគាំទ្ររបស់ខ្លួនផងដែរ។
លោក គឹម សុខ អះអាងថា ដោយសារតែរដ្ឋប្រហារនេះ បានធ្វើឱ្យកម្ពុជារងនូវការខូចខាត និងធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងនូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនបន្ទាប់ពីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក អ្នកស្រី ម៉ាដឺលីន អលប្រាយ បានលុបដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់អ្នកស្រីដែលដឹកនាំអ្នកវិនិយោគធំៗទៅកម្ពុជានៅពេលនោះ។ ក្រៅធ្វើឱ្យខ្ទេចខ្ទាំផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចហើយ កម្ពុជាក៏បានបាត់បង់ដែនសមុទ្ររបស់ខ្លួនទៅវៀតណាម និងថៃ ចំនួន ៣ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រក្រឡាថែមទៀត។
ប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋរូបនេះបញ្ជាក់ថា រដ្ឋប្រហារនេះបានសម្លាប់ឫសគល់ប្រជាធិបតេយ្យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដែលបានផ្ដួចផ្ដើមឡើងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ និងម្ចាស់ហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ ដោយប្តូរមកវិញនូវរបបផ្ដាច់ការ បក្ខពួកគ្រួសារនិយម ផ្ទេរអំណាចពីឪពុកទៅកូន និងទាត់ចោលនូវប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតតាមបែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទាំងស្រុង។
លើសពីនេះ កម្ពុជាមិនមែនស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះទេ ប៉ុន្តែកំពុងស្ថិតក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមគ្រួសារត្រកូល ហ៊ុន ទៅវិញ ដែលគ្រួសារនេះបានស្ថិតក្រោមការរៀបចំ និងចាត់ចែងរបស់វៀតណាមទាំងស្រុង។ ដូច្នេះហើយទើបនៅពេលដែលវៀតណាមស្នើអ្វីៗ លោក ហ៊ុន សែន មិនដែលបដិសេធម្តងណានោះឡើយ។
ថ្ងៃទី៥-៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារបង្ហូរឈាមកណ្ដាលទីក្រុងភ្នំពេញ បានបង្កការភ័យខ្លាច និងជ្រួលច្របល់ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាទៅនឹងព្រឹត្តិការណ៍ខ្មែរក្រហមវាយសម្រុកចូលក្រុងភ្នំពេញកាលពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដែរ។ នៅតាមដងវិថី និងនៅតាមជាយទីក្រុងភ្នំពេញ ឮសូរតែសំឡេងគ្រាប់ផ្លោងដាក់គ្នារវាងកម្លាំងទ័ពរាជានិយមរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់លោក ហ៊ុន សែន។
រដ្ឋប្រហារបង្ហូរឈាមថ្ងៃទី៥-៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ត្រូវគេចាត់ទុកថាជាឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមដែលមានលោក ហ៊ុន សែន ជាមេខ្លោង ព្រោះថាកម្លាំងកងទ័ពដែលលោក ហ៊ុន សែន ជាអ្នកបញ្ជា បានធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់ឈ្លើយសឹកដែលបានសារភាពចុះចាញ់គ្មានអាវុធក្នុងដៃយ៉ាងព្រៃផ្សៃ ដែលជាការរំលោភបំពានអនុសញ្ញាទីក្រុងហ្សឺណែវ ស្តីអំពីច្បាប់សង្គ្រាមយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ក្នុងនោះ គេបានរកឃើញសាកសពកងទ័ពរាជានិយមដែលត្រូវគេសម្លាប់ ហើយកប់ក្នុងដីរាក់ៗ ដៃទាំងសងខាងត្រូវជាប់ចំណង ភ្នែកទាំងគូត្រូវគេខ្វេះ និងដងខ្លួនពោរពេញដោយស្នាមជាំគ្រប់កន្លែង ដែលអាចបង្ហាញពីការធ្វើទារុណកម្មសួរចម្លើយមុននឹងត្រូវគេសម្លាប់។
ជុំវិញព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារបង្ហូរឈាមថ្ងៃទី៥-៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ នេះ លោក ហ៊ុន សែន តែងបដិសេធថាពុំមែនជាព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហាររបស់គណបក្សកាន់អំណាចទេ ប៉ុន្តែវាជាហេតុការណ៍មួយដើម្បីទប់ទល់សភាពការណ៍ពីកម្លាំងគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចតែប៉ុណ្ណោះ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ តំណាងពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកខាងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា លោក ថូម៉ាស ហាំម៉ាប៊ឺក និងនាយកប្រតិបត្តិអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ី លោក ប្រ៊ែដ អាដាមស៍ បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ពួកគេទៅកាន់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៧ ថា ព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី៥-៦ ខែកក្កដា គឺជា “រដ្ឋប្រហារ” ពិតៗដែលធ្វើឡើងដោយលោក ហ៊ុន សែន។
លោក ប្រ៊ែដ អាដាមស៍ បានអះអាងថា បើផ្អែកតាមអង្គហេតុដែលប្រមូលបានទាក់ទងនឹងការសម្លាប់ឈ្លើយសឹកនៃមន្ត្រីយោធា និងប៉ូលិសរបស់គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍បង្ហូរឈាមនោះ អាចបញ្ជាក់បានថា លោក ហ៊ុន សែន គឺជាអ្នកដែលត្រូវតែទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុងចំពោះអំពើឃាតកម្មដ៏ឃោរឃៅក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់នេះ៕