នៅថ្ងៃចន្ទនេះនៅរដ្ឋធានីកូឡុំបូ នៃប្រទេសស្រីលង្កា ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពស្ងប់បន្តិចហើយ ដោយហ្វូងមហាជនភាគច្រើនបានបំបែកគ្នាទៅកាន់ស្រុកភូមិរបស់ពួកគេវិញ ក្រោយពីពួកគេធ្វើបាតុកម្មដ៏ហិង្សាសម្រុកវាយលុកចូលភូមិគ្រឹះរបស់ប្រធានាធិបតី Gotabaya Rajapaksa និងបានចូលទៅដុតភូមិគ្រឹះរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Ranil Wic-kreme-singhe។
បាតុកររាប់ម៉ឺននាក់ដែលបានសម្រេចបំបែកហ្វូងរបស់ពួកគេ ក្រោយពីការប្រកាសជាផ្លូវការនៃការចុះចេញពីតំណែងរបស់ប្រធានាធិបតី Gotabaya Rajapaksa និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីឡើងកាន់តំណែងបានតែ ២ខែ គឺលោក Ranil Wickreme-singhe។ លោក Gotabaya Rajapaksa បានប្រកាសថា លោកសម្រេចជ្រើសរើសយកថ្ងៃពុធក្នុងសប្ដាហ៍នេះជាថ្ងៃដែលបញ្ចប់អំណាចជាប្រធានាធិបតីទាំងស្រុងរបស់លោក។ ចំណែកឯ Ranil Wickremesinghe ដែលភូមិគ្រឹះរបស់គាត់ត្រូវបានបាតុករវាយលុក ហើយដុតបំផ្លាញចោល ក៏បានប្រកាសថា លោកក៏សម្រេចចុះចេញពីតំណែងផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ និងថ្ងៃអាទិត្យចុងសប្ដាហ៍កន្លងមកនេះ ពលរដ្ឋស្រីលង្ការាប់ម៉ឺននាក់ ដែលភាគច្រើនមកពីខេត្តផ្សេងៗ បានឡើងមកទីក្រុងកូឡុំបូ ដោយធ្វើដំណើរតាមផ្លូវរថភ្លើង។ ពួកគេសម្រុកចូលរដ្ឋធានីរបស់ប្រទេសនេះ ហើយភ្លាមៗនោះពួកគេសម្រុកចូលទៅវិមានប្រធានាធិបតី និងភូមិគ្រឹះរបស់លោក Gotabaya ហើយក្រុមខ្លះសម្រុកចូលទៅភូមិគ្រឹះរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី Ranil។
ចំណែកក្រុមខ្លះទៀតឡោមព័ទ្ធអគាររដ្ឋសភា និងក្រុមខ្លះទៀតឡោមព័ទ្ធភូមិគ្រឹះរបស់អ្នកនយោបាយដែលមាននិន្នាការជិតស្និទ្ធនឹងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី Mahinda Rajapaksa ដែលជាបងប្រុសលោក Gotabaya។
ទោះជាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដ៏ហិង្សាបែបនេះក្ដី បាតុករក៏បានរងការបាញ់បង្ក្រាបដោយគ្រាប់បែកផ្សែង និងការបាញ់ទឹកដោយរថយន្តពន្លត់អគ្គិភ័យពីសំណាក់សមត្ថកិច្ចប៉ូលិស។ យ៉ាងណា ក្រុមប៉ូលិសក៏មិនអាចបំបែកហ្វូងបាតុករបានដែរ។ ទីបំផុត បាតុករបានបុកធ្លាយរបាំងរបស់ប៉ូលិស ហើយសម្រុកចូលទៅទីតាំងទាំងឡាយដែលបាតុករចាត់ទុកថាជាគោលដៅត្រូវវាយលុកឲ្យបាន។
តាមប្រភពរបស់បណ្ដាញផ្សាយព័ត៌មាន Aljazeera ឲ្យដឹងថា ប៉ូលិស ៥០នាក់រងរបួស ហើយបាតុករជាង ៣០០០នាក់ត្រូវឃាត់ខ្លួន។ តែមកដល់ថ្ងៃនេះ ពួកគេភាគច្រើនត្រូវបានដោះលែងក្រោយពីបាតុករព្រមានឱ្យដោះលែងជាបន្ទាន់ ហើយបើពុំនោះទេ ពួកគេនឹងបន្តធ្វើការតវ៉ាថែមទៀត។
រហូតមកទល់ពេលនេះ ទាំងប្រធានាធិបតី Gotabaya និងនាយករដ្ឋមន្ត្រី Ranil បានរត់ភៀសខ្លួនទៅនៅក្នុងបន្ទាយរបស់កងទ័ព។
នៅពេលបាតុករសម្រុកចូលទៅភូមិគ្រឹះរបស់លោក Gotabaya និងភូមិគ្រឹះរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី Ranil រួមទាំងវិមានប្រធានាធិបតី គឺពុំឃើញមេដឹកនាំទាំង ២រូបនេះនៅក្នុងផ្ទះរបស់ពួកគេនោះទេ។
តែបើតាមសាក្សី មេដឹកនាំទាំង ២រូបដែលជាមុខសញ្ញារបស់បាតុករ បានរត់ភៀសខ្លួនប្រហែលមុនមួយម៉ោងនៃការមកដល់របស់បាតុករដែលមានកំហឹងទាំងនេះ។
ការរត់ភៀសខ្លួនរបស់ពួកគេ ត្រូវបានជម្លៀសដោយកងអន្តរាគមន៍ពិសេសរបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយទើបដឹងថាពួកគេបានលាក់ខ្លួននៅក្នុងទីតាំងសុវត្ថិភាពមួយដែលគេគិតថាជាបន្ទាយកងទ័ពនៅជាយក្រុងកូឡុំបូ។ បើតាមដំណឹង គឺពួកគេរត់ភៀសខ្លួនទាំងក្រុមគ្រួសារទៀតផង។
កាលពីថ្ងៃទី៩ ឧសភា លោក Mahinda Rajapaksa ដែលជាបងប្រុសបង្កើតរបស់លោក Gotabaya ក៏ត្រូវបានបាតុករឡោមព័ទ្ធភូមិគ្រឹះរបស់គាត់ដែរ ប៉ុន្តែបុរសខ្លាំងរូបនេះបានរត់ភៀសខ្លួនដោយនាំទៅទាំងប្រពន្ធកូនរបស់លោកទៅជាមួយផងដែរ គឺរត់ទៅរស់នៅក្នុងបន្ទាយរបស់កងទ័ពដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពរបស់ខ្លួន។
អំឡុងបាតុករផ្ទុះកំហឹងខ្លាំង លោក Mahinda ក៏បានប្រកាសចុះចេញពីតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយលោក Ranil Wickremesinghe ដែលជាសមាជិកសភាមកពីបក្សប្រឆាំងក៏ត្រូវបានសភាសម្រេចបោះឆ្នោតឱ្យឡើងជំនួសលោក Mahinda។
ក្នុងនាមជានាយករដ្ឋមន្ត្រីស្រោចស្រង់ជាតិ លោក Ranil បានកាន់អំណាចបានតែ ២ខែប៉ុណ្ណោះ។
ស្រីលង្កា ជាប្រទេសក្រីក្រមួយនៅអាស៊ីខាងត្បូង។ ប្រទេសដែលមានប្រជាជនជិត ២២លាននាក់នេះ គឺជាប្រទេសដែលគោរពប្រតិបត្តិសាសនាព្រះពុទ្ធជាធំ។ ប្រទេសនេះធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្គ្រាមស៊ីវិលរយៈពេល ២៦ឆ្នាំ។
បុរសដែលធ្វើឱ្យសង្គ្រាមស៊ីវិលបិទបញ្ចប់នៅឆ្នាំ២០០៩ គឺលោក Mahinda ដែលពេលនោះលោកជាប្រធានាធិបតី ហើយប្អូនប្រុសរបស់លោក គឺជាមេទ័ពរងម្នាក់ ត្រឹមឋានន្តរស័ក្តិជាវរសេនីយ៍ទោប៉ុណ្ណោះ។
ក្រោយពីបិទបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិល គឺបុរសនេះបានលោតចូលក្នុងឆាកនយោបាយ ដែលបងប្រុសកំពុងកាន់តំណែងប្រធានាធិបតី។ នៅពេលលោក Mahinda ធ្លាក់ពីតំណែងប្រធានាធិបតីឆ្នាំ២០១៥ លោក Gotabaya ក្លាយជាអ្នកនយោបាយប្រឆាំងដ៏លេចធ្លោ ខណៈបងប្រុសលោកឆក់យកអំណាចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានម្ដងទៀតនៅឆ្នាំ២០១៨ ដល់ឆ្នាំ២០១៩ ដោយលោកបានផ្ដួលលោក Ranil Wickremesinghe។
តែនៅឆ្នាំ២០១៩ លោក Gotabaya បានឈ្នះនៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ដោយផ្តួលបេក្ខជន Ranil Wickremesinghe ខណៈប្រធានាធិបតី Maithripala Sirisena មិនសម្រេចឈរឈ្មោះជាថ្មីនោះទេ ដោយលោកផ្ដល់ឱកាសដល់លោក Ranil។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតពេលនោះ គឺជ័យជម្នះបានទៅលើលោក Gotabaya។ លោក Gotabaya បានកាន់អំណាចប្រធានាធិបតី ហើយបងប្រុសរបស់លោក គឺលោក Mahinda បានកាន់តំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីមកទល់ការប្រកាសចុះចេញក្រោមសម្ពាធនៃកំហឹងបាតុករ។
ហេតុអ្វីបានជាប្រជាជនស្រីលង្កា ធ្វើបាតុកម្មដោយហិង្សាប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួនឯង?
ប្រជាជនស្រីលង្កា ដែលបានបោះឆ្នោតឱ្យត្រកូល Rajapaksa ព្រោះត្រកូលនេះមានស្នាដៃក្នុងការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅឆ្នាំ២០០៩ តែត្រកូលនេះបានក្លាយជាអ្នកមានទ្រព្យសម្បត្តិមហាសាលបានមកពីការកិបកេងប្រាក់កម្ចីបរទេស ជាពិសេសគឺប្រាក់កម្ចីរបស់ប្រទេសចិន។
លោក មាហិនដា និងលោក ស៊ី ជីនពីង គឺជាមិត្តភក្ដិនឹងគ្នា តែលោក មាហិនដា គឺជាមិត្តផង និងក៏ជាអាយ៉ងរបស់លោក ស៊ី ជីនពីង ដែរ។
បំណុលបរទេសមកដល់ពេលនេះដែលស្រីលង្កាក្រោមការដឹកនាំរបស់ត្រកូល Rajapaksa បានជំពាក់ទាំងចិន និងប្រទេសផ្សេងៗទៀត គឺមានជាង ៥១ពាន់លានដុល្លារ។ សម្រាប់ចិន គឺជាង ៣៥ពាន់លានដុល្លារ។ ក្នុងទំហំបំណុលនេះ គឺមានតែបំណុលចិន មានការប្រាក់ខ្ពស់ជាងគេ ហើយក៏មិនខ្វល់នឹងការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយរបស់កូនបំណុលដែរ។
ទីបំផុត ចិនទាមទារឱ្យបង្វិលសងទាំងការប្រាក់ និងប្រាក់ដើម គឺច្រើនឆ្នាំមកហើយ ស្រីលង្កាពុំអាចមានលទ្ធភាពសងចិនបានឡើយ។ ដោយផ្អែកលើកិច្ចសន្យា ប្រទេសចិនក៏សម្រេចរឹបអូសហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធមួយចំនួនមានដូចជាកំពង់ផែសមុទ្រ និងផ្លូវល្បឿនលឿន ជាដើម។
ស្រីលង្កាក៏សម្រេចយល់ព្រមតាមគំនាបរបស់ចិន គឺក្នុងកិច្ចសន្យារយៈពេល ៩០ឆ្នាំ គឺមានន័យថា ប្រាក់ចំណូលទាំងអស់គឺជារបស់ចិន។ នេះជាការបាត់បង់ចំណូលជាតិសម្រាប់ប្រទេសស្រីលង្ការាប់រយលានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ។
ទោះជាយ៉ាងណា ក្រុមគ្រួសារ និងមន្ត្រីគ្រាក់ៗស្និទ្ធនឹងគ្រួសារត្រកូល Rajapaksa បានក្លាយជាអ្នកមានប្រាក់រាប់រយលានដុល្លារនៅពេលប្រទេសធ្លាក់ក្នុងបំណុលវ័ណ្ឌក។ នេះជាដើមចមមួយដែលប្រជាជនស្រីលង្កាសម្រេចលែងគាំទ្រត្រកូល Rajapaksa ឱ្យដឹកនាំប្រទេសស្រីលង្កាបន្តទៀត។
ដើមចមមួយទៀត គឺប្រជាជនស្រីលង្កាខកចិត្តជាខ្លាំងដោយសារប្រទេសនេះធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ប្រទេសនេះបាត់បង់ទុនបម្រុងបរទេស និងទុនបម្រុងក្នុងប្រទេស ហើយការបាត់បង់នេះដោយសារតែវិស័យសំខាន់ៗជាឆ្អឹងខ្នងនៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិបាត់បង់ប្រាក់ចំណូល គឺវិស័យកសិកម្ម វិស័យកាត់ដេរ និងវិស័យទេសចរណ៍ នៅអំឡុងប្រទេសបិទខ្ទប់ដោយសារការផ្ទុះជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលប្រភពដើមចេញពីប្រទេសចិន។
ឥឡូវនេះ ថាមពលប្រេងឥន្ធនៈ ថ្នាំពេទ្យ និងស្បៀងបម្រុងទុករបស់ប្រទេសនេះ គឺសឹងតែអស់ទៅហើយ បានបណ្ដាលឱ្យអតិផរណាឡើងកប់ពពក។ តែគោលដៅជាចម្បងរបស់បាតុករ គឺត្រូវបញ្ចប់រជ្ជកាលនៃត្រកូល Rajapaksa ដែលបាតុករចោទថាជាត្រកូលពុករលួយ និងរំលោភអំណាច។
តើធ្វើដូចម្ដេចបើប្រធានាធិបតី និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីលាលែងពីតំណែងហើយនោះ?
យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសស្រីលង្កា គឺប្រធានរដ្ឋសភាជាអ្នករ៉ាប់រងមើលការខុសត្រូវបណ្ដោះអាសន្នលើកិច្ចការប្រទេសជាតិ តែត្រូវតែរៀបចំបោះឆ្នោតសភា និងប្រធានាធិបតីឡើងវិញ។ ប្រធានាធិបតីជាអ្នកចាត់តាំងបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីម្នាក់ដែលចេញពីសមាជិកសភាឈ្នះឆ្នោតសំឡេងភាគច្រើន ឱ្យទៅសុំសេចក្ដីយល់ព្រមពីសមាជិកសភា។ នៅពេលសភាអនុម័តហើយ គឺនាយករដ្ឋមន្ត្រីនោះជាអ្នកបង្កើតគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។ សមាជិកសភានៃប្រទេសស្រីលង្កា មាន ២២៥រូប៕